ΤΟΠΙΚΑ

«Αναχρονιστικό το εκπαιδευτικό σύστημα»

αναχρονιστικό-το-εκπαιδευτικό-σύστ-314554

Επιστολή στην υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως απέστειλε μαθήτρια από τον Βόλο. Πρόκειται για την τελειόφοιτη Λυκείου, Ειρήνη Πατατανέ, η οποία στην επιστολή της παρουσιάζει τα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος, τις ανησυχίες των μαθητών και τις προτάσεις τους για καλύτερη εκπαίδευση:

«Αξιότιμη κυρία υπουργέ,

Ονομάζομαι Πατατανέ Ειρήνη και φοιτώ στην Γ’ τάξη ενός γενικού λυκείου του Βόλου. Η πρωτοβουλία για την παρούσα επιστολή πάρθηκε μετά από συζήτηση στο μάθημα της έκθεσης, η οποία αφορούσε στην ενότητα «Εκπαίδευση και τρόποι αναβάθμισής της», συζήτηση που έγινε μέσα στον χώρο του σχολικού περιβάλλοντος. Σκεπτόμενη τα όσα ειπώθηκαν, καθώς και τις ιδέες των ίδιων των συμμαθητών μου, θεώρησα σωστό και πρέπον να κάνω τη δική μου παρέμβαση, βοηθώντας τις φωνές χιλιάδων παιδιών που ενδεχομένως διακατέχονται από τις ίδιες ανησυχίες και ιδέες για να φτάσουν και σε σας.

Είμαι πλήρως ενήμερη για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα το τελευταίο διάστημα, λόγο της πανδημίας του κορονοϊού, αλλά και για την οικονομική κρίση που αντιμετώπισε η Ελλάδα πριν από αυτήν. Αντιλαμβάνομαι, επίσης, τη σοβαρότητα των γεγονότων και πως προτεραιότητα αυτή τη στιγμή αποτελούν η εξασφάλιση της υγείας και η καταπολέμηση του ιού. Ωστόσο, απαρατήρητο δεν μπορεί να περάσει και το γεγονός πως η κρίση στην εκπαίδευση είναι ένα τεράστιο πλήγμα, το οποίο ταλανίζει παιδιά, εκπαιδευτικούς και, εν τέλει, την ίδια την κοινωνία. Με την απεικόνιση της κατάστασης που επικρατεί, καθώς και την παράθεση μερικών τρόπων αντιμετώπισης αυτού του τεράστιου «κενού», που βρίσκεται, εδώ και καιρό στην καρδιά της παιδείας, ευελπιστούμε να γίνει το ύστατο δυνατό, ώστε να μπορούμε να κάνουμε λόγο για ουσιαστική μάθηση.

Είναι γεγονός πως το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα αδυνατεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης μορφής ζωής, στην οποία συντελούνται ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Με τον αναχρονιστικό τρόπο διδασκαλίας και την επικέντρωση της μάθησης αποκλειστικά και μόνο στο θεωρητικό κομμάτι των μαθημάτων, το σχολείο έχει σταματήσει να αποτελεί πόλο έλξης για τους μαθητές. Αντίθετα, πολλοί από εμάς το αντιμετωπίζουμε ως «αγγαρεία», στην οποία σπαταλάμε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας. Το πρόβλημα, μάλιστα, επιτείνεται ακόμα περισσότερο με την «ακύρωση» των σχολικών μονάδων από τα φροντιστήρια, τα οποία εντατικοποιούν τη μάθηση, κάτι που στα σχολεία λόγω του μεγάλου αριθμού μαθητών ανά τάξη και του όγκου της ύλης δεν μπορεί να γίνει συστηματικά, ούτε και εξατομικευμένα για κάθε μαθητή. Αυτό το γεγονός, εκτός από το ότι αμαυρώνει το πρόσωπο μιας, κατά τα λεγόμενα, αναπτυγμένης χώρας, αποτελεί και μεγάλη οικονομική αιμορραγία για τις οικογένειές μας, οι οποίες αναγκάζονται να πληρώνουν για μαθήματα, που, υποτίθεται, παρέχονται δωρεάν στο δημόσιο σχολείο.

Και το πλήγμα του εκπαιδευτικού συστήματος δεν περιορίζεται στη μάθηση και τη διδασκαλία. Εκτός από την παροχή των κατάλληλων γνώσεων, το σχολείο θα έπρεπε να προετοιμάζει τα παιδιά να ενταχθούν ομαλά σε μία κοινωνία, της οποίας η σύσταση και μορφή τείνουν να αλλάξουν ριζικά. Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης έχει συρρικνωθεί δραστικά, παραχωρώντας τη θέση του στο τεχνοκρατικό πνεύμα, με συνέπεια να αναβιώνουν φαινόμενα ρατσισμού και εθνικισμού, που δηλητηριάζουν τις σχέσεις των ανθρώπων και καθιστούν δύσκολη την προσέγγιση και τη συνύπαρξή τους. Παράλληλα, υπάρχει μεγάλη αναντιστοιχία ανάμεσα στην εκπαίδευση που παρέχεται σήμερα και τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας. Η έλλειψη οργανωμένου επαγγελματικού προσανατολισμού, αλλά και η απουσία λεπτομερούς και έγκυρης ενημέρωσης για τις προοπτικές των σχολών στην αγορά εργασίας, οδηγούν πολλούς νέους στη λανθασμένη επιλογή επαγγέλματος ή στην επιλογή μιας σχολής «ελίτ», όπως η ιατρική ή η νομική. Κάτι τέτοιο μπορεί να μη θεωρηθεί σημαντικό από πολλούς πολίτες, αφού έχουμε μάθει να στηρίζουμε την ευτυχία μας, σχεδόν αποκλειστικά, στις οικονομικές απολαβές που, ενδεχομένως, μπορεί να προσφέρει ένα «καλό» επάγγελμα. Ομως, μακροπρόθεσμα, προκύπτει πρόβλημα στην οικονομία της χώρας, η οποία δεν δύναται να απορροφήσει όλους τους νέους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι, πλέον, Ελληνες στρέφουν το ενδιαφέρον τους στο εξωτερικό, μεταναστεύοντας και κάνοντας τη χώρα να βιώσει την τρίτη, κατά σειρά, μαζική μετανάστευση.

Είναι αλήθεια ότι στην ελληνική εκπαίδευση δεν υπάρχει ένα οργανωμένο σύστημα με μακροπρόθεσμη προοπτική, το οποίο θα εκπονηθεί από διακομματική επιτροπή που θα απαρτίζεται και από μάχιμους εκπαιδευτικούς, που γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα και τις ανάγκες της. Δυστυχώς, οι εκάστοτε αλλαγές στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας συνοδεύονται και από μεταρρυθμίσεις που δημιουργούν περισσότερο σύγχυση σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, παρά βελτιώνουν την παρεχόμενη εκπαίδευση. Επιπλέον, τα απαρχαιωμένα και μέτρια σχολικά εγχειρίδια καθιστούν την όλη εκπαιδευτική διαδικασία ανιαρή, όχι μόνο για μας τους μαθητές, αλλά και για τους καθηγητές, όταν εκείνοι μας βλέπουν απρόθυμους να συνεργαστούμε. Και την συγκεκριμένη κατάσταση επιδεινώνει το γεγονός πως τα μαθήματα καλλιτεχνικής παιδείας που στόχος τους ήτα η αισθητική καλλιέργεια και η εκτόνωση των παιδιών, έπαψαν να διδάσκονται. Με αυτήν την ενέργεια, το εκπαιδευτικό σύστημα αποδεικνύεται και πάλι μονομερώς τοποθετημένο. Επιπλέον ο εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας της σημερινής παιδείας, μιας παιδείας η οποία έχει καταντήσει προθάλαμος των εισαγωγικών εξετάσεων, κάνει τη γνώση να αντιμετωπίζεται χρησιμοθηρικά, καλλιεργώντας τον ανταγωνισμό και την βαθμοθηρία και δίνοντας ως μοναδικό στόχο την εισαγωγή σε κάποιο ανώτερο ίδρυμα αφού αυτό συνδέεται και με την κοινωνική ανάδειξη , την αντιμετώπιση κάποιου ως άξιου πολίτη.

Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι και κάποιες ενέργειες, άκαιρες και παράκαιρες, θα τις χαρακτήριζα, στις οποίες προβαίνουν οι ιθύνοντες αντί να λύνουν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σχολικές μονάδες, δημιουργούν, δυστυχώς, ακόμα περισσότερα. Έτσι καθίσταται ανέφικτο να μιλάμε για πρόοδο, από την στιγμή που οι αυριανοί πολίτες, οι οποίοι θα αποτελούν και την κοινωνία της Ελλάδας, δεν θα είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις όποιες προκλήσεις στη ζωή τους, συνέπεια ενός μη επαρκούς εκπαιδευτικού συστήματος.

Ετσι, λοιπόν, σκιαγραφείται η κατάσταση μέσα στον χώρο του σχολείου, κατάσταση που έχω βιώσει ως τώρα που βρίσκομαι στο τέλος της σχολικής μου θητείας μέσα στο ελληνικό δημόσιο σχολείο . Και αυτή η ίδια η επιστολή μου δίνει επίσης την ευκαιρία να καταθέσω μερικές ιδέες δικές μου, αλλά και συμμαθητών μου, οι οποίες, σύμφωνα με τα πιστεύω μας, μπορούν να αναβαθμίσουν την σύγχρονη ελληνική παιδεία και να αναστηλώσουν το όνομά της.

