ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι η καλλιέργεια του διαλόγου και η ορθή χρήσης της γλώσσας είναι σημαντικό να ξεκινούν μέσα από την οικογένεια. Αρχικά, τονίζει ότι η οικογένεια διαδραματίζει έναν ρόλο πολύ μεγάλης ευθύνης για το παιδί, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει και αρκετά προβλήματα, ένα εκ των οποίων είναι η απουσία διαλόγου από την καθημερινή ζωή. Τέλος, προσθέτει ότι ο διάλογος επιτρέπει στο άτομο να κατανοήσει τις διαφορετικές οπτικές πάνω σε πολλά θέματα, ενώ παράλληλα εξασκεί την κριτική του ικανότητα.
Β.1
1. Σωστό (Επιπλέον η δυνατότητα κατανόησης των πολλών και διαφορετικών οπτικών πάνω στα διάφορα θέματα, συνιστά πολύ σημαντικό όφελος του διαλόγου)
2. Σωστό (Ο διάλογος επιτρέπει στο άτομο να υιοθετήσει μια πιο διαλλακτική στάση, καθώς ερχόμενο σ’ επαφή με διαφορετικές από τις δικές του απόψεις, κατανοεί πως για τα περισσότερα ζητήματα υπάρχουν συχνά ποικίλοι τρόποι προσέγγισής τους).
3. Λάθος (Η οικογένεια είναι εκείνη που πέρα από το βασικό ζητούμενο της κάλυψης των εξόδων διατροφής του παιδιού και της φροντίδας της υγείας του, προσφέρει τις βασικές αρχές διαπαιδαγώγησής του).
4. Λάθος (Η γλωσσική ένδεια, ο περιορισμένος δηλαδή γλωσσικός και εκφραστικός πλούτος αφορά, όμως, όχι μόνο τα νέα άτομα, αλλά και μεγάλο μέρος του ενήλικου πληθυσμού)
5. Λάθος (Πολλοί ενήλικες περιορίζονται σε όσα έμαθαν κατά τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής και δεν ασχολούνται ακολούθως με τη διεύρυνση και τον εμπλουτισμό των γλωσσικών και γενικότερων εκφραστικών τους δυνατοτήτων).
Β.2
α) Στο κείμενο 1 κυριαρχεί το γ’ ενικό πρόσωπο. Ο συγγραφέας υιοθετεί τη συγκεκριμένη επιλογή καθώς με τον τρόπο αυτό προσδίδει αντικειμενικότητα, αμεροληψία, ουδετερότητα, αφού οι επισημάνσεις του φαίνονται αναμφισβήτητες και γενικώς αποδεκτές. Παράλληλα, το γ’ ρηματικό πρόσωπο αποστασιοποιεί τον συγγραφέα του άρθρου από τη συμμετοχή και τον καθιστά αντικειμενικό παρατηρητή. Ταυτόχρονα, καθιστά το μήνυμα γενικόλογο και του προσδίδει καθολικό κύρος για αυτό χρησιμοποιείται για γενίκευση σκεπτικού, προκειμένου να προκύψουν συμπεράσματα με ευρύτερη ισχύ και αποδοχή από το αναγνωστικό κοινό.
β) Με τη συγκεκριμένη φράση ο αρθογράφος εννοεί ότι η λεξιπενία κυριαρχεί στις μέρες μας, αφού η ελληνική γλώσσα διαρκώς υποβαθμίζεται καθώς όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που υιοθετούν μία διάλεκτο γεμάτη ξενόφερτες λέξεις και εκφράσεις, θέτοντας στο περιθώριο τον εκφραστικό πλούτο που έχει η γλώσσα μας και ταυτόχρονα υποβαθμίζοντάς την.
Β.3 . Ο τίτλος του πρώτου κειμένου είναι δηλωτικός του περιεχομένου αφού σχετίζεται με το θέμα του. Ταυτόχρονα έχει κυριολεκτική λειτουργία γλώσσας και σχετίζεται με το ύφος του κειμένου που είναι σοβαρό, ουδέτερο και αυστηρό. Σε κάθε περίπτωση είναι σύντομος και προσελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αφού αναφέρεται σε ένα επίκαιρο θέμα.
Γ. Στο ποίημά του «Δίχως Γλώσσα» ο Juan Vicente Piqueras αναφέρεται στην έλλειψη επικοινωνίας που παρατηρείται στον σύγχρονο άνθρωπο. Ο τίτλος που αποφασίζει να χρησιμοποιήσει είναι άκρως εύστοχος και αναδεικνύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το περιεχόμενο του ποιήματος. Όπως, χαρακτηριστικά αναφέρει, ο κόσμος παρότι μιλάει την ίδια γλώσσα, στην ουσία δεν επικοινωνεί ο ένας με τον άλλο… Οι περισσότεροι, χαμένοι στα καθημερινά τους προβλήματα, δεν συνηθίζουν να υιοθετούν τον διάλογο ως μία μορφή επικοινωνίας ώστε να βρουν ένα διέξοδο στα ζητήματα που τους απασχολούν. Αντιθέτως, επικοινωνούν μόνο για τα απολύτως απαραίτητα, νιώθοντας όλοι ξένοι μεταξύ τους. Μάλιστα, ο ποιητής, μέσα από τις εικόνες που χρησιμοποιεί, αισθητοποιεί το συγκεκριμένο πρόβλημα, που όσο περνούν τα χρόνια αυξάνεται με δραματικές επιπτώσεις και το χειρότερο είναι ότι όλοι μας αρχίζουμε και συνηθίζουμε στην αποξένωση. Τέλος, δεν είναι τυχαίο που το ποιητικό υποκείμενο αποφασίζει να επικαλεστεί έναν σημαντικό συγγραφέα όπως ο Κανέτι, για να δώσει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στα όσα τον απασχολούν, υπογραμμίζοντας ότι για εκείνον το μεγάλο του όνειρο ήταν ένας άνθρωπος «που δεν θα μιλούσε καμία από τις γλώσσες του κόσμου».
Δ.
Άρθρο – Χρειάζεται τίτλο
Πρόλογος
Στη σύγχρονη εποχή παρατηρείται όλο και περισσότερο το φαινόμενο ο διάλογος και η ορθή χρήση της γλώσσας να απουσιάζουν από τον θεσμό της οικογένειας, ο οποίος βιώνει μία σημαντική κρίση λόγω των πολύπλοκων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που μαστίζουν τη χώρα μας.
Κυρίως θέμα
Παρά την ιδιαίτερη αξία που έχει ο διάλογος στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, αλλά και στην πολιτική πραγματικότητα του τόπου, η σύγχρονη εμπειρία δείχνει πως οι άνθρωποι ελάχιστα κατορθώνουν να επωφεληθούν από αυτόν, αφού στην πράξη καταφεύγουν είτε σε παράλληλους εριστικούς μονολόγους είτε σε επιφανειακές συζητήσεις.
Ο έντονος ανταγωνισμός τόσο σε επίπεδο ατόμων, όσο και σε πολιτικό επίπεδο, ωθεί στην αποζήτηση της προσωπικής επικράτησης και όχι στην εύρεση της αλήθειας και της κοινά επωφελούς επιλογής. Παράλληλα πρέπει να τονιστεί ότι οι άνθρωποι σήμερα δεν διακρίνονται για τη διαλλακτικότητα και την άνεση να δεχτούν νέες αντιλήψεις αφού μοιάζουν περισσότερο «ταμπουρωμένοι» στις προσωπικές τους πεποιθήσεις.
Εκτός όμως από την απουσία διαλόγου στη σύγχρονη ζωή εκλείπει σε μεγάλο βαθμό και η σωστή χρήσης της γλώσσας από τον άνθρωπο με άμεση συνέπεια την λεξιπενία και τη γλωσσική ένδεια. Πολλοί ενήλικες περιορίζονται σε όσα έμαθαν κατά τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής και δεν ασχολούνται ακολούθως με τη διεύρυνση και τον εμπλουτισμό των γλωσσικών και γενικότερων εκφραστικών τους δυνατοτήτων. Συνάμα, πολλοί νέοι, αλλά και ενήλικες, υιοθετούν λέξεις, όρους και εκφράσεις από άλλες γλώσσες -ιδίως από την αγγλική- σε τομείς που αφορούν κυρίως την τεχνολογία και τη διασκέδαση.
Όμως, η διαφύλαξη και η σωστή εκμάθηση της γλώσσας θα πρέπει να συνιστά βασική επιδίωξη του σχολείου, αλλά και συνειδητή προσπάθεια από το ίδιο το άτομο. Είναι σημαντικό, επομένως, οι γονείς να κατορθώσουν έγκαιρα να βοηθήσουν τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν την εξέχουσα σημασία που έχει η άρτια γνώση της μητρικής γλώσσας. Καίρια ως προς αυτό είναι η μετάδοση του μηνύματος μέσω του προσωπικού παραδείγματος των προσώπων που συμμετέχουν στη διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση των νέων.
Παράλληλα, η οικογένεια οφείλει, σε κάθε περίπτωση, καθότι αποτελεί τον πρώτο φορέα κοινωνικοποίησης του ατόμου να αρχίσει να χτίζει πάνω στον διάλογο και την ορθή χρήση της γλώσσας ώστε το γόνιμο αυτό έδαφος να καλλιεργηθεί στη συνέχεια μέσα από το σχολείο. Επίσης, ωφέλιμο κρίνεται να οδηγεί τα παιδιά στη φιλαναγνωσία ώστε να διευρύνεται το λεξιλόγιό τους και παράλληλα να εξασκούν την κριτική τους ικανότητα.
Επίλογος
Σίγουρα, η γλώσσα μας αποτελεί ένα πολυδύναμο εκφραστικό μέσο το οποίο όμως θα πρέπει να καλλιεργηθεί πρωτίστως μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον των νέων και μετέπειτα από το σχολείο.
