Τον γύρο του κόσμου κάνει το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για τον εντοπισμό ασυμπτωματικών ταξιδιωτών στα σύνορα, που δημιουργήθηκε με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Με ενθουσιώδη σχόλια αναφέρεται στο «ελληνικό πείραμα» η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung, υπογραμμίζοντας την τεράστια σημασία του νέου επιστημονικού επιτεύγματος.
Στο μακροσκελές δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας με τίτλο «Οταν η τεχνητή νοημοσύνη ελέγχει τα σύνορα», επισημαίνεται ότι το καλοκαίρι του 2020 η Ελλάδα τόλμησε να χρησιμοποιήσει ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στα σύνορά της για να εντοπίσει ασυπτωματικούς ταξιδιώτες.
Σημειώνει η γερμανική εφημερίδα: «Αμερικανοί και Έλληνες επιστήμονες περιγράφουν στο επιστημονικό περιοδικό Nature πώς σε 40 εισόδους της ελληνικής επικράτειας έγιναν οι έλεγχοι για τον εντοπισμό όσο το δυνατόν περισσότερων κρουσμάτων. Οι ταξιδιώτες έπρεπε να συμπληρώσουν 24 ώρες πριν την άφιξή τους μια φόρμα, στην οποία σημείωναν χώρα προέλευσης, ηλικία και φύλο.
Με τη βοήθεια του συστήματος Eva οι ταξιδιώτες κατηγοριοποιούνταν ανάλογα με την πιθανότητα μόλυνσης. Χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη εντοπίστηκαν σχεδόν οι διπλάσιοι ασυμπτωματικοί ταξιδιώτες από ό,τι αν είχαν διενεργηθεί τυχαία τεστ.
Το ελληνικό πείραμα θα μπορούσε να αποτελέσει υπόδειγμα για να εξεταστούν εναλλακτικοί τρόποι ανίχνευσης κρουσμάτων, πάντοτε όμως με σεβασμό στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα».
Κορυφαία
επιστημονική στιγμή
Το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με υπεύθυνο τον καθηγητή Χρήστο Χατζηχριστοδούλου συμμετείχε στην έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο περιοδικό Nature και αφορά στη «Βελτίωση του ελέγχου των συνόρων για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού COVID-19 με ενισχυμένη μάθηση».
Σημαντική ήταν η συμβολή του καθηγητή Χρήστου Χατζηχριστοδούλου στη δημιουργία του ελληνικού συστήματος καταγραφής ψηφιακών εντύπων εντοπισμού επιβατών, του λεγόμενου PLF, το οποίο ήταν συνδεδεμένο με το σύστημα EVA και «υιοθετήθηκε» ήδη από χώρες του εξωτερικού.
Το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας δημιούργησε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινής Δράσης HEALTH GATEWAYS το κοινό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ψηφιακό έντυπο εντοπισμού επιβατών EUdPLF, που χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή από τρεις χώρες, Ιταλία, Σλοβενία και Μάλτα. Για να συνδεθούν περισσότερες χώρες, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση προς το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με απευθείας ανάθεση από τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό Υγείας και τον Ψηφιακό τομέα και τη Γενική Διεύθυνση για την Ασφάλεια των Τροφίμων και της Υγείας.
Το επιστημονικό εγχείρημα του συστήματος EVA, συστήματος ενισχυμένης μάθησης που οδήγησε σε αποτελεσματικούς και στοχευμένους εργαστηριακούς ελέγχους για SARS-CoV-2 σε ταξιδιώτες που έφτασαν στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2020, δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο περιοδικό Nature. Τεράστια η συνεισφορά του συγκεκριμένου συστήματος στους ελέγχους που διενεργούνται σε όσους φτάνουν στις πύλες εισόδου της χώρας, με τον κ. Χατζηχριστοδούλου να αναφέρει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ότι με αυτό τον τρόπο γίνεται πιο μεθοδικά και οργανωμένα η διαδικασία ελέγχου, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην αποτροπή της διασποράς της πανδημίας. Ουσιαστικός στόχος, σύμφωνα με τον ίδιο, η αύξηση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων που διενεργούνται στις πύλες εισόδου της χώρας.
Η επιστήμη πρωτοπορεί
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύστημα EVA εντόπισε σχεδόν διπλάσια ασυμπτωματικά, μολυσμένα άτομα από ό,τι θα αναμενόταν μέσω τυχαίων ελέγχων ή περιορισμών εισόδου βάσει επιδημιολογικών κριτηρίων σε επίπεδο πληθυσμού. Το σύστημα παρείχε επίσης έγκαιρη προειδοποίηση για περιοχές υψηλού κινδύνου, καθοδηγώντας τις κυβερνητικές πολιτικές ελέγχου των συνόρων για τη μείωση της εξάπλωσης του SARS-CoV-2.
Η Ελλάδα υιοθέτησε μια διαφορετική προσέγγιση για τον έλεγχο της εισροής μολυσμένων ταξιδιωτών το καλοκαίρι του 2020, εφαρμόζοντας έναν αλγόριθμο ενισχυμένης μάθησης που προβλέπει ποιοι ταξιδιώτες θα πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο.
Το σύστημα με το παρωνύμιο EVA, χρησιμοποιεί δημογραφικά δεδομένα, χώρα, περιοχή, ηλικία και φύλο, που συλλέγονται από ταξιδιώτες μαζί με αποτελέσματα από διερευνητικούς ελέγχους και από προηγούμενους εργαστηριακούς ελέγχους ταξιδιωτών για να εκτιμήσει τον επιπολασμό του COVID-19 σε ορισμένες κατηγορίες ταξιδιωτών.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις εκτιμήσεις, το σύστημα EVA προσδιορίζει ένα υποσύνολο ταξιδιωτών για έλεγχο PCR με βάση τα χαρακτηριστικά του ταξιδιώτη. Δηλαδή, εάν διαπιστωθεί ότι ορισμένα δημογραφικά στοιχεία έχουν αυξημένο επιπολασμό του SARS-CoV-2, οι ταξιδιώτες που ταιριάζουν σε αυτό το προφίλ, θα υποβληθούν σε διαγνωστικό έλεγχο. Για την πρόληψη των «τυφλών σημείων», το σύστημα κατανέμει επίσης ορισμένους ελέγχους σε τύπους ταξιδιωτών για τους οποίους τα δεδομένα είναι περιορισμένα το οποίο είναι ένα κρίσιμο βήμα ανατροφοδότησης που βελτιώνει τον τρόπο με τον οποίο ο αλγόριθμος συνεχίζει να μαθαίνει.
«Ασπίδα» κατά της πανδημίας
Η συγκεκριμένη μεθοδολογία εντόπισε, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, 1,85 φορά περισσότερους ασυμπτωματικούς, μολυσμένους ταξιδιώτες από ό,τι αναμενόταν για τυχαία κατανεμημένα τεστ. Η εντελώς τυχαία παρακολούθηση εκτιμάται ότι θα είχε εντοπίσει περίπου το 54% των περιπτώσεων που εντόπισε το σύστημα EVA. Το σύστημα EVA εντόπισε 1,25-1,45 περισσότερους ασυμπτωματικούς, μολυσμένους ταξιδιώτες από ό,τι αναμενόταν από πολιτικές εργαστηριακών ελέγχων που βασίζονται σε επιδημιολογικές μετρήσεις.
Οι εκτιμήσεις του συστήματος EVA για τον επιπολασμό του COVID-19 χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την παροχή έγκαιρων προειδοποιήσεων για περιοχές υψηλού κινδύνου, τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε για να προσαρμόσει τα πρωτόκολλα ταξιδιών προσθέτοντας στη γκρι λίστα αυτές τις χώρες, απαιτώντας από τους ταξιδιώτες να έχουν αρνητικά αποτελέσματα τεστ PCR πριν από την είσοδο στη χώρα.
ΓΛ. ΥΔΡ.
