Σήμα S.O.S. για τον κίνδυνο κατάρρευσης των δημοτικών προϋπολογισμών εξαιτίας του ενεργειακού κόστους εξέπεμψαν δήμαρχοι της χώρας από το βήμα του συνεδρίου της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που ολοκληρώθηκε χθες στον Βόλο, με ρεκόρ συμμετοχής, που έφθασε τους 1.730 συνέδρους και παρατηρητές. Οι δήμαρχοι πρόκριναν ως μοναδική λύση απέναντι στο ενεργειακό κόστος τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων για να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ενέργεια και ταυτόχρονα να στηρίξουν ευάλωτους πολίτες, πλην όμως, όπως τονίστηκε, τα έργα «κολλούν» στην έλλειψη χώρου στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και στην απουσία χρηματοδότησης.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
«Ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Η τιμή της ενέργειας καλπάζει και την ίδια ώρα μάς προκαλεί τρόμο η αύξηση των τιμών σε όλα τα επίπεδα. Γίνεται προσπάθεια κάλυψης μέρους του προβλήματος με χρηματοδότηση των δήμων, ωστόσο καλούμαστε να αλλάξουμε και νοοτροπία μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας για 10%. Μας έχουν προτείνει για παράδειγμα να σβήνουμε μία στις δέκα λάμπες στον οδοφωτισμό. Δεν νομοθετούν όμως ότι οι δήμαρχοι δεν θα φέρουν απολύτως καμία ευθύνη, αν στον δρόμο αυτόν που θα σβήσει η λάμπα, σημειωθεί κάποιο ατύχημα. Ούτε είναι λύση να μη λειτουργούν σιντριβάνια και διακοσμητικός φωτισμός. Το σημαντικό είναι τι θα γίνει τον επόμενο χειμώνα για να παράγουμε τη δική μας ενέργεια, μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων», έθεσε το πλαίσιο της χθεσινής συζήτησης κατά την τρίτη και τελευταία ημέρα του συνεδρίου ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Το πρόβλημα συνολικά περιέγραψε ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Ενέργειας της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αγρινίου, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος μίλησε για κίνδυνο κατάρρευσης των προϋπολογισμών των Δήμων. Οπως τόνισε, η αύξηση τελών δεν θα οδηγήσει πουθενά από τη στιγμή που και οι ίδιοι οι δημότες αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. «Φέτος θα ξεπεραστεί το πρόβλημα. Του χρόνου;», το ερώτημα που έθεσε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου και για τις ΔΕΥΑ που είναι ήδη υπερχρεωμένες. «Φοβάμαι τι θα συμβεί σε περιοχές που θα κόψουν το ρεύμα στις ΔΕΥΑ και θα μείνουν χωρίς νερό και αποχέτευση», σημείωσε.
Κατά τον ίδιο η απάντηση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων, δημοτικών πάρκων δηλαδή, που θα παράγουν μέσω Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας τη δική τους ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών των δήμων και των αντίστοιχων δημοτών που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε, το μεγάλο εμπόδιο για όσους ζητούν ηλεκτρικό χώρο έως 8Mw είναι η έλλειψη χώρου στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και όσοι ζητούν πάνω από 8 Mw το πρόβλημα είναι ο ΑΔΜΗΕ, που ισχυρίζεται ότι δεν υποστηρίζει την αυτοπαραγωγή ενέργειας. Δεύτερο «αγκάθι», σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η χρηματοδότηση των δήμων.
«Γιατί δεν προχωρούν οι ενεργειακές κοινότητες και καθυστερούμε; Αυτή τη στιγμή έχουν δοθεί πάνω από δύο δισ. ευρώ για την κάλυψη του κόστους ενέργειας. Η επένδυση στο Αγρίνιο για παράδειγμα χρειάζεται 15 εκατ. ευρώ, χρήματα στα οποία θα γίνει απόσβεση σε τρία χρόνια και μέσω της επένδυσης θα λυθεί για πάντα το ενεργειακό πρόβλημα, θα ωφεληθούν οι δημότες και το ίδιο το περιβάλλον» είπε ο κ. Παπαναστασίου, μιλώντας για ετήσια εξοικονόμηση 4.707.369 ευρώ, παροχή δωρεάν ρεύματος σε 2.053 νοικοκυριά και μηδενισμό του ενεργειακού αποτυπώματος, στο πλαίσιο του στόχου μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 10% έως το 2025.
Κίνδυνος να μείνουν πόλεις
χωρίς νερό και αποχέτευση
Για κίνδυνο διάλυσης των ΔΕΥΑ, εξαιτίας του ενεργειακού κόστους, μίλησε από την πλευρά του ο πρόεδρος ΕΔΕΥΑ και δήμαρχος Ρεθύμνης, Γιώργος Μαρινάκης.
Οπως είπε, στις ΔΕΥΑ σε όλη τη χώρα έχουν συσσωρευτεί τεράστια χρέη, εξαιτίας των ληστρικών τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος «και όλοι κάνουν ότι δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει στις ΔΕΥΑ με το ενεργειακό κόστος». Οπως ανέφερε, τα 20+20 εκατ. ευρώ που ανακοινώθηκαν για τη στήριξη των ΔΕΥΑ είναι «ασπιρίνες» και επεσήμανε ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να ενημερωθούν οι τοπικές κοινωνίες για το καθεστώς λειτουργίας των δημοτικών επιχειρήσεων και τον κίνδυνο που διατρέχουν να μείνουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν περιοχές στις ανάγκες τους για νερό και αποχέτευση.
Οι Δήμοι στο επίκεντρο
της πολιτικής προστασίας
Κατά την τελευταία ημέρα του συνεδρίου κυριάρχησε και το ζήτημα της πολιτικής προστασίας, δεδομένης της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνει ο κόσμος.
Ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, αρμόδιος για θέματα κρατικής αρωγής και αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές, Χρήστος, Τριαντόπουλος, αναφέρθηκε στα ποσοτικά δεδομένα, που αποτυπώνουν όπως είπε τη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται σε δύσκολη περίοδο για τη στήριξη των δήμων.
Από την πλευρά του, ο γ.γ. Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Παπαγεωργίου, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ που περιλαμβάνει 130 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των δήμων σε μηχανήματα έργου και εξοπλισμό, ενώ μίλησε για 13 Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας που θα συνδράμουν στη διαχείριση των κρίσεων.
Ο ίδιος ζήτησε από τους δημάρχους να προχωρήσουν άμεσα στην καταγραφή των πολιτών τους με αναπηρίες, προκειμένου να υπάρχουν στοιχεία ώστε να σχεδιαστεί τι θα γίνει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Στα χρηματοδοτικά εργαλεία, που έχουν στη διάθεσή τους οι δήμοι, αναφέρθηκε εξάλλου, ο γενικός γραμματέας της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Καφαντάρης. Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Φιλόδημος ΙΙ, ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης και Πράσινο Ταμείο είναι τα εργαλεία που καλούνται να αξιοποιήσουν οι δήμοι.
Οπως παρατήρησε ο ίδιος, «λεφτά υπάρχουν». «Εκείνο που λείπει είναι η δέσμευση των αρμόδιων υπουργείων, που θα έχουν τη διαχείριση των παραπάνω προγραμμάτων, ότι θα διασφαλίσουν το μερίδιο των προγραμμάτων αυτών, που αφορά σε έργα και δράσεις τοπικής ανάπτυξης. Επιπλέον, χρειάζονται οργάνωση και συντονισμός των μηχανισμών τεχνικής υποστήριξης των Δήμων και ιδιαίτερα όσων δεν έχουν Τεχνικές Υπηρεσίες, στην ωρίμανση των επιλέξιμων έργων και δράσεών τους και στη συνέχεια στην υλοποίησή τους.
Στην κατεύθυνση αυτή θεωρούμε σημαντικό το γεγονός ότι εκτός από την Τεχνική Υπηρεσία της ΜΟΔ, συγκροτήθηκε η Τεχνική Υπηρεσία της ΕΕΤΑΑ και ότι υπάρχουν ικανές Αναπτυξιακές Εταιρείες, Αναπτυξιακοί Οργανισμοί και Δίκτυα Δήμων που μπορούν να υποστηρίξουν τους Δήμους.
