Μπορεί άραγε μια συνηθισμένη επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς να μετατραπεί σε μια αξέχαστη εμπειρία; Αν είσαι συνταξιούχος, χαμηλόμισθος, άνεργος ή γενικά δεν τρέχουν τα λεφτά από τις τσέπες σου, ασφαλώς και μπορείς να περάσεις κάποιες διασκεδαστικές στιγμές για τους άλλους, στενάχωρες για εσένα τον ίδιο αλλά και τους εργαζόμενους του καταστήματος.
Ισως για πρώτη φορά για τα ελληνικά δεδομένα το λιανεμπόριο και ιδιαίτερα ο κλάδος των σούπερ μάρκετ βρίσκονται αντιμέτωποι με το θεριό της οικονομικής κρίσης και παρουσιάζουν μείωση πωλήσεων μετά από 40 περίπου χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά! Το πρωτοφανές μάλιστα είναι ότι από την αγχόνη δεν έχουν ξεφύγει και οι μεγάλες αλυσίδες του κλάδου!
Οι πρώτοι μήνες του 2010 είναι γεμάτοι πληγές για την αγορά και οι αριθμοί στους τζίρους δεν μπορούν να χαρακτηριστούν παρά μόνο ως εξαιρετικά απογοητευτικοί, κατάσταση που έχει κάνει τους ιθύνοντες να προοιωνίζονται πως αν η ύφεση συνεχιστεί στον ίδιο ρυθμό, δεν αποκλείεται να μετεξελιχθεί σε ανοιχτή κρίση.
Τα δεδομένα όμως στις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ αλλάζουν καθημερινά και ένα καινούργιο φαινόμενο είναι αυτό της επιστροφής προϊόντων στο ταμείο του καταστήματος.
Αυτό που εννοούμε είναι απλό. Ο καταναλωτής πλέον έχει υπολογίσει τα χρήματα που θέλει να ξοδέψει και, εφόσον αυτά δεν φτάνουν για όλα τα προϊόντα που επιθυμεί να αγοράσει, ζητά από την εκάστοτε ταμία να του βγάλει κάτι από όλα όσα έχει αγοράσει.
«Μαλλί με μαλλί» γιαγιά και παππούς
Οι ιστορίες που έχουν να διηγηθούν ταμίες των σούπερ μάρκετ με μια πρώτη ανάγνωση είναι απλά διασκεδαστικές. Με μια δεύτερη όμως ανάγνωση καταδεικνύουν την απελπιστική οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι περισσότεροι Ελληνες και κατ’ επέκταση και οι Βολιώτες.
Η κρίση όμως όπως είναι λογικό και αναμενόμενο πρώτα από όλους χτυπά τους αδύνατους. Οι συνταξιούχοι δεν λείπουν από αυτή την κατηγορία και μπορεί να είναι και αυτοί που κρατάνε τα ηνία.
Η Ε. Ηλιάδου που εργάζεται σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ είχε να θυμηθεί ένα απίστευτο περιστατικό που συνέβη πρόσφατα. Μια γιαγιά και ένας παππούς, νωρίς το απόγευμα ήταν, ψώνιζαν στο μάρκετ που εργάζεται. Όταν έφτασαν στο ταμείο και «χτυπήθηκαν» στην ταμιακή όλα τα προϊόντα είδαν πως δεν έφταναν τα λεφτά και έπρεπε να επιστρέψουν κάτι από ό,τι είχαν αγοράσει. Εκεί ήταν όμως που ξέσπασε πραγματικός πόλεμος!
Ποιος είδε τη γιαγιά και τον παππού και δεν τους φοβήθηκε, αφού ο μεν ήθελε να δώσουν τα γιαούρτια που είχε πάρει η γιαγιά και η δε ήθελε να επιστρέψουν κάτι γάλατα για δυσκοιλιότητα που είχε πάρει ο σύζυγος.
«Ξεκίνησαν έναν διάλογο άνευ προηγουμένου. Τι κωλόγρια την είπε, που δεν θα πάει αυτός τουαλέτα για τα γιαούρτια της; Τι αυτή του είπε να σκάσει και να πλαντάξει, αλλά τα γιαούρτια της θα τα φάει! Δεν μπορείτε να φανταστείτε, μόνο που δεν πιάστηκαν στα χέρια. Τελικά τους βρήκα λύση και έδωσα στη γιαγιά το πιο φτηνό γιαούρτι και στον παππού ένα άλλο γάλα που με την αγορά και των δύο έφταναν τα χρήματα που είχαν», σημειώνει η ταμίας.
