Η διάσημη «γκουρού» των γεύσεων Κλόντια Ροντέν αποθεώνει παραδοσιακές σκοπελίτικες γεύσεις
«Αν δεν κοπίασες για ένα πιάτο, οι άνθρωποι πίστευαν ότι δεν το αγαπούσες», υπογραμμίζει η διάσημη συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής Κλόντια Ροντέν, δηλώνοντας εντυπωσιασμένη από τις παραδοσιακές σκοπελίτικες γεύσεις. Η διάσημη «γκουρού» των γεύσεων, των πρώτων υλών και της γαστρονομίας, καταγράφει στα βιβλία της γευστικές εντυπώσεις από τα ταξίδια της στον κόσμο, κάνοντας μια ενδιαφέρουσα αναφορά και στη Σκόπελο.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Πόλος έλξης διασήμων, αναμφίβολα, τα νησιά των Βορείων Σποράδων, έχει πολλές συναρπαστικές ιστορίες να αφηγηθεί, με την Κλόντια Ροντέν, την γευσιγνώστρια η οποία «μύησε» τους Ευρωπαίους στο χταπόδι και τις αξέχαστες τοπικές λιχουδιές της Σκοπέλου, να αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο σε μια διεθνή διαδρομή.
Καταγράφοντας εμπειρίες γαστρονομίας, με αφετηρία αγαπημένες γεύσεις που συνδέθηκαν με την παιδική της ηλικία, η διάσημη συγγραφέας έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο διατρέφονται πολλοί Ευρωπαίοι, με όλα τα διεθνή μέσα να αφιερώνουν πολλά κεφάλαια στο έργο και την ευρύτερη δράση της.
Το 1968, στο βιβλίο της «A Book of Middle Eastern Food», έδωσε στον μη αραβόφωνο κόσμο μια από τις πρώτες λεπτομερείς ματιές αυτής της πλούσιας κουζίνας. Μέσα από εκατοντάδες παραδοσιακές, περιεκτικές και προσεκτικά δοκιμασμένες συνταγές, όπως το λιβανέζικο ταμπουλέ με μυρωδικά και το συριακό αρνί κιμπέ, μύησε τους δυτικούς οικιακούς μάγειρες στην τέχνη της μαγειρικής στη Μέση Ανατολή.
Κατά τη διάρκεια της 50χρονης καριέρας της, η Ροντέν, η οποία είναι σήμερα 85 ετών, έφερε κυριολεκτικά επανάσταση στον τρόπο που μαγειρεύουμε και τρώμε. Εξήγησε στους απανταχού λάτρεις των βιβλίων της, πώς να ανακατεύουν αγγούρια με γιαούρτι και σκόρδο σε μια κρεμώδη σαλάτα, εμπνευσμένη από το ελληνικό τζατζίκι, πώς να σιγοβράζουν φακές με κύμινο για να φτιάξουν μια ζεστή σούπα και πώς να διπλώνουν το γεμισμένο με τυρί και βότανα φύλλο της πίτας, για να δημιουργήσουν αριστουργήματα σε μέγεθος… μπουκιάς.
Διεθνής προσωπικότητα
Μεγάλο μέρος του έργου της Ροντέν ήταν μια προσπάθεια ανασύστασης των χαμένων μυρωδιών, ήχων, γεύσεων και συναισθημάτων που άνθισαν στην ταράτσα του Καΐρου, στο αρχοντικό της οικογένειας και τις μνήμες της παιδικής της ηλικίας.
Με αφετηρία το οικογενειακό γαστρονομικό… dna, συνέβαλε αποφασιστικά να αλλάξει ο τρόπος που αντιλαμβανόταν μέχρι πρότινος οι γυναίκες την συγγραφή βιβλίων μαγειρικής, αναδεικνύοντας το φαγητό, τις παραδοσιακές γεύσεις, ως ζήτημα πολιτισμού, ιστορίας και ταυτότητας του κάθε τόπου.