Αυτό που θεωρούμε ως απολύτως αναγκαίο είναι η δικτύωση και ο συντονισμός των φορέων αυτών. Εκτιμώ ότι σχετική πρωτοβουλία μπορεί να αναλάβει η ΚΕΔΕ σε συνεργασία με το ΥΠΕΣ και την ΕΕΤΑΑ. Ηρθε η ώρα να αναλάβουμε ως πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση έναν ουσιαστικό αναπτυξιακό ρόλο και να βοηθήσουμε τη χώρα μας να επιτύχει την επανεκκίνηση της οικονομίας», τόνισε ο κ. Καφαντάρης.
Κλιματικά ουδέτερες πόλεις
Στις χθεσινές εργασίες, ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευθύμιος Μπακογιάννης, παρουσίασε το πρόγραμμα «Αποστολή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο αφορά στις κλιματικά ουδέτερες πόλεις. Οπως είπε, 100 ευρωπαϊκές πόλεις, εκ των οποίων έξι ελληνικές, συμμετέχουν στο πρόγραμμα που προβλέπει μέτρα για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2023 και θα ακολουθήσουν 60 επιπλέον δήμοι που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον.
Στο πρόγραμμα προβλέπονται μέτρα και παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων που ευθύνονται για το 70% των ρύπων, αλλά και αλλαγή του μοντέλου μετακινήσεων με μέτρα που θα ενισχύουν τη χρήση ποδηλάτου, το περπάτημα, θα περιορίζουν τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία. Μίλησε επίσης για κίνητρα για περιορισμό των ρύπων από τη βιομηχανία.
Ο κ. Μπακογιάννης αναφέρθηκε επίσης σε μια σειρά προγραμμάτων που θα δώσουν κίνητρα για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και επιχειρήσεων, ενώ τόνισε την προσπάθεια που γίνεται με νομοθεσία για την προσβασιμότητα στις πόλεις, προκειμένου εμποδιζόμενα άτομα να κινούνται με ανεξαρτησία.
Το ψήφισμα των δημάρχων
Με την ολοκλήρωση των εργασιών του συνεδρίου, η ΚΕΔΕ ενέκρινε ψήφισμα, με το οποίο διεκδικεί
- Την εφαρμογή από 1-1-2024 του νέου μοντέλου κατανομής των ΚΑΠ στους Δήμους
- Τη θέσπιση ειδικού καθεστώτος ενίσχυσης για τη χρηματοδότηση των ΔΕΥΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, με σκοπό την κάλυψη του επιπλέον ενεργειακού κόστους ύψους περίπου 100 εκ. ευρώ που επιβαρύνει τη λειτουργία τους
- Την αύξηση των πόρων που καταβάλλονται μέσω των ΚΑΠ στους Δήμους, στο ύψος που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία
- Τη σταδιακή απόδοση στους Δήμους, την ΚΕΔΕ και τις ΠΕΔ, των παρακρατηθέντων πόρων από προηγούμενα έτη
- Την προώθηση Νομοθετικής Ρύθμισης, για την αναβολή ώς 31-12-2023, όσον αφορά στην αποπληρωμή δανείων που έχουν συναφθεί μεταξύ Δήμων και Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων
- Τη διάθεση επιπλέον 130 εκ. ευρώ για το πρόγραμμα «Οδική Ασφάλεια» του Ταμείου Ανάκαμψης
- Για να μη χαθούν τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, να μεταφερθούν εκεί όλα τα ώριμα έργα που δεν χωρούν στο «Αντ. Τρίτσης» και συνάδουν με τον σχεδιασμό του Ταμείου
- Την άμεση λειτουργία της Επιτροπής για τη ναυαγοσωστική κάλυψη, την εκκαθάριση της διαφοράς ύψους 20 εκ. ευρώ μεταξύ δαπανών που πραγματοποιήθηκαν και πόρων που μέχρι σήμερα έχουν δοθεί προς τους δήμους, καθώς και διαγραφή των προστίμων που επιβλήθηκαν σε δήμους που τήρησαν όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες, αλλά δεν βρήκαν ικανό αριθμό ναυαγοσωστών