Μια μπανάνα και μια φράουλα για τον καθένα!
Σε άλλη μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ η κ. Ν.Κ. έχει να θυμηθεί ένα άλλο παράξενο περιστατικό. Ενώ περνούσε από το μηχάνημα τα προϊόντα μιας κυρίας, όταν έφτασε στα είδη μαναβικής τη σταμάτησε και της ζήτησε αν μπορούσε να μην πάρει όλο το τσαμπί με τις μπανάνες και όλο το κουπάκι με τις φράουλες παρά μόνο τέσσερις μπανάνες και τέσσερις φράουλες, όσα ακριβώς είναι και τα μέλη της οικογένειας.
Σε άλλη μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ η κ. Ν.Κ. έχει να θυμηθεί ένα άλλο παράξενο περιστατικό. Ενώ περνούσε από το μηχάνημα τα προϊόντα μιας κυρίας, όταν έφτασε στα είδη μαναβικής τη σταμάτησε και της ζήτησε αν μπορούσε να μην πάρει όλο το τσαμπί με τις μπανάνες και όλο το κουπάκι με τις φράουλες παρά μόνο τέσσερις μπανάνες και τέσσερις φράουλες, όσα ακριβώς είναι και τα μέλη της οικογένειας.
«Σε αυτές τις περιπτώσεις πραγματικά δεν ξέρεις τι να πεις. Το τι να κάνεις το ξέρεις, γιατί απλά γνωρίζεις την πολιτική που ακολουθεί η εταιρία που εργάζεσαι, αλλά το να το αντιμετωπίσεις είναι πραγματικά πολύ δύσκολο», σημειώνει η κ. Ν.Κ.
Όπως μας λέει, φυσικά και δεν ήταν εφικτό να γίνει αυτό που ζήτησε η πελάτισσα και αφού της το εξήγησε ευγενικά, η κυρία επέστρεψε στον πάγκο με τα οπωροκηπευτικά τα φρούτα, αφού δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τα πάρει.
Πήρε τον μισό κιμά!
«Πραγματικά ο κύριος αυτός δεν είχε το Θεό του», ξεκίνησε να μας διηγείται μια ιστορία ταμίας σε σούπερ μάρκετ στην περιοχή της Νέας Ιωνίας η κ. Κατερίνα Ε.
Όπως μας εξηγεί, ο κύριος έφτασε στο ταμείο και όταν του είπε το συνολικό ποσό που χρωστάει συνειδητοποίησε ότι δεν του έφταναν τα χρήματα. Η κ. Κατερίνα Ε. του ζήτησε ευγενικά πόσα χρήματα θέλει να διαθέσει, ώστε να επιλέξει ποια προϊόντα θέλει τελικά να εξαιρέσει από τον λογαριασμό.
«Η αλήθεια είναι πως επρόκειτο για μικροποσό. Περίπου δύο – τρία ευρώ έπρεπε να ήταν η διαφορά, αν θυμάμαι καλά, αλλά αυτό που σκέφτηκε ήταν πραγματικά απερίγραπτο», λέει η ταμίας.
Ο κύριος πήρε τον κιμά που είχε αγοράσει, πήγε στο κρεοπωλείο και ζήτησε από τον εκεί υπάλληλο να του βγάλει τόσο, όσο να είναι ακριβώς στην τιμή που έπρεπε. «Πήρε το μισό κιμά. Του βγάλανε μια ποσότητα, την ξαναζυγίσανε και τελικά έφυγε ικανοποιημένος», αναφέρει η Κατερίνα Ε.
Μαζικές οι επιστροφές
Παρόμοιες ιστορίες έχουν να διηγηθούν οι περισσότερες ταμίες των σούπερ μάρκετ που μιλήσαμε. Όπως παραδέχονται ειδικά το τελευταίο μήνα, αλλά εδώ και κανένα τρίμηνο περίπου σε πολλούς καταναλωτές δεν επαρκούν τα χρήματα, με αποτέλεσμα στο ταμείο να επιστρέφουν πράγματα που έχουν αγοράσει.
