Ενας χρόνος συμπληρώθηκε πριν από λίγες μέρες από την 18η Σεπτεμβρίου και το καταστροφικό πέρασμα του Ιανού από την περιοχή του Αλμυρού. Μια καταστροφική κακοκαιρία, που παραμένει ανεξίτηλη στις μνήμες των κατοίκων, που επλήγησαν και όσα έζησαν στην περιοχή. Πέρασε πάνω από ένας χρόνος από τις πλημμύρες, ωστόσο παραμένουν τεράστια προβλήματα και ανοιχτές πληγές στο οδικό δίκτυο πρόσβασης, στην υδροδότηση οικισμών λόγω ζημιών σε πηγές, στην προστασία των περιουσιών από κατολισθήσεις και άλλα, που προκαλούν εκρηκτικό μείγμα, με κινδύνους να ελλοχεύουν.
Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
Το γεγονός ότι έναν χρόνο μετά δεν έχουν ολοκληρωθεί οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των ζημιών, πόσο μάλλον αντιπλημμυρικής προστασίας και θωράκισης από κινδύνους καταστροφών σε υποδομές, περιουσίες και ανθρώπινες ζωές, παρά τις δεσμεύσεις και τις υποσχέσεις από την Περιφέρεια και το υπουργείο Υποδομών, προκαλεί προβληματισμό.
Εναν χρόνο μετά, ο Αλμυρός πορεύεται στον δεύτερο χειμώνα με αρκετά μέτωπα ανοιχτά, με πρόχειρες αποκαταστάσεις βασικών υποδομών και πολλά προβλήματα στη καθημερινότητα.
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη «μαύρη επέτειο» του Ιανού ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ πραγματοποίησε οδοιπορικό σε αρκετά σημεία του Αλμυρού που επλήγησαν από τις πλημμύρες.
«Κορωνίδα» των προβλημάτων παραμένει η γέφυρα στο Χολόρεμα που έπεσε και ακόμη το καινούργιο έργο δεν έχει ολοκληρωθεί. Η συγκοινωνία από Βόλο για Αλμυρό δυστυχώς ακόμη γίνεται μόνο μέσω της Εθνικής Οδού. Η περιοχή παραμένει αποκομμένη και η ταλαιπωρία που υφίστανται κάτοικοι, επαγγελματίες και επισκέπτες αφάνταστη.
Το εργοτάξιο για την ολοκλήρωση του έργου βρίσκεται σε λειτουργία, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι η γέφυρα θα δοθεί άμεσα στην κυκλοφορία.
Ούτε στις βασικές υποδομές, ούτε στην αγροτική οδοποιία, ούτε στη διαμόρφωση των πρανών των ποταμών οι αποκαταστάσεις έχουν ολοκληρωθεί.
Τα έργα στο ποτάμι του Ξηριά που διαπερνά πολλά σημεία του Αλμυρού εξελίσσονται με ρυθμούς χελώνας. Όπου έγιναν προσωρινές αποκαταστάσεις με επιχωματώσεις για να «αναστηλωθούν» τα τοιχία του χειμάρρου μετά το ξέσπασμα της πλημμύρας, ο κίνδυνος παραμένει, καθώς ανά πάσα στιγμή με μία νέα έντονη βροχόπτωση οι δρόμοι που άνοιξαν στα δύο και ακόμη «χάσκουν», μπορεί να πλημμυρίσουν ξανά παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά τους.
Δύσκολα παραμένουν τα πράγματα επίσης στη λιμνοδεξαμενή του Αλμυρού, όπου το εργοτάξιο υπέστη σοβαρές ζημιές από τον Ιανό που ακόμη δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως, ενώ την ίδια ώρα 12 μήνες μετά σε πολλά κτήματα οι αγρότες για να προσεγγίσουν τις καλλιέργειές τους, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, καθώς υπάρχουν σημεία που ακόμη η πρόσβαση γίνεται μετ’ εμποδίων.