Τα δώδεκα βιβλία μαγειρικής που έχει γράψει, ιδιαίτερα το «The Book of Jewish Food», παρήγαγαν ένα είδος έργων που είναι ταυτόχρονα λογοτεχνικά και βαθιά ερευνημένα ενώ εξακολουθούν να αποτελούν, κατά βάθος, πρακτικά εγχειρίδια για το πώς να παρασκευάζει κάποιος νόστιμα γεύματα.
Ο σεφ, συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής και αρθρογράφος στους New York Times Γιόταμ Οτολένγκι, υπογραμμίζει ότι η Ροντέν αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς σεφ ανά τον κόσμο.
Συγκέντρωσε περισσότερες από 1.000 συνταγές και ιστορίες και ιστορίες, ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο. Οι εικόνες και οι εμπειρίες που αποκόμισε ταξιδεύοντας στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, αλλά και την Σκόπελο, αποτέλεσαν το υλικό που ξεδιπλώθηκε με μαεστρία στα βιβλία της.
Χταπόδι στη Σκόπελο
Σε αυτά τα ταξίδια της άρεσε να μιλάει με οποιονδήποτε συναντούσε, για φαγητό και πολιτισμό: ανθρώπους σε τρένα και λεωφορεία, σερβιτόρους σε καφετέριες και υπηρέτριες σε ξενοδοχεία. Τους ρωτούσε τι τους άρεσε να τρώνε και αν είχαν αγαπημένες συνταγές, τις οποίες θα μπορούσαν να μοιραστούν μαζί της.
Ταξιδεύοντας μόνη, η Rοντέν είχε την ικανότητα να προσκαλείται από άγνωστους να δοκιμάσει μια τοπική σπεσιαλιτέ, όπως τη σαλάτα με χταπόδι και την σαλάτα με πατάτα από το νησί της Σκοπέλου, που περιλαμβάνονται στο πιο πρόσφατο βιβλίο μαγειρικής της. «Καθώς περπατούσα δίπλα από μια οικογένεια που έτρωγε στη βεράντα τους, με κάλεσαν να μοιραστώ τη σαλάτα τους με χταπόδι και ένα μπουκάλι κρασί», έγραψε. «Ηταν παράδεισος».
Η παραπάνω περιγραφή αντικατοπτρίζει τις εντυπώσεις που αποκόμισε από το ταξίδι της στη Σκόπελο, που όπως φαίνεται την εντυπωσίασε τόσο πολύ, ώστε το συμπεριέλαβε στις ταξιδιωτικές γευστικές της αναμνήσεις.
Περπατώντας στα σοκάκια της Σκοπέλου, περιστοιχισμένη από γεύσεις χρώματα και εικόνες, η διάσημη συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής εμπειρίας έκανε διάσημη το χταπόδι Σκοπέλου, όπως το αποκαλεί η ίδια, εντάσσοντάς το έκτοτε, στις αγαπημένες της διατροφικές συνήθειες. Αγαπημένος προορισμός αποτελεί για την ίδια η Σκόπελος και με κάθε ευκαιρία δεν παραλείπει να αναφερθεί στην ευχάριστη ταξιδιωτική εμπειρία που βίωσε.
Διάσημη κουζίνα
Στην πολυσύχναστη κουζίνα της μητέρας της, η Ρόντεν άκουσε τις γυναίκες να κάνουν την ίδια ερώτηση – «Εχετε συνταγές;» – κάθε φορά που ερχόταν ένας ξάδερφος ή ένας φίλος. Μοιράζονταν τα μυστικά για τα πιάτα τους, ώστε όταν κάποιος ετοίμαζε ένα πλούσιο κέικ πορτοκαλιού-αμύγδαλου ή μια ταχινοσαλάτα πασπαλισμένη με δυόσμο, να θυμούνται ο ένας τον άλλον και να αισθάνονται ότι τους αγαπούν και τους καταλαβαίνουν.