«Πλέον είναι καθημερινό φαινόμενο», αναφέρει η κ. Α.Π., εργαζόμενη σε ταμείο μεγάλης αλυσίδας μάρκετ στην περιοχή της Νέας Ιωνίας. «Ξέρετε, παίρνουν ό,τι χρειάζονται, αλλά δεν συνειδητοποιούν ότι δεν φτάνουν τα λεφτά και όταν έρχονται στο ταμείο και βγαίνει ο συγκεντρωτικός λογαριασμός βλέπουν ότι δεν έχουν τα χρήματα που απαιτούνται και μας ζητάνε να εξαιρέσουν ό,τι χρειάζεται».
Στροφή στις ιδιωτικές ετικέτες
Χαρακτηριστικό όμως της εποχής εκτός από τις επιστροφές είναι και η στροφή σε ανώνυμα προϊόντα, όπως συνηθίζουμε να τα λέμε και ουσιαστικά πρόκειται για τα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας», αυτά δηλαδή που είναι τυποποίησης της εκάστοτε αλυσίδας σούπερ μάρκετ.
«Ειδικά σε είδη όπως είναι απορρυπαντικά, χαρτί υγείας, προϊόντα για μπάνιο και χαρτοπετσέτες πλέον ο κόσμος σπάνια αγοράζει επώνυμα προϊόντα. Έχει μείνει μια μερίδα που δεν αλλάζει τα απορρυπαντικά, αλλά σε όλα τα άλλα η στροφή είναι πραγματικά πολύ μεγάλη», τονίζει υπάλληλος σε μάρκετ, ο κ. Π.Γ.
Ο ίδιος αναφέρει πως ακόμα οι καταναλωτές «φοβούνται» να πάρουν τέτοια προϊόντα που έχουν σχέση με τροφές, ωστόσο ήδη έχει παρατηρηθεί αύξηση των πωλήσεων και σε αυτή την κατηγορία.
«Τα ιδιωτικής ετικέτας προϊόντα υπάρχει η λανθασμένη άποψη ότι δεν είναι καλά. Δεν είναι αυτό σωστό σε καμία περίπτωση και οι περισσότεροι που εργαζόμαστε σε μάρκετ τα παίρνουμε και τα προτιμάμε. Τώρα που ο κόσμος δεν έχει λεφτά και τα επιλέγει θα το καταλάβει, αν και δεν χρειαζόταν να έχουμε οικονομική κρίση για να καταλάβει ο καταναλωτής ότι πρέπει να μάθει, όπου του δίνεται η δυνατότητα να αγοράζει πιο φτηνά, να το κάνει», επισημαίνει ο κ. Π.Γ.
Τέλος στις αυθόρμητες αγορές
H υπερχρέωση πλέον των νοικοκυριών έχει οδηγήσει τον κόσμο να δώσει ένα μεγάλο τέλος στις αυθόρμητες αγορές. Όπως παραδέχεται η κ. Α.Π. το μεγαλύτερο μέρος των αγορών σε ένα σούπερ μάρκετ είναι αυθόρμητες, καθώς είναι έτσι διαταγμένα τα προϊόντα που «παρασύρουν» τον καταναλωτή σε άχρηστες αγορές.
H υπερχρέωση πλέον των νοικοκυριών έχει οδηγήσει τον κόσμο να δώσει ένα μεγάλο τέλος στις αυθόρμητες αγορές. Όπως παραδέχεται η κ. Α.Π. το μεγαλύτερο μέρος των αγορών σε ένα σούπερ μάρκετ είναι αυθόρμητες, καθώς είναι έτσι διαταγμένα τα προϊόντα που «παρασύρουν» τον καταναλωτή σε άχρηστες αγορές.
Η «μικρή» πια τσέπη και τα ξεφούσκωτα πορτοφόλια, η συρρίκνωση του καταναλωτικού εισοδήματος σε συνδυασμό με την υπερχρέωση των νοικοκυριών, έχουν κάνει τους καταναλωτές επιφυλακτικούς, με αποτέλεσμα όλες αυτές οι αγορές να έχουν περιοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Από τη μείωση όμως που παρατηρείται στις πωλήσεις προϊόντων δεν έλειψαν και αυτά της πρώτης ανάγκης ή αλλιώς ευρείας κατανάλωσης που διακινούνται μέσω των αλυσίδων σουπερμάρκετ και αποτελούν μάλιστα και τον σκληρό πυρήνα του εμπορίου. Ειδικότερα από τις δέκα σχεδόν κατηγορίες τροφίμων με τις μεγαλύτερες πωλήσεις, όπως είναι τα γαλακτοκομικά και το ελαιόλαδο, εμφανίζουν σημαντική μείωση από 6% ως και 9%.