Για τον δήμο Αλμυρού αποτελεί ζήτημα απόλυτης προτεραιότητας η πρόοδος των έργων στον Ξηριά, η αποκατάσταση της περιφερειακής οδού και η θωράκιση της πόλης από τυχόν μελλοντικά πλημμυρικά φαινόμενα, αλλά και η αποκατάσταση του αλιευτικού καταφυγίου στον Αγ. Ιωάννη.
Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων και η τάχιστη αποκατάσταση των υποδομών της περιοχής ένα χρόνο μετά αποτελεί ζητούμενο.
Εργα αντιπλημμυρικά δεν έγιναν διαχρονικά και τα υπάρχοντα είναι κατασκευής και τεχνογνωσίας δεκαετίας ’50. Μετά τον Ιανό έγιναν μόνο πρόχειρες σημειακές παρεμβάσεις και καθαρισμοί γεφυρών, καναλιών και ποταμών σε αναμονή των μεγάλων έργων που υποσχέθηκαν, αν εκπονηθούν άμεσα οι μελέτες του υπουργείου Υποδομών.
Το εύρος των καταστροφών των υποδομών που υπέστη ο Αλμυρός είναι τεράστιο.
Το οδικό δίκτυο υπέστη βλάβες στο σύνολο σχεδόν των οικισμών της περιοχής.
Σοβαρά εξίσου είναι τα προβλήματα με την υδροδότηση μέσω πηγών σε δημοτικά διαμερίσματα όπως Ευξεινούπολη και Κρόκιο.
Στην πηγή Καρυά μέσω της οποίας μεταφέρονταν το πηγαίο νερό στα προαναφερθέντα δημοτικά διαμερίσματα δεν έχουν αποκατασταθεί. Οι βρύσες που μετέφεραν το νερό παραμένουν σφραγισμένες.
Η νέα γέφυρα στο Χολόρεμα, που θα αντικαταστήσει αυτή που κατέρρευσε στις περυσινές πλημμύρες, που προκάλεσε ο Ιανός, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, η συγκοινωνία μεταξύ Αλμυρού – Βόλου παραμένει αποκομμένη. Τα μηχανήματα συνεχίζουν να εργάζονται
Mόνο προκαταβολή αποζημιώσεων
Με εξαίρεση το πρώτο έκτακτο βοήθημα η διαδικασία των αποζημιώσεων αποδεικνύεται χρονοβόρα.
Τον Δεκέμβριο του 2020 ολοκληρώθηκαν από την 12μελή Επιτροπή Καταγραφής και Εκτίμησης των Ζημιών σε Επιχειρήσεις και Καλλιέργειες στην οποία συνεργάστηκαν τα Υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης με την περιφερειακή ενότητα Μαγνησίας ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες διεκπεραίωσης των αιτήσεων όσων επλήγησαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τον κυκλώνα Ιανό στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2020, στον δήμο Αλμυρού, ενώ παράλληλα ήταν σε εξέλιξη η αποτίμηση των ζημιών σε καλλιέργειες.
Τότε καταβλήθηκε το 20% της συνολικής ζημιάς ως προκαταβολή, στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων και σε αγρότες του δήμου Αλμυρού.
Επόμενος σταθμός ο Ιούλιος. Στις 13/7 ανακοινώθηκε ότι στα πλαίσια της ένταξης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων -των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών- που επλήγησαν από τη θεομηνία του «Ιανού» ξεκινάει η προβλεπόμενη διαδικασία καταβολής του τελικού ποσού που αντιστοιχεί στο τελικό ποσοστό κάλυψης της εκτιμηθείσας ζημιάς από τη θεομηνία, σε συνέχεια χορήγησης της προκαταβολής, ύψους 20% της εκτιμηθείσας ζημιάς, από τις πρώτες εβδομάδες μετά τη θεομηνία.
Το τελικό ποσοστό κάλυψης της εκτιμηθείσας ζημίας διαμορφώνεται στο 55% της ζημιάς που έχει εκτιμηθεί από τις αρμόδιες επιτροπές των περιφερειών των περιοχών οι οποίες επλήγησαν.