- Την διαλειτουργικότητα της πλατφόρμας του τέλους ακαθαρίστων και παρεπιδημούντων της ΚΕΔΕ (govhub) με το πληροφοριακό σύστημα του ΦΠΑ της ΑΑΔΕ και διάταξη υποχρεωτικότητας υποβολής των αιτήσεων μόνο ηλεκτρονικά
- Την απόδοση του φόρου διαμονής από ξενοδοχεία και AirBnb (city tax) στους Δήμους
- Την προώθηση ώς το τέλος του τρέχοντος έτους ευνοϊκής ρύθμισης με δυνατότητα δόσεων, για την καταβολή προς τους δήμους παλιών οφειλών
- Την ένταξη στη ΣΑΤΑ του ποσοστού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων που αφορά σε έργα τοπικής ανάπτυξης
- Την αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που απαλλάσσει σήμερα τους παραχωρησιούχους από την καταβολή ανταποδοτικών τελών
- Την επαναφορά του ανταποδοτικού τέλους των πετρελαιοειδών.
Οσον αφορά στα ζητήματα που αφορούν στην ενέργεια και στο περιβάλλον, ζητούν:
- Την αναστολή ώς το τέλος του 2023 της επιβολής του τέλους ταφής
- Την ενίσχυση των ΦΟΔΣΑ για κάλυψη μέρους του τεράστιου ενεργειακού κόστους
- Την έκδοση ΚΥΑ που θα επιτρέπει σε δήμους χωρίς πιστοληπτική ικανότητα να συνάψουν δάνεια με το Τ.Π.&Δ. αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση έργων εξοικονόμησης ενέργειας
- Την πλήρη κάλυψη του ενεργειακού κόστους των σχολείων από το Κεντρικό Κράτος κι όχι από τους Δήμους
- Να δοθεί στους Δήμους ο απαραίτητος ηλεκτρικός χώρος για να δημιουργήσουν τα δικά τους αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, καθώς και να δοθεί χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης για να καλύψουν με τραπεζικό δανεισμό την ίδια συμμετοχή
- Να προχωρήσει η ολοκλήρωση του πληροφοριακού συστήματος ΤΑΠ-Δημοτικών Τελών- Δημοτικού Φωτισμού και η διαλειτουργικότητα με το ΔΕΔΔΗΕ και τη ΡΑΕ για τους παρόχους, τη χρηματοδότηση και υλοποίηση του συστήματος από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ταυτόχρονα όμως ζητούν
- Να προχωρήσει άμεσα ο προγραμματισμός νέων προσλήψεων μόνιμου προσωπικού από το ΥΠΕΣ
- Την αλλαγή του μοντέλου της κινητικότητας Να γίνουν προσλήψεις του αναγκαίου προσωπικού στις ΔΕΥΑ
- Να ολοκληρωθεί ώς το τέλος του έτους η ψήφιση του νομοσχεδίου που αφορά στη λειτουργία της Δημοτικής Αστυνομίας
- Να δοθεί μόνιμη και δίκαιη λύση στο ζήτημα του προσωπικού που στελεχώνει το Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι
- Τη διατήρηση του Προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας
- Επαναφορά της ειδικής δωσιδικίας, ώστε οι Δήμαρχοι να δικάζονται σε πρώτο βαθμό από το Εφετείο
- Επαναφορά της αποζημίωσης για τη συμμετοχή των αιρετών στα Δημοτικά Συμβούλια ζητώντας την επέκταση και για τα μέλη της Οικονομικής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
- Ειδική νομοθέτηση για ορεινές και νησιωτικές περιοχές
- Δημιουργία αναπτυξιακών προγραμμάτων που θα περιλαμβάνει τις μικρές ορεινές και νησιωτικές περιοχές ανά Περιφερειακή Ενότητα.
