ΤΟΠΙΚΑ

140 χρόνια ιστορίας του Θεσσαλικού Τύπου

140-χρόνια-ιστορίας-του-θεσσαλικού-τύπου-947442

Περισσότεροι από 300 τόμοι με αρχεία εφημερίδων, περιοδικά, χειρόγραφα, έγγραφα αλλά και παλιά μηχανήματα και αντικείμενα δημοσιογραφικού εξοπλισμού καταγράφουν την ιστορία της τοπικής δημοσιογραφίας

Σε αυτόν τον χώρο, κάθε γωνιά «μυρίζει» ιστορία… Ιστορία του Τύπου της Θεσσαλίας, στα 140 και πλέον χρόνια που πέρασαν από την απελευθέρωσή της έως σήμερα και μαζί ιστορία της τοπικής και όχι μόνο κοινωνίας, όπως καταγράφηκε από τους δημοσιογράφους κάθε εποχής στα φύλλα των 360 και πλέον εφημερίδων, στα οποία έχει αποτυπωθεί ο σφυγμός της επικαιρότητας. Πρόκειται για το Μουσείο Τύπου της Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, το οποίο εγκαινιάζεται από κοινού με το Μορφωτικό Ιδρυμα της ένωσης, το επόμενο Σάββατο 27 Μαΐου, στις 12 το μεσημέρι.

Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ

«Ηταν ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα» αναφέρει ο πρόεδρος της Ενωσης, Γιώργος Τσιγκλιφύσης, ο οποίος ήταν εκείνος που πρότεινε στο διοικητικό συμβούλιο τη δημιουργία ενός Μουσείου Τύπου, στο οποίο θα φιλοξενούνταν το πλούσιο αρχειακό υλικό μέσα από το οποίο καταγράφεται η ιστορία του Τύπου στο πέρασμα των χρόνων. Ένα εγχείρημα που ανέλαβε να φέρει εις πέρας, ο ταμίας της Ενωσης, Μάκης Μπαλλής, ο οποίος έκανε κατάθεση ψυχής για την οργάνωση του υλικού και το στήσιμο του χώρου, έχοντας ως στόχο το Μουσείο Τύπου να γίνει κτήμα ολόκληρης της κοινωνίας.

Πάνω από 360 εφημερίδες εκδόθηκαν σε περίπου 140 χρόνια, ενώ πάνω από τις μισές έχουν διασωθεί και εκτίθενται στο Μουσείο

Απόπειρα για τη δημιουργία Μουσείου Τύπου είχε γίνει ξανά το 2001, επίσης επί προεδρίας στην Ενωση Συντακτών του Γιώργου Τσιγκλιφύση και με τότε γραμματέα της Ενωσης τον Μάκη Μπαλλή. «Είχαμε δει το αντίστοιχο μουσείο της Πάτρας και επιθυμία μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν αντίστοιχο χώρο και σε επίπεδο Θεσσαλίας. Το υλικό υπήρχε. Αναζητήσαμε χώρο, μάλιστα είχαμε έρθει σε επαφή και με τον τότε Δήμο Νέας Ιωνίας για να βρούμε κτίριο, η προσπάθεια όμως δεν ευοδώθηκε», σημειώνει ο Γιώργος Τσιγκλιφύσης για το εγχείρημα που έμελλε να υλοποιηθεί 22 χρόνια μετά, με τον ίδιο ξανά στο τιμόνι της Ενωσης.

Βεβαίως στα χρόνια που πέρασαν υπήρξε… κόστος. Πολλά από τα μηχανήματα που θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν στο Μουσείο, αποσύρθηκαν με την αλλαγή της τεχνολογίας και δυστυχώς δόθηκαν για σκραπ. Πολύτιμα αντικείμενα της ιστορίας του Τύπου χάθηκαν, ευτυχώς όμως όχι όλα…

Κάποια από αυτά διασώθηκαν και εκτίθενται στο Μουσείο Τύπου της ΕΣΗΕΘΣτΕΕ, το οποίο βρήκε στέγη, στα παλιά γραφεία, την ιστορική έδρα της Ενωσης, στην οδό Δημητριάδος 261 με Φιλελλήνων, στην πολυκατοικία «Θέτις». Από τους σημαντικότερους δωρητές εκθεμάτων που κατέχουν ξεχωριστή θέση στο Μουσείο, είναι ο Γεώργιος Αλεξ. Πώποτας- εκδότης του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ και ο Νίκος Χαλαστάρας – ιδιοκτήτης τυπογραφείου.

