Νοσταλγικές πινελιές συνθέτουν τις εικόνες του παλιού Βόλου που χάθηκε, παραχωρώντας τη θέση τους στο σήμερα. Οι παλιές γειτονιές, οι δρόμοι του χθες, οι προσωπικότητες που άφησαν εποχή, ζωντανεύουν μέσα από πρόσωπα και νοσταλγικά στιγμιότυπα, αξέχαστες αναμνήσεις και έντονα συναισθήματα, στις σελίδες του βιβλίου του Τάσσου Μητρογώγου «Θυμάμαι – Γνώσεις, μνήμες και εμπειρίες μιας ζωής γεμάτης μουσική», που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου στις 19.30 στο «Γιούσουρι» του Βόλου.
Κάθε σελίδα και μια ανάμνηση μιας αξέχαστης εποχής και κάθε φωτογραφία, ένα κομμάτι που συνθέτει το παζλ μιας εκπληκτικής ανθρωπογεωγραφίας, η οποία περικλείει δεκάδες προσωπικότητες πανελλήνιας εμβέλειας. Το βιβλίο του ακούραστου εργάτη του λόγου και του πολιτισμού, «ψυχή» του Ραδιοφωνικού Σταθμού Βόλου επί τέσσερις δεκαετίες, αποτέλεσε την αφορμή για μια νοσταλγική περιήγηση στο χθες, στην πόλη, τους ανθρώπους που άφησαν ανάγλυφο το στίγμα τους και στην πολιτιστική παρακαταθήκη του παρελθόντος, που αποτελεί πολύτιμη κληρονομιά.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Η αναδρομή στο Βόλο που χάθηκε, φέρνει κατ’ αρχήν στη μνήμη τους κήπους με τα λουλούδια, τις μονοκατοικίες, τους μεγάλους δρόμους, καλυμμένοι με χώμα οι περισσότεροι, τις γειτονιές, τα χαμόγελα των ανθρώπων, τις βραδινές καντάδες, τα μικρά ταβερνάκια, τα συνοικιακά παντοπωλεία, τα μόνιππα αμαξάκια και τα δεκάδες ποδήλατα, την εποχή που κυκλοφορούσαν ελάχιστα αυτοκίνητα στους δρόμους της πόλης. «Η πόλη ήταν τελείως διαφορετική, θυμάται ο κ. Μητρογώγος. Ο Βόλος ήταν γεμάτος από κήπους, λουλούδια, μονοκατοικίες, διώροφα, το πολύ τριώροφα σπίτια. Οταν κτίστηκαν οι πολυκατοικίες, μετά τους σεισμούς, άλλαξε η φυσιογνωμία του. Υπήρχε έντονα η έννοια της γειτονιάς, η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
Οι κήποι και οι αυλές των σπιτιών ήταν σημείο συνάντησης των γειτόνων, οι οποίοι επικοινωνούσαν, υπήρχε αλληλοϋποστήριξη σε καλές και δύσκολες στιγμές. Σήμερα δεν γνωρίζουν οι ένοικοι των διαμερισμάτων ποιός μένει δίπλα ή στον πάνω όροφο της πολυκατοικίας».
Από καλλιτεχνικής άποψης, η πόλη γνώρισε μεγάλη άνθηση. «Από τις αρχές του περασμένου αιώνα υπήρχαν πολλά Ωδεία, όπως τα Ωδεία Τσολάκη, Κόντη, τα οποία δεν δίδασκαν μόνο μουσική, δίδασκαν παιδεία, δημιουργώντας παράλληλα και θεατρικά σχήματα. Δηλαδή οι σπουδαστές έπαιζαν σε διάφορα θεατρικά έργα και έδιναν παραστάσεις. Είχαν παιδικό θέατρο. Οι τότε σύλλογοι: Φιλοτέχνων, Κοντογεωργίου, Ισραηλιτών, Ασυλο Παιδιού, Λυκείου Ελληνίδων, Εργατικής Εστίας, είχαν αναπτύξει πολύ μεγάλη δράση, μέλη των οποίων ήταν σημαντικά πρόσωπα. Ο Βεάκης, η Κόντη, ο Ζημέρης, η Οικονομάκη, ο Μακρής, η Σαράτση, ο Λιβανός, η Χρυσοχοΐδη, ο Κοέν, ο Κροντηράς και πολλοί άλλοι» όπως αναφέρει ο συγγραφέας του βιβλίου.
«Πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για την κουλτούρα της περιοχής μας, που γέννησε εμβληματικές καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες, όπως ο Νίκος Γούναρης, ο Θόδωρος Δερβενιώτης και ο Κώστας Γιαννίδης από τη Ζαγορά, ο Αττίκ (Κλέων Τριανταφύλλου) από την Τσαγκαράδα, η Σοφία Βέμπο, η οποία ήρθε μωρό στο Βόλο, έβγαλε εδώ το σχολείο, εργάστηκε στο δισκοπωλείο του Φλωριά στη Δημητριάδος για αρκετά χρόνια και κατόπιν πήγε στην Αθήνα όπου διέπρεψε στο καλλιτεχνικό στερέωμα» προσθέτει ο ίδιος.
Πόλη γεμάτη φως
Ατέλειωτος ο κατάλογος των καλλιτεχνών που κατάγονται από το Βόλο και διέπρεψαν, άφησαν εποχή στο πάλκο και το θεατρικό σανίδι, όπως η Πάολα Νικολέσκου (Σπηλιωτοπούλου), Εύα Στιλ (Στυλιανοπούλου) η οποία συνεργάστηκε με το Γούναρη, η Μιτσούκο, ο Σώτος Παναγώπουλος, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά έζησε πολλά χρόνια στο Βόλο, λόγω της μετάθεσης του πατέρα του σε Τράπεζα του Βόλου, οι αδελφοί Πάντα, ο Λαυρέντης Διανέλλος, ο Κώστας Παπαχρήστος και ο αδελφός του Νίκος, η Κάκια Παναγιώτου.
«Ολοι οι παραπάνω είτε γεννήθηκαν ή έχουν καταγωγή από το Βόλο» σημειώνει ο κ. Μητρογώγος.
Ο Βόλος του παρελθόντος, πάλλονταν τους ρυθμούς της μουσικής και διέθετε πολλές χορωδίες, όπως των Φιλόμουσων, τη Βολιώτικη Χορωδία, την Αντάρτικη, του Ορφανοτροφείου, του Εργατικού Κέντρου, της Μουσικής Εταιρείας με μαέστρους μεγάλους καθηγητές όπως οι Βασίλης Κόντης, Σωκράτης Διανέλλος, Ντίνος Πάντας, Μιχάλης Ποτούμνιν, αργότερα ο Θανάσης Χατζηδημητρίου, με σολίστες την Οικονομάκη, την Ελένη Σκούρα την πρώτη γυναίκα βουλευτή της Ελλάδος, που ήταν κι αυτή Βολιώτισσα, τον Τώνη Γεωργίου, τον Τάκη Χαρίση, το Δημήτρη Λίβα, το Δημήτρη Φάμπα και πολλούς άλλους.
«Είναι αλήθεια ότι ο Βόλος έσφυζε από ζωή και οι Βολιώτες ήταν γλεντζέδες. Κάποια στιγμή όμως, χάθηκε αυτό το κλίμα. Αιτία ήταν ο πόλεμος, η κατοχή, ο εμφύλιος και οι σεισμοί. Ποιος είχε διάθεση να γλεντήσει, ποια ταλέντα να αναδειχθούν, σε ποιά ωδεία να πάνε σε αυτή την περίοδο. Αλλά κάποια στιγμή, από την κόλαση του πολέμου, της Κατοχής, του εμφύλιου, περάσαμε στον παράδεισο, την μεταπολεμική περίοδο» θυμάται ο κ. Μητρογώγος.
Πάρα πολλά κέντρα λειτούργησαν κατά τη μεταπολεμική περίοδο, με τους Βολιώτες να πρωτοστατούν στο κέφι. «Την περίοδο 1947-1948 ανοίγουν τα κέντρα του Χατζηνικολάου, η Εξωραϊστική, του Καλιτζέου στην παραλία, στον Αναυρο, η Θέτιδα, το Ρεξ, το Λυρικό, τα Κύματα, που διέθεταν ορχήστρα αλλά και φιλοξενούσαν θιάσους που έρχονταν από την Αθήνα.
Η πόλη διέθετε αξιόλογους καλλιτέχνες, όπως ο Γιάννης Γκανίλας, ο Γιάννης Τενόπουλος, ο Τάκης Μουζάς, ο Τώνης Βαβάτσικος, ο Πάνος Κόκκινος, (θριάμβευσαν αμφότεροι στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), η Υβόννη Ξένου, νεώτεροι και μέσα σε αυτούς κι εγώ, για ένα μικρό διάστημα, εμφανίζονται στα ραδιόφωνα, τα κέντρα διασκεδάσεων με τις περίφημες τότε ορχήστρες του Γιάννη Μαυραντώνη, του Κώστα Μάστορη, του Νίκου Τσαχτίρη, του Κώστα Βακαλόπουλου, του Τάκη Τσουκάτου, του Τάσου Θεοδωρόπουλου, του Θανάση Σαμαρά, και μαζί επίσης πολύ αξιόλογα συγκροτήματα καθαριστικά. Τσόχας, Ραχαβέλιας, Πετούσης, Τραγουδάρας, Αδελφοί Μιλάνου, Χρήστος Λιάνος, Βολιώτικο τρίο, αργότερα οι «Τέσσεροι Ασσοι»» θυμάται, ανατρέχοντας στο παρελθόν ο κ. Μητρογώγος.
Αξέχαστες μνήμες
Το βιβλίο του Τάσσου Μητρογώγου, διανθίζεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο προέρχεται από το προσωπικό του αρχείο, το αρχείο του Φ. Βογιατζή, του Ιπποκράτη Ζημέρη, του Δ. Κότταλη, που έχουν φύγει από τη ζωή, ενώ το υλικό που επικεντρώνεται στα συγκροτήματα του Βόλου, προέρχεται από το αρχείο του Δημήτρη Πετρή.
Σημαντική θέση στις σελίδες του βιβλίου κατέχουν τα βιώματα του κ. Μητρογώγου, η γνωριμία του με το θαυμαστό κόσμο της μουσικής, η δασκάλα του Λέλα Σταμούλη, οι μέρες ραδιοφώνου, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την πολυετή, επιτυχημένη θητεία του στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Βόλου, η μετά ραδιόφωνο εποχή.
Σημαντικό κεφάλαιο αποτέλεσε για τον ίδιο η στιγμή που ανακοίνωσε ραδιοφωνικά τη δολοφονία του Κέννεντυ. «Ηταν κάποιο Νοέμβριο, αρκετά χρόνια πριν, θυμάται ο ίδιος. Ημουν στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ όπου έγραφα κριτικές ταινιών και όταν πήγα στην εφημερίδα για να δώσω κείμενα, είδα τους πάντες αναστατωμένους. Ρώτησα τι συνέβη και μου απάντησαν «δολοφονήθηκε ο Κέννεντυ». Πήγα αμέσως στο ραδιοφωνικό σταθμό και χωρίς να ρωτήσω κανέναν, μπήκα στο στούντιο και ανακοίνωσα την είδηση, που προκάλεσε σάλο και αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα Βολιωτών».
Εξίσου σημαντικές ήταν οι εκπομπές που πραγματοποίησε στο BBC του Λονδίνου, με το Βαγγέλη Παπαθανασίου, το βραβευμένο με Οσκαρ Βολιώτη συνθέτη και κατόπιν με την Πολυφωνική Χορωδία του Δήμου Βόλου, με μαέστρο το Γιάννη Καρκάλα, που απέσπασε το δεύτερο βραβείο στο διεθνές φεστιβάλ του Λανκόλεν. «Στην ίδια αποστολή συμμετείχαν ο Δάμης Σαλτίκης, ο αξέχαστος φίλος μου, και ο Γιάννης Τέντζερης» αναφέρει ο συγγραφέας του βιβλίου και προσθέτει «είμαι ευτυχής που πέτυχα ορισμένα πράγματα στην πορεία μου, έχοντας την αμέριστη συμπαράσταση της οικογένειάς μου, της συζύγου μου Εφης και των παιδιών μου, της Τζένης και της Πόπης».
Στις 308 σελίδες του βιβλίου, το οποίο διατίθεται προς πώληση στα βιβλιοπωλεία του Βόλου, σε προσιτή τιμή, αποτυπώνονται άγνωστες πτυχές της πόλης, που αποτελεί σημείο αναφοράς στον πολιτιστικό χάρτη.
«Το βιβλίο αυτό, σημειώνει ο κ. Μητρογώγος, αποτυπώνει γνώσεις, μνήμες και εμπειρίες. Είναι αυτοβιογραφία και ντοκουμέντο μαζί. Μια μικρή ιχνηλασία στην καλλιτεχνική φυσιογνωμία του Βόλου, έστω και με μερικές παραλήψεις, διότι λείπω μερικούς μήνες το χρόνο. Ωστόσο είναι αποκαλυπτικό, για τα όσα ακούσαμε, αγαπήσαμε, σιγοτραγουδήσαμε και πάντα θα τραγουδάμε. Ανέκδοτες λεπτομέρειες και αθέατες πλευρές που συνθέτουν τη θρυλική διαδρομή μιας πόλης, η οποία με το πολυάριθμο καλλιτεχνικό της δυναμικό, επηρέασε τη μουσική πορεία μιας ολόκληρης χώρας».
