Του Κώστα Πώποτα*
Καιρός είναι πια να το πάρουμε απόφαση. Ο κόσμος αυτός δεν θάναι ποτέ πια ο ίδιος, η Ευρώπη θα παλέψει να γίνει ξανά ο πόλος αναφοράς για την πιο συγκροτημένη κοινωνική οργάνωση.
Και όπως όλες οι κοινωνίες σε κρίση θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια αυτή. Σε όλα τα επίπεδα, από τον απλό πολίτη ως τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κάθε που θα εκδηλώνεται μια τρομοκρατική ενέργεια, όχι στην Ελλάδα, αλλά οπουδήποτε στην Ευρώπη – στην οποία παρά τις ενστικτώδεις αντιδράσεις απόσχισής μας ανήκουμε ανέκαθεν αλλά και οριστικά – θα διερχόμαστε αυτή την διαδικασία αμφισβήτησης της ορθής οδού και της προσήλωσης σε αξίες και αρχές που συγκροτούν την ευρωπαϊκή μας ιδιαιτερότητα και δημοκρατική παράδοση.
Είναι κάτι που ανάγεται στην αμυγδαλή, αυτό τον μικρό λοβό στο κέντρο του εγκεφάλου μας που συγκεντρώνει τους «πρωτόγονους» νευρώνες, κοινούς σε όλο το ζωικό βασίλειο, που κινούν τον θυμό, τον δικό μας και των τρομοκρατών.
Και είναι φυσικό το στρες και η οργή από ενέργειες τόσο ακραίες να μας ωθούν – η την αμυγδαλή μας – σε αντιδράσεις ενστικτώδεις και ανακλαστικές, χωρίς αντιστοιχία προς την δική μας απόσταση από τα γεγονότα και την ευθύνη αντίδρασης απέναντί τους. Γιατί η ευθύνη ανήκει σε αυτούς που μας εκπροσωπούν οι οποίοι πρέπει να χρησιμοποιούν το σύνολο του εγκεφάλου τους – εγκαίρως – ώστε να βρίσκουμε το κατάλληλο μέτρο.
Η ευθύνη αυτή δεν ανήκει στους δημοσιογράφους των κεντρικών ΜΜΕ και δη των τηλεοπτικών οι οποίοι ως συνήθως υπερβάλλουν εαυτόν στην προσπάθεια να διεκδικήσουν την διαμόρφωση της άποψης της κοινωνίας. Και παραβλέπουν την υποχρέωση να φιλτράρουν αντικειμενικά την σύγχυση που επικρατεί σε τέτοιες περιστάσεις ώστε να καταλαγιάσουν τα ορμέμφυτά μας να στείλουμε τα παιδιά μας μετά το Αφγανιστάν στη Συρία ή αλλαχού, και να φέρουν στο προσκήνιο αυτό που διακρίνει τον κοινό άνθρωπο από τον τρομοκράτη, δηλαδή την ανοχή του άλλου, τη σύνεση και (λίγο σπανιότερα σήμερα) την αλληλεγγύη.
Για να τα πιάσουμε από την αρχή. Ο σημερινός τρομοκράτης δεν αντιστοιχεί στον προσδιορισμό της τρομοκρατίας στην οποία είχαμε συνηθίσει στην Ευρώπη. Οι Μπάαντερ Μάινχοφ, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, ο ΙΡΑ, ο ΕΤΑ, αλλά ακόμη και οι εξωτερικές τρομοκρατικές οργανώσεις που έδρασαν κατά καιρούς στον ευρωπαϊκό χώρο (με μεγάλη προτίμηση στο Παρίσι) όπως το Εσμπολάχ, το ΑΣΑΛΑ ή οι Αμπού Νιντάλ, το έκαναν ασυγχώρητα αλλά στοχευμένα με πρόθεση να δημοσιοποιήσουν τον «αγώνα» τους. Και πολύ συχνά ο σχεδιασμός της απόπειρας περιελάμβανε την προειδοποίηση των αρχών για την απομάκρυνση του κοινού ώστε να διατηρείται η συμπάθεια για την «ορθή αιτία» της στράτευσής τους.
Η καινοφανής μορφή τρομοκρατίας την οποία βιώνουμε δεν έχει πια κοινή κοίτη. Η πρόθεση των τρομοκρατών, μαζί με τη δική τους μεταθανάτια ηρωοποίηση, στοχεύει στην μεγαλύτερη δυνατή πρόκληση θυμάτων, και την τρομοκράτηση της κοινωνίας ώστε να περιέλθει σε ψυχωτική θέση αντιπάλου, για να νομιμοποιηθεί έμμεσα και η δική τους θέση ως διεκδικητών κρατικής υπόστασης. Και στην προσπάθεια αυτή έχουν στήσει αυτούς τους «αναλώσιμους» ολιγομελείς πυρήνες οι οποίοι λειτουργούν με αυτονομία δράσης και επιτελικού σχεδιασμού, με λογική «μεγαλοϊδεατισμού», ο οποίος σε όλες τις ιστορικές περιστάσεις έχει αποδειχτεί καταστροφικός για όσους τον επεχείρησαν πέρα από κάποια όρια.
Δεν έχω παιδεία και εκδηλώσεις εθνικισμού ή ρατσισμού, και επιμένω ότι ο χαρακτηρισμός «τρομοκρατικός μεγαλοϊδεατισμός» όσο καινοφανής και αν είναι, ανταποκρίνεται στις συμφύσεις ευρωπαϊκών προηγουμένων με τις σύγχρονες προθέσεις ακραίων ισλαμικών κύκλων. Και στοχεύει στον να τσιγκλήσει την αμυγδαλή μας και να μας ωθήσει να τους ακολουθήσουμε σε εκδηλώσεις «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος». Ετσι θα είμαστε ισότιμοι και εξίσου νομιμοποιημένοι στην βία και στα αντίποινα.
Αυτό είναι το λάθος που πρέπει να αποφύγουμε. Να μην υποχωρήσουμε στον πανικό, να μην αλλάξουμε ριζικά τη ζωή μας, να μην επιτρέψουμε να αλλοιωθεί το σύστημα αξιών μας, η δημοκρατική λειτουργία, η δομή της κοινωνία μας.
Να τα προφυλάξουμε βεβαίως όλα αυτά με καλύτερη οργάνωση της αντίδρασης μας στο επίπεδο που χρειάζεται, με σκληρά αλλά ορθά μέτρα. Αν από επίσημα πολιτικά χείλη ακούγονται προτάσεις πειραματισμού με το Σένγκεν, θα πρέπει να σκεφτούμε πόσο απομονωμένοι θα είμαστε αν δοκιμάσουμε το πείραμα, και πόσο οι υπηρεσίες πληροφοριών μας θα είναι αναποτελεσματικές χωρίς την ευρωπαϊκή συνεργασία. Και αν κάποιοι σε τέτοιες περιστάσεις σκέφτονται ότι είναι καλύτερα να «προστατεύουμε τα οπίσθιά μας» ή ότι «σε ξένο κ..ο….», είναι σίγουρα γιατί δεν έχουν παιδιά στην Ευρώπη ή γιατί νοιώθουν ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν έχουν την ίδια αξία με μας, έστω και αν σε άλλες στιγμές απαιτούμε την αλληλεγγύη τους.
Και να αναλογισθούμε ότι η προσπάθεια για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν είναι στιγμιαία, με την κυνική εκκαθάριση των «αλλοδαπών μαχητών», των ευρωπαίων που έχουν προσχωρήσει έως θανάτου στην υπηρεσία της ισλαμικής επικράτησης, αλλά διαρκής, διηνεκής, για να διατηρήσουμε τη μοναδικότητα της δημοκρατικής παράδοσης της Ευρώπης, την ενσωμάτωση όλων αυτών που επιθυμούν να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο όπως οι ευρωπαίοι πολίτες, αλλά και την εξάλειψη όλων των αιτίων που επέτρεψαν στο ισλαμικό κράτος να στρατολογήσει στην καρδιά της Ευρώπης. Ακόμη για να διατηρήσουμε την ελληνική μοναδικότητα, να είμαστε σχεδόν η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα της οποίας κανένας πολίτης δεν ενέδωσε στην λογική να αποποιηθεί την ύπαρξή του και να γίνει «αλλοδαπός μαχητής» για μια κενή πολιτική αιτία.
*Ο γράφων αναλαμβάνει ατομικά την ευθύνη των γραφομένων τα οποία δεν αποτελούν θέσεις του οργάνου στο οποίο υπηρετεί.