Μεταξύ των εκθεμάτων η Χάρτα του Ρήγα

Στέγη στην ιστορική έδρα

Για τη δημιουργία του χώρου, ο ταμίας της Ενωσης, Μάκης Μπαλλής, έκανε κατάθεση ψυχής. Εγινε μερική ανακαίνιση στον χώρο, τοποθετήθηκαν ειδικές βιβλιοθήκες για τη φιλοξενία των πάνω από 300 τόμων με αρχεία εφημερίδων, γυάλινες προθήκες και επιτοίχια ταμπλό για την παρουσίαση θεσσαλικών εφημερίδων, περιοδικών, χειρόγραφων, εντύπων. Δημιουργήθηκε αίθουσα για τη φιλοξενία μαθητών σχολείων που θα θελήσουν να επισκεφθούν το Μουσείο και να «βουτήξουν» στην τοπική ιστορία, μέσα από την ιστορία του Θεσσαλικού Τύπου.

Χειρόγραφα του Γιάννη Κορδάτου

«Σκοπός μας είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση του πλούσιου αρχειακού υλικού της Ενωσης, όπως παλιές εφημερίδες και περιοδικά, αρχεία εφημερίδων, έγγραφα, ντοκουμέντα ιστορικού ενδιαφέροντος. Και στόχος είναι να αξιοποιηθεί από ιστορικούς, ερευνητές, φοιτητές αλλά και να αποτελέσει σημείο επίσκεψης από μαθητές», αναφέρει ο Μάκης Μπαλλής.

Στο Μουσείο φιλοξενούνται παλιές εφημερίδες από Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, παλιές εφημερίδες από τον Πόλεμο και την Αντίσταση, υπάρχουν προθήκες με χειρόγραφα και έντυπα, ένας πάγκος παλιού τυπογραφείο, παλιά μηχανήματα και αντικείμενα, πρόσωπα που έβαλαν τη σφραγίδα τους στον χώρο, αρχεία εφημερίδων, η Χάρτα του Ρήγα…

Εφημερίδες από το 1881

Η Ένωση για πρώτη φορά στην ιστορία της πέτυχε ειδική χρηματοδότηση από την Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης για την προμήθεια ηλεκτρονικού και άλλου εξοπλισμού για τις ανάγκες του Μουσείου, ενώ έχει δρομολογηθεί η διαδικασία για την ψηφιοποίηση του αρχειακού υλικού.

Εκτός των εντύπων εκθεμάτων, υπάρχουν παλιά μηχανήματα τυπογραφείου, ένας πάγκος τυπογραφείου από την εποχή της στοιχειοθεσίας στο χέρι και της λινοτυπίας, κάσες με τυπογραφικά στοιχεία και άλλα αντικείμενα δημοσιογραφικού εξοπλισμού.

Από την εποχή της στοιχειοθεσίας στο χέρι και της λινοτυπίας, κάσες με τυπογραφικά στοιχεία και άλλα αντικείμενα δημοσιογραφικού εξοπλισμού

Στο Μουσείο παρουσιάζεται για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη καταγραφή των ημερησίων και εβδομαδιαίων εφημερίδων που εκδόθηκαν στη Θεσσαλία, από το 1881 που απελευθερώθηκε η Θεσσαλία μέχρι σήμερα. Συνολικά πάνω από 360 είναι οι εφημερίδες που εκδόθηκαν σε αυτά τα περίπου 140 χρόνια, ενώ πάνω από μισές έχουν διασωθεί και εκτίθενται στο Μουσείο. Οι παλαιότερες θεσσαλικές εφημερίδες που εκτίθενται είναι του 1881, παρουσιάζονται όμως και παλαιότερες, όπως η εφημερίδα «Κλειώ» του 1861 που τυπωνόταν στην Τεργέστη.

Παράλληλα, οργανώνεται και η βιβλιοθήκη του Μουσείου με πολλές παλιές αλλά και νεότερες εκδόσεις, για χρήση από ερευνητές.

Στα πολλά χειρόγραφα που εκτίθενται, υπάρχουν έργα του Γιάννη Κορδάτου, ποιήματα του μεγάλου βολιώτη δημοσιογράφου Τάκη Οικονομάκη, του Γ.Δ. Ζιούτου, αλλά και μία επιστολή του 1871 στην οποία υπάρχει συμπληρωματικό σημείωμα του τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος Γρηγορίου Φουρτουνιάδη, με αντικείμενο την αντιπαράθεση που είχε ξεσπάσει ως προς την χειροτονία του Δωρόθεου Σχολάριου ως τοπικού Μητροπολίτη.

