Την ανάγκη εμβολιασμού μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού υπογραμμίζει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Την πεποίθηση ότι ο κορονοϊός ήρθε για να μείνει, εξέφρασε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, εκτιμώντας ότι θα ακολουθήσουν και άλλες μεταλλάξεις. Σκιαγραφώντας το προφίλ και την πορεία της πανδημίας, ο διευθυντής του περιφερειακού εργαστηρίου δημόσιας υγείας του ΕΟΔΥ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, καθιστά σαφές ότι ο εμβολιασμός του πληθυσμού, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για το τείχος ανοσίας.
Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Με τρόπο απλό και κατανοητό, ο διακεκριμένος επιστήμονας δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν την τοπική κοινωνία και ευρύτερα, υπογραμμίζοντας ότι ενδεχομένως ο ιός θα λάβει ενδημική μορφή στο μέλλον. Το γεγονός, πάντως, ότι ο ιός μεταλλάσσεται με πιο αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με τον ιό της γρίπης, θεωρείται θετικό για την αντιμετώπισή του. Με το εμβόλιο να αποτελεί ισχυρό «μέτωπο» προστασίας σε πολύ μεγάλο ποσοστό, ο κ. Χατζηχριστοδούλου επανέλαβε ότι «όσο βρίσκει άτομα ανεμβολίαστα, θα μεταδίδεται».
Πως σχολιάζετε την εξέλιξη της πανδημίας, είναι ανησυχητική ή αναμενόμενη;
Και τα δύο θα έλεγα. Εν πολλοίς περιμέναμε να αυξηθούν τα κρούσματα, γιατί υπάρχει μεγάλη κινητικότητα του πληθυσμού, παρατηρείται μεγάλη αύξηση κρουσμάτων σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη και έχουμε και την μετάλλαξη δέλτα, η οποία μεταδίδεται πάρα πολύ. Με αυτούς τους δύο συνδυασμούς, περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη και την μετάλλαξη δέλτα, έχουμε μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Αυτό είναι αναμενόμενο και ίσως περιμένουμε και μετά τον Δεκαπενταύγουστο να συνεχιστεί αυτή η αύξηση. Θα δούμε πως θα εξελιχθεί.
Αυτό σημαίνει ότι είμαστε στην καρδιά του τέταρτου κύματος;
Είμαστε στο τέταρτο κύμα. Ευτυχώς δεν έχουμε πολλές ακόμη νοσηλείες, σε αντιστοιχία με το τρίτο και το δεύτερο κύμα, στον αριθμό κρουσμάτων που έχουμε σήμερα. Οι νοσηλείες, είτε σε απλές κλίνες είτε στην εντατική, είναι σαφώς λιγότερες και αυτό οφείλεται αποκλειστικά στον εμβολιασμό, κι όχι στην εξασθένηση του στελέχους. Το στέλεχος είναι το ίδιο παθογόνο όπως και τα προηγούμενα, αλλά επειδή σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο και κυρίως του πληθυσμού που είναι ευάλωτος, δεν έχουμε πολλές νοσηλείες.
Είναι ικανοποιητικά τα μέχρι τώρα ποσοστά των εμβολιασμένων;
Μέχρι στιγμής υπολογίζεται ότι έχει εμβολιαστεί το 75% του πληθυσμού που είναι πάνω από 65 ετών. Θα θέλαμε να είναι πολύ μεγαλύτερο το ποσοστό των εμβολιασμένων σε αυτό το τμήμα του πληθυσμού. Δυστυχώς δεν είναι. Θα θέλαμε να είναι 90% και παραπάνω ακόμη. Παρόλα αυτά, έστω και αυτό το ποσοστό που είναι εμβολιασμένο, μας προστατεύει από τις νοσηλείες, τόσο σε απλές κλίνες όσο και σε ΜΕΘ.
Είναι ανησυχητική η νέα μετάλλαξη λάμδα που κάνει την εμφάνισή της μετά το στέλεχος δέλτα;
Θα δούμε και άλλες μεταλλάξεις και κυρίως αυτές που ενδεχομένως να παρακάμψουν την ανοσία. Αυτό μας δημιουργεί κάποια προβλήματα, θα μας δημιουργήσει ενδεχομένως μελλοντικά. Θα δούμε πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά. Το καλό, πάντως, είναι ότι αυτός ο ιός δεν μεταλλάσσεται τόσο γρήγορα όπως ο ιός της γρίπης για παράδειγμα. Οι μεταλλάξεις του είναι πιο αργές και αυτό είναι κάτι το οποίο είναι θετικό, ως αναφορά την αντιμετώπισή του.
Ως ειδικός εκτιμάτε ότι ο ιός ήρθε για να μείνει;
Ναι, είναι σχεδόν σίγουρο, ότι θα γίνει ενδημικός. Δεν υπάρχει πια περιθώριο να πούμε ότι θα τον εκριζώσουμε, δεν υπάρχει πλέον τέτοιο θέμα. Δεν συζητείται καν αυτό. Μάλλον θα γίνει ενδημικός και παρόμοια με την γρίπη, όπως έχουμε εξάρσεις κάθε χρόνο, μάλλον το ίδιο θα συμβεί και με τον κορονοϊό. Η εξέλιξη της πορείας του μάλλον αυτή θα είναι. Υπάρχει ένα σενάριο να εξασθενήσει και να γίνει ιός κοινού κρυολογήματος. Αυτό δεν ξέρουμε πότε και αν θα γίνει. Μετά από πόσα χρόνια μπορεί να γίνει αυτό. Υπάρχουν, όμως, και σενάρια μια μετάλλαξη να είναι πιο παθογόνος και πιο μεταδοτική από την προηγούμενη. Ο ιός κινείται στην κατεύθυνση του να επιβιώνει στη φύση. Όπως παλεύουμε εμείς, παλεύει και ο ιός να επιβιώσει στη φύση. Αρα και στις μεταλλάξεις που είναι τυχαίες, επιβιώνουν αυτές που τον κάνουν πιο μεταδοτικό, που τον κάνουν να επιβιώνει περισσότερο στη φύση.
Μύθος ή πραγματικότητα ο ισχυρισμός ότι το καλοκαίρι είναι λιγότερο μεταδοτικός ο κορονοϊός;
Είναι πραγματικότητα αυτό, αλλά αν έχουμε ένα συντελεστή μεταδοτικότητας σε αυτό που κυκλοφορεί τώρα, την μετάλλαξη δέλτα, σημαίνει ότι ένα άτομο που νοσεί, κατά μέσο όρο μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλα, και με συντελεστή γενεάς, χρόνο γενεάς των κρουσμάτων, τέσσερις μέρες. Γενικώς δεν έχουμε αυτή την αύξηση και αυτό οφείλεται στον εμβολιασμό ο οποίος μειώνει τον συντελεστή μεταδοτικότητας, δεν βρίσκει επίνοσα άτομα ο ιός και το δεύτερο είναι ο λιγότερος συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους, διότι ως γνωστό, ο συγχρωτισμός αυξάνει την μετάδοση. Αρα το καλοκαίρι έχουμε λιγότερη μετάδοση.
Ερώτημα που διατυπώνουν πολλοί, είναι σε ποιο ποσοστό προσφέρει προστασία το εμβόλιο;
Είναι ξεκάθαρο ότι είναι πολύ αποτελεσματικό ως αναφορά τις νοσηλείες και τις νοσηλείες στις εντατικές και φαίνεται ότι με την μετάλλαξη δέλτα έχει μειωθεί λίγο η αποτελεσματικότητα ως αναφορά την μόλυνση και την ήπια νόσηση. Παραμένει, ωστόσο, πολύ αποτελεσματικό το εμβόλιο ως αναφορά τη σοβαρή νόσηση, τις νοσηλείες και το θάνατο. Το ποσοστό προστασίας από νοσηλείες συνεχίζει να είναι πολύ υψηλό, είναι της τάξης 90% και άνω.
