Περισσότερα από 150 σκάφη θα έχουν φέτος αφετηρία το λιμάνι του Βόλου – Απαιτούνται μέτρα για τη στήριξη του κλάδου και υποδομές για ελλιμενισμό
Συνολικά 35 νέες επενδύσεις ετοιμάζονται στον θαλάσσιο τουρισμό και το yachting στον Βόλο και τη Μαγνησία φέτος το καλοκαίρι. Αν η πανδημία το επιτρέψει και ανακοινωθεί έγκαιρα πως θα λειτουργήσει ο τουρισμός, δεκάδες επαγγελματίες θα εισβάλλουν στον χώρο και ο στόλος του θαλάσσιου τουρισμού θα είναι πιο πλούσιος από ποτέ. Οι επενδυτές περιμένουν εναγωνίως τις εξελίξεις για να πάρουν το ρίσκο και να ξεκινήσουν έστω και από μία ομολογουμένως δύσκολη χρόνια. Ζητούμενο είναι αν η Πολιτεία θα τους στηρίξει με τα αναγκαία οικονομικά μέτρα και έργα υποδομών.
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Ο πρόεδρος της Ενωσης Πλοιοκτητών Τουριστικών Σκαφών Θεσσαλίας, Παναγιώτης Πτωχόπουλος, επισημαίνει ότι με το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» έχουν ήδη αφιχθεί και δουλεύουν με αφετηρία τον Βόλο από το 2018 τουλάχιστον 15 νέα σκάφη.
Με το νέο ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα «Επενδύσω στη Θεσσαλία», έχουν εγκριθεί άλλες 35 προτάσεις.
«Αν υλοποιηθούν όλες ή όχι κανένας δεν γνωρίζει, μιας και πολλοί δικαιούχοι περιμένουν αν δουν πως θα εξελιχθεί η φετινή χρονιά για να αποφασίσουν εάν θα προχωρήσουν ή όχι στην επένδυσή τους», αναφέρει.
Σύμφωνα με την Ενωση Πλοιοκτητών, φέτος θα έχουν αφετηρία τον Βόλο τουλάχιστον 150 σκάφη.
Βασανιστικά ερωτήματα
Ο κ. Πτωχόπουλος σημειώνει ότι η χρονιά είχε αρχίσει αρκετά καλά και δειλά δειλά έδειχνε σημεία ανάκαμψης μέχρι που βγήκαν οι ανακοινώσεις για τις μεταλλάξεις του ιού και οι κρατήσεις σταμάτησαν.
«Αρα, και το φετινό καλοκαίρι αναμένεται να κινηθεί στα περσινά επίπεδα, δηλαδή με μία πτώση της τάξης του 40 με 50%. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένα σκάφος θα μπορεί να ναυλωθεί για 9 με 11 εβδομάδες αντί για 16 εβδομάδες που συνήθως ενοικιαζόταν μία μέτρια χρονιά.
Ολα αυτά όμως με την προϋπόθεση να γίνουν άμεσα ανακοινώσεις, ενημερώσεις και δεσμεύσεις από τα αρμόδια υπουργεία στο πως θα λειτουργήσουμε σαν χώρα αυτό το καλοκαίρι», σημειώνει.
Μερικά από τα ερωτήματα που βασανίζουν τους επαγγελματίες και πρέπει οπωσδήποτε να απαντηθούν είναι: Θα είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός; Θα υπάρξουν περιορισμοί στην εστίαση και διασκέδαση; Τι θα γίνει κατά την επιστροφή στην χώρα του κάθε επισκέπτη;
Οι προσδοκίες
Ολα θα εξαρτηθούν σχεδόν αποκλειστικά από το πώς θα αντιμετωπιστεί στο σύντομο μέλλον η πανδημία. Ο Αλέξανδρος Πτωχόπουλος, γιος του Παναγιώτη Πτωχόπουλου, που ασχολείται με τον θαλάσσιο τουρισμό ως ιδιοκτήτης και base manager επαγγελματικών σκαφών αναψυχής αλλά και τουριστικός πράκτορας/ατζέντης λέει: «Ελπίζουμε σε άνοιγμα της αγοράς και άρση των περιοριστικών μέτρων πριν ξεκινήσει η καλοκαιρινή σεζόν, που εδώ στην περιοχή μας ξεκινάει από Απρίλιο. Αναμένουμε επίσης, πως μεγάλος αριθμός αγανακτισμένων Ευρωπαίων που θα θέλουν να ξεσκάσουν, θα αναζητήσουν τις όμορφες ακτές και θάλασσες μας, ενισχύοντας οικονομικά όχι μόνο τον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού, αλλά τον ελληνικό τουρισμό γενικά».
