Διεθνές ενδιαφέρον και υποβρύχιες αυτοψίες στον ενάλιο πλούτο της Μαγνησίας
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται η Μαγνησία, με το πλάνο δημιουργίας υποβρύχιων μουσείων στον Δυτικό Παγασητικό και τις Βόρειες Σποράδες να βρίσκεται σε εξέλιξη. Στο πλαίσιο της διαδικασίας που υλοποιείται, πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα υποβρύχιες αυτοψίες στα σημεία ενδιαφέροντος από τους μετέχοντες στο πρόγραμμα, ενώ αλλεπάλληλα ενθουσιώδη δημοσιεύματα σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα αναδεικνύουν την πολύ σημαντική προσπάθεια που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Πεδίο ανάδειξης του εναλλακτικού προφίλ της Μαγνησίας και των ενάλιων θησαυρών που διαθέτει ως «προίκα» η περιοχή αναμένεται να δημιουργήσουν τα υποβρύχια μουσεία που βρίσκονται σε εξελικτική διαδικασία στην Αλόννησο και τον Παγασητικό.
Στο πλαίσιο της διαδικασίας που ακολουθείται τον περασμένο μήνα κλιμάκια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων πραγματοποίησαν υποβρύχιες αυτοψίες στους χώρους που έχουν επιλεγεί για τη δημιουργία υποβρύχιων μουσείων, στην Περιστέρα Αλοννήσου και στον Δυτικό Παγασητικό. Οι υποβρύχιες αυτοψίες πραγματοποιήθηκαν προκειμένου να οριοθετηθούν οι ενάλιες αρχαιότητες, να τεκμηριωθεί η κατάστασή τους, να προσδιοριστούν σημεία ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες – δύτες και να καθαριστούν.
Οι υποβρύχιες αυτοψίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου BLUEMED, το οποίο θα διαρκέσει έως τον Οκτώβριο του 2019, με σκοπό τη μελέτη των καλύτερων τρόπων για τη λειτουργία επισκέψιμων χώρων σε αρχαία ναυάγια. Παράλληλα, το έργο θα προστατεύσει και θα αξιοποιήσει τον ενάλιο φυσικό πλούτο και τη βιοποικιλότητα της Μεσογείου.
Καινοτόμο έργο
Ερωτηθείς από τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για την πορεία και εξέλιξη του έργου ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός δήλωσε: «Είμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα που ξεκινήσαμε το συγκεκριμένο εγχείρημα. Ηδη μέσα σε σύντομο διάστημα έχουμε αποχαρακτηρίσει πέντε ναυάγια. Αυτό είναι μεγάλη επιτυχία. Είμαστε οι πρώτοι που υπογράψαμε προγραμματική με το Υπουργείο Πολιτισμού και καταβάλλουμε προσπάθειες για να προχωρήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα η διαδικασία».
Παράλληλα ο κ. Αγοραστός αναφέρθηκε στα δύο ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν εξασφαλιστεί, προκειμένου να υλοποιηθεί ο φιλόδοξος στόχος των υποβρύχιων μουσείων. Συγκεκριμένα «έχουμε ευρωπαϊκό πρόγραμμα 3 εκατομμυρίων, το INTERREC MED, στο οποίο είμαστε συντονιστές και έχουμε βραβευτεί γι αυτό, καθώς επίσης και ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ», είπε.
Η υποβρύχια κατόπτευση και ο καθαρισμός των ναυαγίων που θα αποτελέσουν πόλο έλξης για χιλιάδες φίλους των καταδύσεων, πραγματοποιήθηκε μέσω του πρώτου προγράμματος, ενώ στο μεταξύ, διατυπώνονται προτάσεις για το «άνοιγμα» και άλλων ναυαγίων.
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κατέστησε, παράλληλα, σαφές ότι το εγχείρημα είναι πολύ σημαντικό και προσέθεσε ότι «το ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί το σύστημα, για να γίνονται επισκέψιμα».
Καταδυτικός τουρισμός
Η ίδρυση ενάλιων επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο προβολής του ενάλιου πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδας, μέσω του καταδυτικού τουρισμού.
Τέσσερα ναυάγια, που χρονολογούνται από τους κλασικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους, πρόκειται να μετατραπούν σε υποθαλάσσια μουσεία, στα οποία θα μπορούν να ξεναγούνται οι λάτρεις των αρχαιοτήτων και της κατάδυσης.
Οι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι που θα γίνουν επισκέψιμοι είναι το ναυάγιο στο νησί Περιστέρα, κοντά στην Αλόννησο, που χρονολογείται στον 5ο αιώνα π. Χ., το βυζαντινό ναυάγιο στο νησάκι Κίκυνθο, με δείγματα κεραμικής που χρονολογείται μεταξύ 9ου και 13ου αιώνα, το ναυάγιο στη θέση Άκρα Γλάρος, επίσης της βυζαντινής περιόδου και το ναυάγιο στη θέση Τηλέγραφος των μέσων του 4ου αι. μ.Χ..
Στα επισκέψιμα υποβρύχια αρχαιολογικά πάρκα θα επιτρέπεται η κατάδυση, με συνοδεία δυτών και αρχαιοφυλάκων, σε βάθος έως και 40 μέτρων. Επίσης, θα επιτρέπεται η ερασιτεχνική φωτογράφιση. Οσοι δεν είναι φίλοι των καταδύσεων θα έχουν τη δυνατότητα να θαυμάζουν τα «εκθέματα» μέσα από ειδικά σκάφη. Ακόμη μέσω καινοτόμου τεχνολογίας, με την οποία θα εξοπλιστούν τα Κέντρα Ενημέρωσης που θα δημιουργηθούν, θα μπορούν να ξεναγηθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
Οι εργασίες για τη δημιουργία των καταδυτικών αρχαιολογικών πάρκων βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Με τη δημιουργία των υποβρύχιων μουσείων στην Αλόννησο και στον Παγασητικό αναμένεται να καθιερωθεί η Θεσσαλία ως καταδυτικός προορισμός -που σημαίνει ποιοτικό τουρισμό- με ό,τι αυτό συνεπάγεται: επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αύξηση της απασχόλησης, προβολή της περιοχής και της Ελλάδας γενικότερα, προστασία των ενάλιων αρχαιοτήτων.
Σημαντικό ναυάγιο
Στη λίστα των ναυαγίων που θα καταστούν επισκέψιμα, εντάσσεται ένα ακόμη της νεώτερης περιόδου, στην περιοχή της Σκοπέλου, το οποίο προστέθηκε πρόσφατα.
Πόλο έλξης για τους απανταχού φίλους του καταδυτικού τουρισμού αναμένεται να αποτελέσει το ναυάγιο πλοίου με την επωνυμία «Χριστόφορος» στον Πάνορμο της Σκοπέλου, το οποίο είναι πλέον προσβάσιμο στο κοινό με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Μετά από προσπάθειες πολλών ετών, το Καταδυτικό Κέντρο Σκοπέλου, σε συνεργασία με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και την Περιφέρεια Θεσσαλίας κατόρθωσαν να οριοθετήσουν τον ενάλιο αρχαιολογικό χώρο στον όρμο Πανόρμου στη Σκόπελο, απελευθερώνοντας για κατάδυση το καλύτερα διατηρημένο ναυάγιο πλοίου στις ελληνικές θάλασσες. Το ναυάγιο, που ανήκει στην σύγχρονη περίοδο και ανάγεται στο 1982, προσφέρεται για καταδύσεις όλο τον χρόνο και βρίσκεται σε μέγιστο βάθος 38 μέτρων.
Για την υλοποίηση του στόχου απαιτήθηκαν προσπάθειες δύο ετών, ερευνήθηκε η γύρω περιοχή από κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και εξαιρέθηκε το συγκεκριμένο ναυάγιο, προκειμένου να δοθεί για καταδύσεις αναψυχής.
Σχεδόν 35 χρόνια μετά, το ναυάγιο του «Χριστόφορος» παραμένει σε όρθια θέση στον βυθό του Πανόρμου στο νησί Σκοπέλου. Τον Ιανουάριο του 1950 κατασκευάστηκε στη Σκωτία (σε ναυπηγείο του Grangemouth το φορτηγό «Thomas Hardie» (μήκους 85 μ. και πλάτους 13 μ. περίπου). Στη συνέχεια, από το 1968 μέχρι το 1975, ταξίδεψε με το όνομα «Birling» ώσπου το 1976 εγγράφηκε στον ελληνικό εμπορικό στόλο με το όνομα «Χριστόφορος». Η προσπάθεια να ανοίξει το συγκεκριμένο ναυάγιο εντάσσεται στο πλαίσιο του βραβευμένου προτύπου καινοτόμου σχεδίου ανάπτυξης έργου του ΕΣΠΑ «Ανω Μαγνήτων Νήσοι».