Για τους μικρούς επισκέπτες – μαθητές του Μουσείου, θα υπάρχουν και εκπαιδευτικά βίντεο με θέματα σχετικά με τον Τύπο και την ιστορία του, όπως η ιστορία της τυπογραφίας, η ιστορία του χαρτιού, ο Γουτεμβέργιος και τα κινητά μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία, η προσφορά των τριών θεσσαλών πρωτοπόρων του ελληνικού Τύπου Ρήγα Βελεστινλή, Ανθιμου Γαζή, Θεόκλητου Φαρμακίδη, και άλλα

«Πρόθεσή μας είναι το Μουσείο Τύπου όχι μόνο να συλλέξει και παρουσιάσει το υλικό του αρχείου μας αλλά και να εκθέσει τις μαρτυρίες της μεγάλης ιστορίας του τοπικού Τύπου και της ανθρώπινης δραστηριότητας, των δημοσιογράφων κυρίως εν προκειμένω, σε αυτόν τον τομέα. Το Μουσείο μας, ενταγμένο μέσα στην τοπική κοινωνία φιλοδοξεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός πολιτισμικού κεφαλαίου προς αξιοποίηση όχι μόνο από τη σημερινή γενεά αλλά και τις μελλοντικές», τονίζει ο Μάκης Μπαλλής.

Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας του Θεσσαλικού Τύπου

Στο Μουσείο Τύπου της Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, τη δική του θέση έχει ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ με τα 107 χρόνια ιστορίας του. Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 8 Δεκεμβρίου του 1916, με ιδιοκτήτη και αρχισυντάκτη τον Ευρυτάνα δημοσιογράφο Αλέξανδρο Μέρο.

Η παρουσία της ιστορικής εφημερίδας αποτυπώνεται σε πολλά σημεία του χώρου, μέσα από τις πολύτιμες δωρεές στις οποίες προχώρησε προς την Ενωση για τη δημιουργία του Μουσείου, ο εκδότης του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, Γεώργιος Αλεξ. Πώποτας.

Στο Μουσείο, ο Γεώργιος Πώποτας εμπιστεύτηκε τον μπρούτζινο τίτλο της εφημερίδας, συνοδευόμενο από το κεφαλάρι, κατά την τελευταία έκδοση με λινοτυπία. Δύο κόφτες, πλήθος τυπογραφικών μολύβδινων στοιχείων, αλλά και δύο αντίτυπα της εφημερίδας στα οποία αποτυπώνεται η λογοκρισία την εποχής της Χούντας, όλα περιουσία του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, έγιναν δωρεά στο Μουσείο Τύπου και μαζί κτήμα της τοπικής κοινωνίας.

Το μαύρο ραδιόφωνο που δώρισε ο βρετανικός στρατός στον Αλέξανδρο Μέρο

Από τα πιο σημαντικά εκθέματα του Μουσείου, είναι το μαύρο ραδιόφωνο, που δώρισε ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ.

Είχε κατασκευαστεί το 1916 στο Σικάγο, από εταιρεία που κατασκεύαζε τα πιο αξιόπιστα ραδιόφωνα. Επιανε βραχέα και μεσαία και ο βρετανικός σταθμός το είχε δωρίσει το 1946 στον Αλέξανδρο Μέρο για να ακούει ειδήσεις από το BBC και να γράφει για την εφημερίδα.

Ηταν το ραδιόφωνο εκείνο που σφράγισε η Χούντα για να μην «πιάνει» τις συχνότητες του Στρατού και της Αστυνομίας και το οποίο λειτούργησε έως και τα μέσα της δεκαετίας του ’80.

Μάλιστα ο ίδιος ο Μάκης Μπαλλής, ως δημοσιογράφος του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, το ’82 και το ’83 άκουγε και κατέγραφε για την εφημερίδα, διεθνείς ειδήσεις μέσα από τη συχνότητα του BBC και σταθμού στο Παρίσι. Αργότερα αντικαταστάθηκε από σύγχρονο ραδιόφωνο, ο κύκλος ζωής του όμως συνεχίστηκε ως πολύτιμη περιουσία της ιστορίας του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ και πλέον ως σημαντικό αντικείμενο της ιστορίας του Τύπου, στο Μουσείο.

Το ξύλινο τραπεζάκι

Στο Μουσείο μπορεί κανείς να δει ένα ξύλινο τραπεζάκι, που έχει τη δική του ιστορία και επίσης δώρισε ο Γεώργιος Πώποτας στο Μουσείο Τύπου.

Είναι ουσιαστικά ένα μεταφορείο τυπογραφικών πλακών. Κάποτε η εφημερίδα στηνόταν γράμμα – γράμμα, με μεταλλικά στοιχεία, τα οποία τοποθετούνταν πάνω σε πλάκα, που ήταν η σελίδα που πήγαινε στο τυπογραφείο. Αυτή η σελίδα με όλα τα μολύβδινα γράμματα ήταν πολύ βαριά. Για να σηκωθεί χρησιμοποιούνταν μοχλός και την έσπρωχναν από τον πάγκο στο ξύλινο τραπεζάκι που χρονολογείται από το 1910. Το τραπεζάκι είχε ροδάκια, με το έσπρωχναν για να το οδηγήσουν στο τυπογραφείο και να τυπωθεί η εφημερίδα.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου