Η «προφητική» παρέμβαση του γκουρού των μεταμοσχεύσεων Ανδρέα Τζάκη από τον Βόλο και το νέο νομοσχέδιο
Όταν πριν από 15 ημέρες από τον Βόλο ο γκουρού των μεταμοσχεύσεων Ανδρέας Τζάκης μιλούσε για την ανάγκη να εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος, το υπουργείο Υγείας επεξεργάζονταν σχετικές αλλαγές.
Το νέο νομοσχέδιο που βγήκε στη διαβούλευση φαίνεται ότι εξυπηρετεί αυτό που ακριβώς είπε ο κ. Τζάκης: Την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, ώστε να αυξηθούν οι δότες. Και πως θα γίνει αυτό; Ακολουθώντας το παράδειγμα της Ισπανίας η οποία θέσπισε τον θεσμό του τοπικού συντονιστή μεταμοσχεύσεων στα νοσοκομεία και οδηγήθηκε στο «θαύμα» των μεταμοσχεύσεων.
Με βάση το νέο νομοσχέδιο στην Ελλάδα για πρώτη φορά λοιπόν θα θεσμοθετηθεί ο τοπικός συντονιστής μεταμοσχεύσεων, δηλαδή ο επαγγελματίας υγείας που θα τοποθετηθεί σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των νοσοκομείων και θα έχει ως μοναδικό αντικείμενο την προώθηση της δωρεάς οργάνων και των μεταμοσχεύσεων.
Ο τοπικός συντονιστής μεταμοσχεύσεων θα προσλαμβάνεται από τον Εθνικό οργανισμό μεταμοσχεύσεων και δεν θα μπορεί το νοσοκομείο να τον απασχολεί σε άλλη εργασία.
Θα εντοπίζει δυνητικούς δότες με εγκεφαλικό θάνατο και μαζί με γιατρό της μονάδας θα προσεγγίζει την οικογένεια για την προοπτική της δωρεάς οργάνων. Στη συνέχεια, και εφόσον η οικογένεια δεχθεί, θα αναλαμβάνει όλη τη διαδικασία της οργάνωσης των χειρουργείων και του γενικότερου συντονισμού για τη λήψη των οργάνων. Αυτό από μόνο του θα αφαιρεί από το προσωπικό των ΜΕΘ ένα μεγάλο γραφειοκρατικό βάρος, το οποίο υπό τις δύσκολες συνθήκες του ΕΣΥ αποτελεί αντικίνητρο για την προώθηση των μεταμοσχεύσεων. Ο τοπικός συντονιστής μεταμοσχεύσεων θα λογοδοτεί στον ΕΟΜ. Θα αναφέρει κάθε δυνητικό δότη, εάν ερωτήθηκαν οι συγγενείς του για το ενδεχόμενο δωρεάς οργάνων και σε περίπτωση που η απάντησή τους ήταν αρνητική, πώς την αιτιολόγησαν.
Είναι ήδη σε πιλοτική εφαρμογή
Στο πλαίσιο πιλοτικής εφαρμογής, με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ωνάση έχουν ήδη τοποθετηθεί από τον περασμένο Απρίλιο πέντε συντονιστές μεταμοσχεύσεων σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των νοσοκομείων ΚΑΤ, Ευαγγελισμός, Σωτηρία, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακό Ιωαννίνων, στο Παπανικολάου και στο Πανεπιστημιακό Ηρακλείου, με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το πρώτο εξάμηνο τετραπλασιάστηκαν οι αναφορές για άτομα με εγκεφαλικό θάνατο, τα οποία δυνητικά θα μπορούσαν να γίνουν δότες, ενώ επίσης διπλασιάστηκαν οι δότες.
Στόχος είναι να αυξηθεί η δωρεά οργάνων και κατά συνέπεια οι μεταμοσχεύσεις.
Πέρυσι στην Ελλάδα οι δότες οργάνων ήταν 6,6 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν στην Ισπανία φθάνουν τους 40 ανά εκατομμύριο πληθυσμού ετησίως και σε Πορτογαλία και Κροατία είναι περίπου 30 ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Επίσης πέρυσι διενεργήθηκαν στη χώρα μας 246 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, εκ των οποίων 83 ήταν από ζώντα δότη (μεταμοσχεύσεις νεφρού).
Οι βασικοί άξονες του νέου σχεδίου νόμου
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, με το σχέδιο νόμου επικαιροποιείται το πλαίσιο των μεταμοσχεύσεων, διασφαλίζονται τα δικαιώματα των ασθενών, ιδίως κατοχυρώνεται η συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης και επιχειρείται να επιτευχθεί η αύξηση και ενίσχυση των μεταμοσχεύσεων προς όφελος των συμπολιτών που το έχουν ανάγκη.
Ειδικότερα θεσπίζονται οι γενικές αρχές, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την δωρεά από άνθρωπο, ζώντα ή αποβιώσαντα, και τη χρήση οργάνων, ιστών και κυττάρων, με σκοπό την μεταμόσχευση ή άλλη θεραπευτική ή επιτρεπτή χρήση.
Ολες οι σχετικές διαδικασίες διενεργούνται με γνώμονα την προστασία της προσωπικότητας και της υγείας των εμπλεκόμενων προσώπων και με απόλυτο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξία», τονίζεται στην αιτιολόγηση του Νομοσχεδίου, ενώ παράλληλα:
«Το εν λόγω νομοσχέδιο αποσκοπεί στο να συνεισφέρει στη διαθεσιμότητα ανθρωπίνων οργάνων, ιστών και κυττάρων για θεραπευτικούς σκοπούς, να θεσπίσει συστήματα προτύπων ποιότητας και ασφάλειας για τα διακινούμενα όργανα, ιστούς και κύτταρα, καθώς και να αποκλείσει οποιαδήποτε μη ενδεδειγμένη χρήση, αφαίρεση ή διακίνηση αυτών», όπως αναφέρεται.
Βασικά σημεία του σχεδίου νόμου είναι η αναβάθμιση της Επιτροπής Ζώντα Δότη και η οργάνωση αυτής σε δύο αυτοτελή τμήματα, ώστε να μην υπάρχει καθυστέρηση στην παροχή της σχετικής άδειας και η θέσπιση της υποχρέωσης των Μονάδων Μεταμόσχευσης να παρακολουθούν τον δωρητή τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος και εφ’ όρου ζωής του,
Επίσης περιλαμβάνεται η πρόβλεψη, στην περίπτωση που δεν υπάρχει εκφρασμένη βούληση του αποβιώσαντα και δεν ανευρίσκονται οικείοι του, ότι η αφαίρεση οργάνου – μοσχεύματος πραγματοποιείται, υπό την τήρηση συγκεκριμένων δικλίδων ασφαλείας.
Ακόμη προβλέπεται η επικαιροποίηση των σχετικών πρωτοκόλλων και διαδικασιών, ώστε να παραμένουν εναρμονισμένα με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις, η θέσπιση Δικτύων Δωρεάς και Μεταμόσχευσης Οργάνων.
Παράλληλα θα αναβαθμιστεί ο ρόλος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος μετονομάζεται σε «Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων», θα εξοπλιστεί με επιπλέον αρμοδιότητες, ιδίως ως προς την αδειοδότηση, την αξιολόγηση και τον έλεγχο των δομών μεταμοσχεύσεων της χώρας, και προβλέπεται ότι θα επικουρείται από ειδικές επιτροπές για την παροχή επιστημονικής συνδρομής σε εξειδικευμένα ζητήματα.
Τέλος, προβλέπεται η δημιουργίας ενός Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος Μεταμοσχεύσεων (ΠΣΜ) που ενσωματώνει όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με τη δωρεά, την αντιστοίχιση και την κατανομή οργάνων, τη μεταμόσχευση και τη μακροπρόθεσμη μετα – μεταμοσχευτική παρακολούθηση.
Β. Γιαννάκος: Χρειάζεται μεγαλείο ψυχής
«Η δωρεά οργάνων και ιστών είναι μια απόφαση μεγάλης ηθικής αξίας. Είναι η ίδια η ζωή. Είναι η απόφαση να προσφέρεις χωρίς ανταλλάγματα ένα μέρος του σώματός σου για την υγεία και την ευημερία ενός άλλου ανθρώπου. Από έναν δότη, όπως πολύ ορθά ενημερώνει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής ή ακόμη και να σωθούν έως και 100 ασθενείς μέσω της δωρεάς ιστών.
Για να αυξηθούν οι δότες οργάνων σώματος χρειάζεται να πάψουν οι προκαταλήψεις και να ενισχυθούν οι προσπάθειες για ευαισθητοποίηση των πολιτών στο θέμα των μεταμοσχεύσεων», τονίζει ο πρόεδρος του συλλόγου Νεφροπαθών ν. Μαγνησίας, α’ αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βασίλης Γιαννάκος.
Σύμφωνα με τον κ. Γιαννάκο αν και οι περισσότεροι είναι θετικοί απέναντι στην ιδέα της δωρεάς οργάνων, στην πράξη αισθάνονται φόβο και επιφυλακτικότητα.
«Χρειάζεται όμως μεγαλείο ψυχής. Για αυτό και είναι σημαντικό και ευχαριστούμε όλους εκείνους που την ώρα της μεγαλύτερης οδύνης για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, με μοναδικό κίνητρο την αγάπη στο συνάνθρωπο αποφασίζουν να χαρίσουν ζωή», παρατηρεί επίσης ο ίδιος και εύχεται οι αλλαγές που θα επέλθουν με βάση το νέο νομοσχέδιο να συμβάλλουν στην αύξηση των δοτών σώματος.
