Την ίδια ώρα τα σχολεία έρχονται αντιμέτωπα με κτιριακά προβλήματα συντήρησης των χώρων και ανανέωσης του εξοπλισμού τους
Eνα στα δέκα παιδιά δεν μπορεί να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για το σχολείο, κολατσιό και ρούχα, ενώ ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των μαθητών που αδυνατούν να συμμετάσχουν σε εξωσχολικές δραστηριότητες που απαιτούν χρήματα από τους γονείς, όπως η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης ή η συμμετοχή σε μια εκπαιδευτική εκδρομή. Για την κάλυψη βασικών αναγκών των μαθητών ενεργοποιούνται τα ίδια τα σχολεία και παράλληλα έχουν ήδη ξεκινήσει να δημιουργούνται δίκτυα τοπικών φορέων που λειτουργούν ως ομπρέλα στις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Τα παραπάνω είναι τα αποκαλυπτικά ευρήματα έρευνας από ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που ερεύνησε τις «συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην εκπαίδευση με αριθμούς». Για την έρευνα εργάστηκαν οι Δόμνα Κακανά, Φωτεινή Γκαραγκούνη- Αραιου, Σεβαστή Θεοδοσίου, Αναστασία Μαβίδου, Πολυξένη Μανώλη, Χριστίνα Ρούση – Βέργου και Κατιφένια Χατζοπούλου.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, στο πλαίσιο του προγράμματος «Υποστήριξη των Εκπαιδευτικών στην Αντιμετώπιση των Κοινωνικών Ανισοτήτων (TOCSIN, 3708)», που υποστηρίζεται από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) με χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΧΜ-ΕΟΧ, EEA – GRANTS), και υλοποιείται με συντονιστή φορέα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Επιστημονική Υπεύθυνη την καθηγήτρια Δόμνα Κακανά, παρουσιάστηκαν χθες σε ημερίδα, σε αίθουσα του συγκροτήματος Τσαλαπάτα.
Σύμφωνα με την κ. Κακανά περισσότερο από το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2015, η χώρα μας βρέθηκε στη δεύτερη θέση μετά τη Ρουμανία ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας. Μάλιστα υλική στέρηση υφίσταται το 25,7% το 2015 έως και 17 ετών ενώ το 2005 ήταν 9,9%, όπως δείχνουν στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2015.
Η έρευνα
Η έρευνα της ομάδας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έγινε με τη μορφή ερωτηματολογίων (30 ερωτήσεις) σε 316 διευθυντές δημοτικών σχολείων και προϊσταμένους νηπιαγωγείων, εκ των οποίων 102 άνδρες και 214 γυναίκες.
Οι 165 σχολικές μονάδες βρίσκονται στην Αττική, 90 στη Θεσσαλονίκη, 44 στη Μαγνησία και 17 σε άλλες περιοχές της χώρας.
Τα αποτελέσματα της έρευνας αφορούν σε συνολικά 5.688 μαθητές νηπιαγωγείων, 5.100 μαθητές της α’ τάξης του δημοτικού, 5.095 της β’ τάξης και 4.875 μαθητές της γ’ τάξης του δημοτικού.
Στερούνται εξωσχολικές δραστηριότητες
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα έχουν ξεκάθαρα αρνητικό πρόσημο για όλους τους εμπλεκόμενους της εκπαιδευτικής διαδικασίας (παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικοί). Οι επιπτώσεις στα παιδιά σχετίζονται τόσο με τις βασικές ανάγκες της σίτισης και της ένδυσης, όσο και με τη συμμετοχή τους (2/3 εκπαιδευτικών) στις σχολικές εκδρομές και επισκέψεις σε μουσεία, ολοήμερες εκδρομές, θεατρικές παραστάσεις… Οι επιπτώσεις στα παιδιά αντανακλούν τις δυσκολίες της οικογένειας στην εύρεση εργασίας και συνεπώς στο μειωμένο εισόδημα. Με τη σειρά της η οικογένεια περιορίζει ή στερεί τις εξωσχολικές δραστηριότητες του παιδιού και την αγορά σχολικών ειδών.
Τα ευρήματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δείχνουν ότι το 10% των παιδιών εκδηλώνει φανερές δυσκολίες να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για το σχολείο, να εμπλακεί σε σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες που προϋποθέτουν δαπάνες, ποσοστό που είναι πολύ κοντά στο ποσοστό που αναφέρουν οι εκθέσεις της UNICEF στους δείκτες για τον υπολογισμό της φτώχειας.
Καλύπτεται η θέρμανση και η καθαριότητα
Την ίδια ώρα, ούτε τα ίδια τα σχολεία μπορούν πλέον να υποστηρίξουν επαρκώς τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου, ενώ έρχονται και αντιμέτωπα με κτιριακά προβλήματα συντήρησης των χώρων και ανανέωσης του εξοπλισμού τους. Προς το παρόν πάντως όπως δείχνει η έρευνα, καλύπτουν ακόμα τις βασικές ανάγκες θέρμανσης και καθαριότητας.
Από την άλλη, σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, οι εκπαιδευτικοί αξιολογούν τη μείωση των ευκαιριών για επιμόρφωση αλλά και την αβεβαιότητα στον τομέα της εργασίας.
Τα σχολεία αντιστέκονται στην κρίση
Από τα ενθαρρυντικά μηνύματα της έρευνας είναι ότι τουλάχιστον το 1/3 των σχολικών μονάδων του δείγματος δηλώνουν ότι κινητοποιούνται αναζητώντας τρόπους αντιμετώπισης, περίπου 1/3 ακόμη φαίνεται ότι κάνει κάποιες μικρές προσπάθειες ενεργοποίησης και το 1/3 μάλλον κάνει πολύ περιορισμένες δράσεις. Οι δράσεις τους αναφέρονται κυρίως στην επικοινωνία και συνεργασία, τόσο με άλλα σχολεία όσο και με άλλους τοπικούς φορείς. Φαίνεται ότι η ενεργοποίηση ενός δικτύου τοπικών φορέων που μπορούν και προτίθενται να προσφέρουν δημιουργώντας το αίσθημα μιας κοινότητας αλληλεγγύης είναι ίσως ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών απέναντι στις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης.