Όπως εξηγεί, ο πελάτης του θαλάσσιου τουρισμού θα ταξιδέψει σε πολλά και διάφορα λιμάνια, θα δει πολλά και διάφορα αξιοθέατα, και ταυτόχρονα δεν θα ξεχάσει να επισκεφτεί την εστίαση, θα ενισχύσει οικονομικά πολλές επιχειρήσεις, μεγάλο αριθμό υπάλληλων και προσωπικού σε διαφορετικά λιμάνια και νησιά.
Μεγάλος ο ανταγωνισμός
Με τόσα καινούργια επαγγελματικά σκάφη να έρχονται στη χώρα μας και τόσα πολλά ίδια μοντέλα, ο ανταγωνισμός θα αυξηθεί δραστικά, με τα πρώτα σημάδια ήδη να έχουν εμφανιστεί από το 2018, όταν έφτασε το πρώτο κύμα «ΕΣΠΑτιάτικων» σκαφών. Ο κ. Αλέξανδρος Πτωχόπουλος λέει ότι θα αναγκάσει όλους τους επαγγελματίες, ειδικά τους μικρομεσαίους, να ρισκάρουν περισσότερο με την επένδυση τους, γνωρίζοντας πως πλέον με τόσο ευρεία γκάμα ο πελάτης έχει ποικίλες επιλογές ως προς το ποιο μοντέλο και ποια χρονολογία θα διαλέξει για τις διακοπές του.
«Σε συνδυασμό με την πανδημία, η αύξηση του ανταγωνισμού μπορεί να πετάξει πολλούς επαγγελματίες εκτός του θαλάσσιου τουρισμού, εφόσον ανεβαίνουν τα έξοδα και η ζήτηση πέφτει (lockdown, travel restrictions κ.λπ.).
Ωστόσο, με την βοήθεια της κυβέρνησης και των σωματείων που ασχολούνται με τον θαλάσσιο τουρισμό, ο τομέας μας μπορεί να διευρυνθεί φέρνοντας έσοδα πανελλαδικώς, κάνοντας πολλά σπιτικά «βιώσιμα»», προσθέτει.
Ραγδαία ανάπτυξη
Ο εκπαιδευτής – καθηγητής της ειδικότητας «Κυβερνήτης Σκαφών Αναψυχής» που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια στο Δημόσιο ΙΕΚ Βόλου Σταμάτης Μπένης, ο οποίος δραστηριοποιείται στον χώρο του θαλάσσιου τουρισμού τα τελευταία 30 χρόνια, σημειώνει ότι ο θαλάσσιος τουρισμός είναι από τους ραγδαία αναπτυσσόμενους κλάδους παγκοσμίως.
Όπως εξηγεί, η Ελλάδα με την τεράστια ακτογραμμή και τα εκατοντάδες νησιά θα έπρεπε να είναι ο παράδεισος του yachting. Είναι η εναλλακτική που παρέχεται για ν’ απεγκλωβιστεί η χώρα από το μοντέλο του μαζικού – φτηνού τουρισμού που προωθείται από τους μεγάλους tour operators. «Ταυτόχρονα είναι και ο κλάδος του τουρισμού που θα μας διαφοροποιήσει και θα μας δώσει το συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας (κυρίως την Τουρκία που μας «κλέβει» τεράστιο αριθμό τουριστών τα τελευταία χρόνια).
Το επαγγελματικό σκάφος αναψυχής στηρίζει τις οικονομίες των μικρών νησιών και των απομακρυσμένων προορισμών μέσα από τις δαπάνες των πελατών μας που είναι κατά 80% υψηλότερες από τον μέσο τουρίστα.
Η πλειονότητα των επιχειρήσεων του yachting είναι μετρίου μεγέθους, οικογενειακές επί το πλείστον επιχειρήσεις, που σημαίνει ότι τα έσοδα από την δραστηριότητα μένουν στο τόπο μας και δεν καταλήγουν στους λογαριασμούς κάποιας πολυεθνικής αλυσίδας ξενοδοχείων.