Αρχικά, αν θέλουμε να κάνουμε λόγο για αναβάθμιση, θα πρέπει να διαθέτουμε και τις κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές, εκπαιδευτικό δυναμικό αλλά και δυναμικό άλλων ειδικοτήτων απαραίτητων για την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολικών μονάδων, το οποίο θα καλύπτει όλες τις ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος. Υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε αίθουσες εργαστηρίων, όπου διδάσκονται μαθήματα όπως η χημεία και η βιολογία, καθώς και σε αθλητικές και τεχνολογικές εγκαταστάσεις. Όπως καταλαβαίνετε, το μάθημα δεν μπορεί να διεξαχθεί ομαλά κάτω από τέτοιες συνθήκες, αφού δεν υπάρχουν οι απαραίτητες υποδομές για πρακτική εξάσκηση. Παράλληλα το μάθημα της γυμναστικής υποβαθμίζεται, καθώς οι χώροι άσκησης κάποιου αθλήματος είναι απειροελάχιστοι. Θα ήταν καλό, λοιπόν, το κράτος να μεριμνήσει για την εξασφάλιση των υποδομών που προαναφέρθηκαν, διαμορφώνοντας τις κατάλληλες συνθήκες για μία πρόσφορη, πρακτική μάθηση και εκτόνωση των μαθητών. Βέβαια, εκτός από τις υλικοτεχνικές δομές, χρειαζόμαστε και ένα εκπαιδευτικό προσωπικό, με γνωστική και παιδαγωγική κατάρτιση, το οποίο θα διακατέχεται από μεράκι και θέληση για δουλειά. Επιπλέον, σήμερα, λόγο των δύσκολων καιρών που διανύουμε, αναγκαία πιο πολύ από ποτέ, καθίσταται η παρουσία ενός ψυχολόγου μέσα στον σχολικό χώρο, καθώς επίσης και κάποιου νοσηλευτή. Πολλά παιδιά δεν διαθέτουν τα χρήματα για να επισκεφτούν κάποιον ειδικό, με σκοπό την ψυχολογική υποστήριξη, ενώ πολλά περιστατικά που συνέβησαν σε χώρους του σχολείου θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί.

Συνεχίζοντας, αν θέλαμε να επικεντρωθούμε καθαρά και μόνο στην αντιμετώπιση της μη ουσιαστικής μάθησης, προτεραιότητα αποτελεί η απαλλαγή του χρησιμοθηρικού χαρακτήρα που χαρακτηρίζει το σημερινό σχολείο με την ένταξη της καλλιτεχνικής παιδείας στο σχολικό πρόγραμμα, καθώς επίσης και ο εκσυγχρονισμός των σχολικών βιβλίων, τα οποία θα είναι πηγές ουσιαστικής γνώσης. Επιπροσθέτως, σύγχρονοι μέθοδοι διδασκαλίας, πλατύτερη μόρφωση και αλλαγές στα προγράμματα σπουδών θα αποτελούσαν ένα ιδανικό, νέο ξεκίνημα για την αναβάθμιση, όχι μόνο της παιδείας, αλλά και της χώρας μας.

Τέλος, για την αποφυγή δυσάρεστων γεγονότων, όπως βανδαλισμοί και φθορά δημόσιας περιουσίας, που ταλαιπωρούν τα σχολεία κατά τις απογευματινές, κυρίως, ώρες, θεωρούμε καλό και αναγκαίο, να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως παρουσιάσεις και ομιλίες, ώστε οι πόρτες των σχολείων να παραμένουν ανοιχτές και το απόγευμα. Με αυτό τον τρόπο, το σχολείο θα ανοίγεται στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο .

Αξιότιμη κυρία υπουργέ, αναμένουμε την ευαισθητοποίησή σας και τις απαραίτητες ενέργειές σας, ώστε να αμβλυνθούν τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο χώρος της παιδείας και να αποφευχθούν περαιτέρω συνέπειες αυτών. Ας μην ξεχνάμε πως αν θέλουμε να προοδεύσει, πραγματικά, αυτός ο τόπος, πρέπει να δώσουμε βάση στη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων. Μόνο έτσι θα αποκτηθούν τα κατάλληλα εφόδια για μία Ελλάδα που, πράγματι, θα είναι σε θέση να μιλά για πρόοδο και ευημερία και θα δικαιώσει και το λαμπρό παρελθόν της».

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου