Σε πανικό και απόγνωση πολλές οικογένειες – Το θεραπευτικό πρόγραμμα που υλοποιεί το ΚΕΘΕΑ Πιλότος στον Βόλο
«Το παιδί μου είναι εξαρτημένο από το internet. Τι μπορώ να κάνω;». «Ανησυχώ και θα ήθελα να μάθω περισσότερα. Πώς μπορώ να το αντιμετωπίσω;». «Έχω δοκιμάσει τα πάντα. Εχω βγάλει το router. Εχω τραβήξει τα καλώδια. Τίποτα δεν αποδίδει». «Του μιλάω και δεν ακούει. Όταν είναι εκεί μπροστά μοιάζει να είναι αλλού…».
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Πρόκειται για μερικές από τις συνήθεις αναφορές στο ΚΕΘΕΑ Πιλότος, στον Βόλο, απηυδισμένων γονέων που είδαν την καθημερινότητα των παιδιών τους να αλλάζει δραματικά μπροστά από έναν υπολογιστή και δεν γνωρίζουν τι να κάνουν για να ρίξουν το «τείχος» που ορθώθηκε στην οικογένεια, ενώ φοβούνται για τα χειρότερα.
Το ΚΕΘΕΑ Πιλότος στον Βόλο, που υλοποιεί πρόγραμμα θεραπείας από την κατάχρηση του διαδικτύου και ηλεκτρονικών μέσων, δέχεται καθημερινά κλήσεις από προβληματιζόμενους γονείς που πλέον αισθάνονται ότι αδυνατούν να διαχειριστούν την κατάσταση. Παράλληλα, αυτή τη στιγμή έχει σε παρακολούθηση δέκα περιστατικά.
Η κατάχρηση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών μέσων είναι αλήθεια ότι μπορεί να οδηγήσει τους έφηβους αλλά και τους ενήλικες σε ακραίες και επικίνδυνες για τη ζωή τους καταστάσεις, αν και μέχρι στιγμής, ευτυχώς, το πιο δύσκολο περιστατικό που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η επιστημονική του ομάδα ήταν γρήγορα αναστρέψιμο.
Πότε όμως, ένας γονέας πρέπει να ανησυχήσει πραγματικά; Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα που οδηγούν σε νοσηρές καταστάσεις; Είναι ο χρόνος που κατασπαταλείται στο διαδίκτυο και πρέπει να προβληματίζει ή οι κίνδυνοι που σε άλλες περιπτώσεις κρύβονται από πίσω;
Το internet αποτελεί αναπόσπαστο μέσο ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και επικοινωνίας σήμερα για τους νέους που το έχουν προσαρμόσει στη ζωή τους με ευκολία και εξοικείωση και μάλιστα σε μία χρονική στιγμή που η τεχνολογία τρέχει με γρήγορους ρυθμούς και δημιουργεί μία νέα πραγματικότητα παράλληλα με τη συμβατή.
Μοιραία λοιπόν το τρέχον ζήτημα που απασχολεί τους γονείς είναι ότι οι έφηβοι βρίσκονται καθηλωμένοι μπροστά από μία οθόνη επί ώρες. Ωστόσο, αυτό το δεδομένο δεν αποτελεί από μόνο του βάσιμο στοιχείο για εξάρτηση. Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ απευθύνθηκε στο ΚΕΘΕΑ Πιλότος και μίλησε με την Υπεύθυνη της Μονάδας Εγκαιρης Παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ Πιλότος Κλαίρη Κουτρουλή.
«Είναι εντελώς λάθος επιστημονικά να γίνεται ένας τέτοιος συσχετισμός. Για να κρίνουμε αν ένα παιδί κάνει επικίνδυνη χρήση του διαδικτύου χρειάζεται να ελέγξουμε και να αξιολογήσουμε πολλούς παράγοντες και όχι μόνο την ποσότητα των ωρών που βρίσκεται το παιδί μπροστά από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή», αναφέρει χαρακτηριστικά. Πράγματι στον ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ απευθύνονται πανικόβλητοι αρκετοί γονείς αναφέροντας εξάρτηση. Ομως η περαιτέρω αξιολόγηση οδηγήθηκε σε διαφορετικό αποτέλεσμα.
«Χρειάζεται να προσεγγίσουμε την κάθε περίπτωση πιο ολιστικά. Να αξιολογήσουμε τη συνολική λειτουργικότητα του παιδιού σε όλους τους άξονες. Μπροστά από την οθόνη μπορεί να μιλάει με φίλους του, να συνδέεται ηλεκτρονικά με ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο, να παίζει, να μελετάει το παιχνίδι που παίζει.
Ολα αυτά θα μπορούσαν να είναι και δημιουργικά. Δεν είναι μόνο εξάρτηση», αναφέρει.
Τα συμπτώματα
Υπάρχον πάντως ορισμένα συμπτώματα στην συμπεριφορά του εφήβου που θα πρέπει να ηχούν καμπανάκι κινδύνου. Φροντίζει ο έφηβος τον εαυτό του; Έστω και σε ακανόνιστες ώρες κοιμάται; Τρώει; Έχει μία στοιχειώδη κοινωνική επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον;
Αυτά είναι μερικά από τα βασικά ερωτήματα που οι απαντήσεις που κρύβουν από πίσω είναι καθοριστικής σημασίας. Η κ. Κουτρουλή λέει: «Έχουμε διαχειριστεί αρκετά περιστατικά που χρήζουν υποστήριξης στα δύο χρόνια τώρα που υλοποιούμε το πρόγραμμα».
Θεραπεία με αποτελέσματα
Το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ υλοποιεί θεραπευτικό πρόγραμμα με συστηματική υποστήριξη που γίνεται σε όλη την οικογένεια και όχι μόνο στον ίδιο τον νέο προκειμένου να αξιολογήσει την κατάσταση. «Από κει και πέρα ανάλογα το περιστατικό οι συναντήσεις γίνονται περίπου μία φορά την εβδομάδα είτε σε οικογενειακή βάση, είτε με το παιδί και κατά περίπτωση μπορεί να είναι και πιο συχνά» λέει η ίδια.
Τα αποτελέσματα πάντως του προγράμματος είναι απτά. «Υπάρχουν οικογένειες που αντιδρούν τόσο αποτελεσματικά όλοι σαν σύστημα που μπορεί να αρχίσεις να βλέπεις αποτελέσματα στο πρώτο δίμηνο, υπάρχουν όμως και άλλα περιστατικά που χρειάζονται περισσότερη δουλειά. Όμως, η απεξάρτηση επιτυγχάνεται», συμπληρώνει ακόμη.
Είναι σημαντική λοιπόν η ενθάρρυνση όλων των υποστηρικτικών παραγόντων που θα βοηθήσουν στην διαχείριση της κατάστασης. Είναι σημαντική η ψυχολογική υποστήριξη του νέου για να φτιάξει ένα διαφορετικό πρόγραμμα με νέους στόχους. Στο πλαίσιο του προγράμματος ο έφηβος θα συμμετάσχει και σε δραστηριότητες που θα αναπτύξουν την κοινωνικότητα με άλλους ανθρώπους
Είναι βαριές οι συνέπειες όταν υπάρχει παραίτηση
Αντίθετα, όταν χρονίζει μία κατάσταση τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν είναι πολλά. Η κ. Κουτρουλή μιλάει για παραίτηση.
«Η εξαρτητική συμπεριφορά υποδηλώνεται όταν το παιδί αρχίζει να παραμελεί συστηματικά όλες τις άλλες του υποχρεώσεις αλλά και αγαπημένες του ασχολίες – όταν αρχίζει να απομονώνεται όλο και περισσότερο από το εξωτερικό περιβάλλον -όταν τέλος παρουσιάζει εκνευρισμό και επιθετικότητα συστηματικά.