Το σκάφος αναψυχής χρειάζεται μια πληθώρα επαγγελματιών να το υποστηρίξουν (τεχνικοί – προμηθευτές – εξειδικευμένα στελέχη). Έχει υπολογισθεί ότι κάθε σκάφος αναψυχής «απασχολεί» κατά μέσο όρο 4 εργαζόμενους. Επίσης κάθε θέση ελλιμενισμού «δημιουργεί» και μια υποστηρικτική θέση εργασίας. Είναι φανερό ότι το yachting μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας ειδικά σε περιοχές όπως ο Βόλος που μαστίζονται από την αποβιομηχάνιση.
Οι ανταγωνιστικές τουριστικά χώρες (Τουρκία, Κροατία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) επενδύουν έντονα τα τελευταία δέκα χρόνια στην ανάπτυξη των υποδομών τους για την εξυπηρέτηση του Yachting (μαρίνες – λιμάνια – περιφερειακά αεροδρόμια). Έχουν αντιληφθεί την δυναμική του θαλάσσιου τουρισμού και ετοιμάζονται ραγδαία. Ταυτόχρονα στηρίζουν τις επιχειρήσεις του κλάδου με επιθετικές καμπάνιες στις εκθέσεις του τουρισμού, με καθήλωση του ΦΠΑ της ναύλωσης στα χαμηλότερα ή ακόμη σε μηδενικά επίπεδα, με εκπαίδευση του εξειδικευμένου προσωπικού κλπ» σημειώνει.
Ανύπαρκτες, ωστόσο, οι υποδομές
Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, στην Ελλάδα το yachting είναι σχεδόν υπό διωγμό. Ο κ. Μπένης σημειώνει ότι οι υποδομές είναι ανύπαρκτες, οι θέσεις ελλιμενισμού ελάχιστες, οι καταστάσεις στα λιμάνια είναι τριτοκοσμικές και δεν συνάδουν με το προφίλ του πελάτη όπου απευθύνεται ο θαλάσσιος τουρισμός. Υπερβολική φορολόγηση του σκάφους αναψυχής, δαιδαλώδη γραφειοκρατία, ΦΠΑ της ναύλωσης στο ανώτερο επίπεδο, ανύπαρκτη εξειδικευμένη προβολή, την εξειδικευμένη εκπαίδευση σε νηπιακό στάδιο είναι -όπως λέει- μερικά από τα εμπόδια που οι επιχειρήσεις του θαλάσσιου τουρισμού καλούνται να ξεπεράσουν και να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε σχέση μ’ αυτές των γειτόνων μας.
«Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως στην Ελλάδα αντιστοιχούν 0,5 θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής, τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Μεσογείου και της Τουρκίας είναι 8,9 θέσεις ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής. Η Ελλάδα επομένως με βάση την ακτογραμμή της και το μέσο όρο, θα έπρεπε να διαθέτει 142.000 (16.040 χ 8,9) θέσεις υποδοχής, αριθμός που απέχει πολύ από τις 9000 που πραγματικά διαθέτει. (Dibenko et al, 2015)», επισημαίνει.
Απαιτούνται μέτρα
Σύμφωνα με τους επαγγελματίες του θαλάσσιου τουρισμού το ελληνικό κράτος πρέπει επιτέλους να λειτουργήσει στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, να αντιληφθεί την σπουδαιότητα του yachting για την εθνική οικονομία και να συνδράμει τον κλάδο με ουσιαστικά μέτρα. Ο κ. Μπένης λέει ότι απαιτούνται επίλυση του φλέγοντος ζητήματος του ελλιμενισμού με μαρίνες και τουριστικούς λιμένες, απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, εξορθολογισμός των φόρων και των τελών, ουσιαστική προβολή στις διεθνείς τουριστικές αγορές, οργάνωση της εκπαίδευσης και πιστοποίησης του εξειδικευμένου προσωπικού.
«Υπολογίζονται πάνω από 500 πανελλαδικά τα σκάφη που η αγορά τους χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΣΠΑ από το 2018 και που σταδιακά εισέρχονται στην αγορά του yachting αρκετά απ’ αυτά και στην περιοχή μας», επισημαίνει.