Οι αγρότες και οι επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον «Ιανό» και εκτιμήθηκε η ζημιά τους από την επιτροπή της Π.Ε. Μαγνησίας & Σποράδων καλούνταν να απευθυνθούν στις υπηρεσίες της Π.Ε. Μαγνησίας και να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τον έλεγχο, την εκκαθάριση και την πληρωμή αποζημιώσεων.
Οι πληγέντες επισημαίνουν ότι οι υποσχέσεις για αποζημιώσεις στο 100% της ζημιάς, εκτιμήθηκαν σε 70 % της πραγματικής ζημιάς και θα αποζημιωθούν στο 55 % της εκτιμηθείσας ζημιάς.
Ζημιές σε αγροτικά μηχανήματα, ηλεκτρομοτέρ, συστήματα άρδευσης, αποκαταστάσεις χωραφιών, κτηνοτροφικών μονάδων, αποθήκες, δεν έχουν πληρωθεί.
Από τις αιτήσεις για αποζημιώσεις αγροτικού εξοπλισμού και παγίου κεφαλαίου, μόνο το 30% έχουν αποζημιωθεί και μόλις στο 20 % της ζημιάς ,ενώ ενστάσεις που έγιναν περιμένουν δικαίωση.
Οι υπουργικές αποφάσεις για τις αποζημιώσεις εκδόθηκαν πριν από λίγο διάστημα και αφού μεσολάβησε ένα χρόνος δρομολογείται η διαδικασία της αποπληρωμής.
«Οι πολίτες έχουν ενημερωθεί για τα επιπλέον δικαιολογητικά που χρειάζονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης», επισημάνθηκε σε σύσκεψη που έγινε στη Λάρισα πριν από λίγες μέρες με τη συμμετοχή όλων των δημάρχων των περιοχών που επλήγησαν από τον Ιανό.
Οπως τονίστηκε για τον «Ιανό» έχουν δεσμευτεί και διατίθενται 700 εκατομμύρια ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και την Ε.Ε..
Τρέχουν… τώρα απευθείας αναθέσεις
Οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην δρομολόγηση των έργων αποκατάστασης, μολονότι οι δεσμεύσεις της Πολιτείας και της περιφερειακής αρχής μιλούσαν για γρήγορες και ταχύτατες διαδικασίες για την άμεση επούλωση των πληγών, καθώς και τα απαραίτητα μέτρα για την ταχύτατη αποκατάσταση της κανονικότητας αυτών των περιοχών από την θεομηνία, είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Οι πληγές ακόμη δεν έχουν επουλωθεί. Αντιθέτως προκαλούν και πολιτική αντιπαράθεση.
Μόλις πριν από λίγες μέρες η παράταξη «Η Θεσσαλία της Καρδιάς μας» σε επερώτηση που κατέθεσε υπογράμμιζε ότι δεν πρόκειται να δώσει λευκή επιταγή για την καταστρατήγηση του νόμου των απευθείας αναθέσεων έργων και συνέχιζε λέγοντας:
«Ενώ από αποφάσεις της οικονομικής επιτροπής φαίνεται πως από το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους ξεκίνησαν οι ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί για έργα αποκατάστασης ζημιών από τον «Ιανό» που σημαίνει ότι η έννοια του κατεπείγοντος έπαψε να υφίσταται, ξαφνικά τρεις μήνες μετά στην ίδια περιοχή ξεκίνησαν οι διαδικασίες δημοπράτησης για έργα παρεμφερή, αυτή τη φορά με τη διαδικασία “ανάθεση με διαπραγμάτευση». Διότι με βάση τις εισηγήσεις της Οικονομικής Επιτροπής τα έργα έπρεπε να υλοποιηθούν με τη διαδικασία της ανάθεσης με διαπραγμάτευση λόγω κατεπείγουσας ανάγκης.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία ισχύει (αναφέρεται σε όλες τις αποφάσεις με διαπραγμάτευση). Σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, ορίζεται: “2. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σε οποιαδήποτε από τις κατωτέρω περιπτώσεις: […] γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη» και επερωτάται η περιφερειακή αρχή για ποιο λόγο επανέφερε τη μέθοδο «ανάθεση με διαπραγμάτευση» σε έργα όπου η έννοια του κατεπείγοντος έπαψε να ισχύει με βάση τους προαναφερόμενους λόγους.
Στο ίδιο ύφος και η Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας που σε ανακοίνωσή της με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τις καταστροφές που προκάλεσε ο Ιανός, επικρίνει τη διαδικασία των απευθείας αναθέσεων και επισημαίνει: «Η περιφέρεια θα πρέπει να μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα και με ίδια μέσα, προκειμένου να αντιμετωπίζει τις συνέπειες καταστροφικών φυσικών φαινομένων (πλημμύρες, κ.α.), ήτοι να αποκαθιστά την ασφάλεια στο επαρχιακό οδικό δίκτυο και την ομαλή λειτουργία πλημμυρισμένων ρεμάτων. Έχει αποδειχθεί ότι με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, έκτακτα φαινόμενα δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν άμεσα από εργολαβίες και αναθέσεις.
Στην περίπτωση του Ιανού, η περιφερειακή αρχή Θεσσαλίας, ένα χρόνο μετά, εξακολουθεί να μοιράζει έργα αποκαταστάσεων πολλών εκατομμυρίων ευρώ με απευθείας αναθέσεις ή διαπραγματεύσεις με περιορισμένο αριθμό επιχειρήσεων, με την επίκληση του κατεπείγοντος».
Οι εκκρεμότητες σε χρηματοδοτήσεις και έργα
Στον δήμο Αλμυρού σε εκκρεμότητα για χρηματοδότηση παραμένουν 9 νέα έργα, συνολικού προϋπολογισμού 13,5 εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να επουλωθούν πληγές που άφησε πίσω του ο Ιανός. Ενδεικτικά αναφέρονται έργα όπως, αποκαταστάσεις του οδικού δικτύου στις περιοχές Νεοχωράκι-Νεράιδα-Ανθότοπος , στο τμήμα Αργιλοχώρι-Ανθότοπος, στο δίκτυο της 111 Π.Μ., στον δρόμο Νεράιδα-Ανάβρα και Αργιλοχώρι-Αλμυρός, στο τμήμα Ανθότοπος-Ζαρκαδοχώρι.
Επίσης εκκρεμεί η χρηματοδότηση της μελέτης οριοθέτησης ρέματος Ξηριά Αλμυρού 800.000 ευρώ, το έργο της αποκατάστασης- συντήρησης υδατορεμάτων του δήμου Αλμυρού, με προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ και τέλος η αποκατάσταση του οδικού δικτύου στην παλιά εθνική οδό Αιδίνι-Κρόκιο, ύψους 1.800.000 ευρώ.
Στον περιφερειακό δρόμο δίπλα από τον Ξηριά έγινε αποκατάσταση, με δυνατή βροχή όμως ανά πάσα στιγμή ο δρόμος κινδυνεύει πάλι με κατάρρευση, αν ο χείμαρρος, που περνάει δίπλα ακριβώς από σχολείο στον Αλμυρό, υπερχειλίσει
Οι αγρότες ακόμη και σήμερα για να προσεγγίζουν τα χωράφια τους δυσκολεύονται, αφού δεν έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των προσβάσεων στις καλλιέργειες
Σχεδόν σε όλο το εύρος του δήμου η αγροτική οδοποιία έχει υποστεί ζημιές, που δεν έχουν αντιμετωπιστεί
Μία από τις εκκρεμότητες είναι η αποκατάσταση του οδικού δικτύου στην παλιά εθνική οδό Αϊδίνι – Κρόκιο, καθώς η συγκεκριμένη γέφυρα «τραυματίστηκε» από τις πλημμύρες και ανά πάσα στιγμή ελλοχεύει κίνδυνος