Θα χρειαστεί ενδεχομένως και τρίτη δόση, για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος;
Αυτό βρίσκεται υπό συζήτηση και εξετάζεται με βάση τα δεδομένα που έχουμε. Κάνουμε μια μελέτη σε εμβολιασμένους, τους παρακολουθούμε διαχρονικά, πριν να κάνουν το εμβόλιο, και παρακολουθούμε μεγάλο αριθμό ατόμων.
Φαίνεται ότι τα ηλικιωμένα άτομα που βρίσκονται σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων έχουν ανάγκη τρίτης δόσης, γιατί από την αρχή κάνουν χαμηλή αντισωματική απάντηση, και αυτά τα άτομα μάλλον θα χρειαστούν τρίτη δόση, όπως επίσης, ενδεχομένως, και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
Επίσης διαπιστώνουμε ότι τα νέα άτομα διατηρούν τα επίπεδα αντισωμάτων. Θα έλεγα ότι θα προηγηθούν οι παραπάνω ομάδες και θα εξετάσουμε το θέμα ανάλογα με την εξέλιξη των μεταλλάξεων.
Τα δεδομένα «δείχνουν», άραγε, ότι θα υπάρξει και πέμπτο κύμα από το φθινόπωρο;
Ο ιός δεν θα σταματήσει να κυκλοφορεί. Θα είναι εδώ. Οσο βρίσκει επίνοσους, θα μεταδίδεται. Οσο βρίσκει άτομα ανεμβολίαστα, θα μεταδίδεται. Το θέμα είναι να εμβολιαστεί όσο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού μπορούμε, για να κάνουμε την λεγόμενη ανοσία αγέλης. Αρχικά πιστεύαμε ότι το 70% των εμβολιασμένων είναι ικανοποιητικό. Χρειαζόμαστε πάνω από 80-85% για να πούμε ότι έχουμε ανοσία αγέλης.
Είστε αισιόδοξος για την εξέλιξη της πανδημίας;
Πάντα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Εκτιμώ ότι αν καταφέρουμε και εμβολιάσουμε σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, θα έχουμε μεγάλο όφελος. Κι εμείς που είμαστε καθηγητές, θέλουμε να εμβολιαστούν οι φοιτητές μας, και είναι σημαντικό, για να μπορέσουμε να κάνουμε μαθήματα δια ζώσης. Επιτέλους πρέπει να ξαναρχίσουν τα μαθήματα να γίνονται κανονικά και πιστεύω να εισακουστούν οι εκκλήσεις μας προς τους φοιτητές μας και να εμβολιαστούν, για να μπορέσουμε να κάνουμε ξανά φέτος μαθήματα δια ζώσης, τα οποία θεωρώ απαραίτητα.
Είναι χρήσιμη και η τεχνολογία, είναι χρήσιμη και η εξ αποστάσεως διδασκαλία, αλλά όχι ως μοναδικό μέσο εκπαίδευσης. Πρέπει να είναι συμπληρωματικό. Πρέπει να έχουμε δια ζώσης διδασκαλία και να χρησιμοποιούμε συμπληρωματικά και την εξ αποστάσεως, η οποία παρέχει ορισμένες φορές κάποια πλεονεκτήματα, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την δια ζώσης, ειδικά σε σχολές όπως η Ιατρική, που έχουν εργαστήρια.
Η δια ζώσης διδασκαλία παραμένει αναντικατάστατη, χωρίς να σημαίνει ότι δεν πρέπει να την συμπληρώνουμε, γιατί τα καινούργια εργαλεία εκπαίδευσης όπως η τηλεκπαίδευση, παρέχουν κάποιες δυνατότητες, αλλά πρέπει να τα χρησιμοποιούμε συμπληρωματικά. Πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα της δια ζώσης διδασκαλίας και να συμπληρώνεται περιφερικά με τηλεδιασκέψεις ή τηλεκπαίδευση, που αποτελούν επίσης εργαλεία στην εκπαίδευση.