Κράτησε σημειώσεις, περιγράφοντας λεπτομερώς τις τοπικές παραλλαγές για πιλάφι και τη μέθοδο κάθε μάγειρα να στρώνει σε στρώσεις κρεμμύδια, ντομάτες και πίτα σε fatoush. «Ολοι νιώσαμε μια πολύ έντονη ανάγκη να συλλέξουμε, να ηχογραφήσουμε», αναφέρει η Ροντέν, προσθέτοντας ότι όλα ήταν μέρος της διατήρησης του πολιτισμού και της ταυτότητας.
Από όλα τα βιβλία της, το Med είναι το πιο ποιητικό, το πιο λυρικό (με φωτογραφίες της Susan Bell) και ίσως αυτό που ενώνει περισσότερο όλες τις πολλές πτυχές της. Περιέχει 100 συνταγές από τα ταξίδια της στον κόσμο και την επίσκεψη στην Σκόπελο, που της έμεινε αξέχαστη. Αντί να προσπαθεί να καταγράψει πιστά μια συνταγή, όπως κάνει σε άλλα βιβλία, πήρε τη δημιουργική άδεια για να τις τροποποιήσει ώστε να ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία της. Δίνοντας έμφαση στα λαχανικά και τα δημητριακά, παρουσιάζει, σε πολλές περιπτώσεις, απλοποιημένες, τεχνικές και συνταγές για ένα γρήγορο γεύμα.
Ο μεγάλος σεφ Levy, του Συμποσίου της Οξφόρδης, αποκαλεί την Ροντέν μαγειρικό ανθρωπολόγο. «Εκανε ό,τι ισοδυναμεί με εργασία πεδίου και μετά το αντιμετώπισε με έναν περίπλοκο, αναλυτικό τρόπο. Είναι μια σοβαρή στοχαστής» υπογραμμίζει.
Συνθέτοντας κομμάτι – κομμάτι το παζλ μιας σπουδαίας προσωπικότητας, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κάποιος τους λόγους για τους οποίους συγκαταλέγεται στα… «ιερά τέρατα» της κουζίνας και αναδεικνύει με τρόπο μοναδικό, τις παραδοσιακές Σκοπελίτικες γεύσεις.
Πολυταξιδεμένη γευσιγνώστρια από εύπορη οικογένεια
Γόνος εξέχουσας συριακής εβραϊκής οικογένειας, που είχε μεταναστεύσει στο Κάιρο τον 19ο αιώνα, ζούσε με τους γονείς της, τη Νέλι και τον Σέζαρ Ντούεκ, και δύο αδέρφια σε έναν εύπορο περιβάλλον, περιστοιχισμένη από δεκάδες ξαδέρφια, θείες και θείους.
Δυνατές οι εικόνες της παιδικής της ηλικίας, με την οικογένεια να συγκεντρώνεται τακτικά, απολαμβάνοντας πλούσια γεύματα με άρωμα ροδόνερου και ψημένου κόλιανδρου.
Οταν αναφέρεται στα παιδικά της χρόνια, είναι ευδιάκριτη η λαχτάρα στη φωνή της, όχι μόνο για το φαγητό, αλλά για ολόκληρο τον τρόπο ζωής που συνδέεται με τα βιώματά της. Μεγάλο μέρος της δουλειάς της ήταν, άλλωστε, μια προσπάθεια ανασύστασης των χαμένων αρωμάτων, των ήχων, των γεύσεων και των συναισθημάτων που άνθισαν σε εκείνη την ταράτσα του Καΐρου.
Η συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής με έδρα το Λονδίνο, Νταϊάνα Χένρι, αποκαλεί τη Ρόντεν τη μεγαλύτερη εν ζωή συγγραφέα διατροφής. «Όπου κι αν βρίσκεται, προσπαθεί να ξαναδημιουργήσει την Αίγυπτο της παιδικής της ηλικίας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το 1956, κατά τη διάρκεια της κρίσης του Σουέζ, η οικογένεια της Κλόντια Ροντέν άφησε πίσω όλα τα υπάρχοντά της και πήρε τον δρόμο για το Λονδίνο.