Στο επόμενο στάδιο η κατάχρηση αρχίζει να φέρνει σοβαρές συνέπειες στη σωματική υγεία του παιδιού, αποτυχία στους στόχους, απώλεια κάθε ελέγχου της συμπεριφοράς και απόλυτη παραίτηση! Υπάρχουν βέβαια πάντα τρόποι για να ανακτηθεί ο έλεγχος!», αναφέρει η ίδια.
Είναι δεδομένο ότι όλα τα παιδιά σπαταλούν πολύ χρόνο στον υπολογιστή. Όμως η υπεύθυνη της Μονάδας Εγκαιρης Παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ Πιλότος λέει ότι «μία προβληματική κατάσταση οδηγεί στον επηρεασμό της συγκέντρωσης της μνήμης. Επίσης μπορεί να επηρεάσει την όραση, την ακοή, μπορεί ακόμη να οδηγήσει σε ακραίες καταστάσεις με κίνδυνο την ψυχική και σωματική υγεία», προσθέτει.
Οπλο η γνώση για την εκτίμηση
Οι προβληματικές καταστάσεις αφορούν την κατάχρηση του διαδικτύου άρα το διαδίκτυο συνολικά. Όμως, για να αντιληφθούμε μία προβληματική κατάσταση απαιτείται πρώτα η γνώση γι’ αυτή και ύστερα η κρίση. Η κ. Κουτρουλή επισημαίνει ότι «δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα αποτελούν για τους σημερινούς νέους επικοινωνία, μέσο της οποίας αναπτύσσουν και κοινωνικότητα αν αυτό συνάδει και με μία έστω στοιχειώδη δραστηριότητα στο εξωτερικό περιβάλλον, με φίλους στο σχολείο, δραστηριότητες στην οικογένεια».
Πολλοί οι κίνδυνοι
Πέραν όμως του εθισμού στο διαδίκτυο υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που μάλιστα είναι αόρατοι.
«Είναι πολύ σημαντικό η οικογένεια να έχει επαφή με τον νέο και να μιλάει μαζί του για το τι συναντά στο διαδίκτυο ιδιαίτερα τώρα που είναι καλοκαίρι και τα σχολεία έχουν κλείσει, με αποτέλεσμα οι γονείς να είναι τα μόνα πρόσωπα εμπιστοσύνης στην καθημερινότητα ενός νέου.
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αποτρέπονται οι νέοι να μιλούν γενικώς για κάποιο πρόβλημα. Διαφορετικά ακολουθούμε ένα μονοπάτι μυστικοπάθειας, το οποίο είναι άγνωστο που θα οδηγήσει στο τέλος».
Το μήνυμα αυτό μεταφέρει η κ. Κουτρουλή, αναφερόμενη σε περιστατικά εκφοβισμού, παρενόχλησης κ.α.
Με κατηγορηματικό τρόπο επισημαίνει: «Οι γονείς θα πρέπει να δίνουν χώρο και χρόνο στον έφηβο. Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο είναι πολλοί. Θα πρέπει λοιπόν να ενθαρρύνουμε τους νέους να μιλούν χωρίς να τους δίνεται η αίσθηση ότι έχει γίνει κάτι καταστροφικό», προσθέτει.
Επισημαίνεται ότι για όλα αυτά τα θέματα οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν στον ΚΕΘΕΑ Πιλότο στον Βόλο στην Γ. Καρτάλη 48 ή στα τηλέφωνα 2421023463 και 77055.
Επίσης πολύτιμη ενημέρωση και πληροφορίες για διαχείριση θεμάτων που σχετίζονται με το διαδίκτυο και την ασφάλεια υπάρχουν στον ιστότοπο SAFERINTERNET4KIDS.GR.
