Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Τεράστιο εγχείρημα, με, αναμφίβολα, οφέλη για τη Μαγνησία, η επίπονη και συνάμα φιλόδοξη προσπάθεια να λάβει «σάρκα και οστά» κοριτσάκι, που έζησε στις αρχαίες Φερές πριν από 2.500 χρόνια. Η μικρή Ηδύλη, όπως την ονόμασε ο επίκουρος καθηγητής Ορθοδοντικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας Μανώλης Παπαγρηγοράκης, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με την αγωνία να κορυφώνεται, καθώς προχωρά η διαδικασία ανάπλασης του μικρού κοριτσιού σε φυσικό μέγεθος, με βάση το σκελετικό υλικό.
Επικεφαλής μεγάλης ερευνητικής ομάδας, ο διακεκριμένος επιστήμονας αποκαλύπτει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ότι «θα φέρουμε την Ηδύλη πολύ κοντά στα παιδιά με δημιουργικά παιχνίδια από την εποχή της». Με αφορμή την πρωτοποριακή έρευνα, που διενεργεί ο δημιουργός της Μύρτιδας και της Αυγής, δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με τα χαρακτηριστικά του προσώπου και τις ασθένειες, που κόστισαν σε ανθρώπινες ζωές πριν από χιλιάδες χρόνια. Αναφερόμενος στα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα στη Μαγνησία, εκτιμά ότι θα μπορούσε να δημιουργηθεί μοναδικό «μουσειακό πάρκο» με αναπαραστάσεις αρχαίων, που έζησαν στην περιοχή.
Παράθυρο γνώσης για τις συνθήκες ζωής στην αρχαιότητα και την προϊστορία ανοίγει η πρωτοποριακή μέθοδος, που υιοθετείτε, αναπλάθοντας πρόσωπα, που έζησαν χιλιάδες χρόνια πριν…
Αρχίζουμε τη συζήτησή μας με μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Αυτά που κάνουμε ως ομάδα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας πολλών ειδικοτήτων γύρω από την ανάπλαση του προσώπου και δεν σταματούμε εδώ. «Ανοίγουμε ένα παράθυρο», όπως είπατε, και με ειδικότητες, που προσφέρουν τα μέγιστα στα πολιτιστικά δρώμενα στη χώρα μας. Να γίνω πιο συγκεκριμένος, συνεργάζομαι με την εξαιρετική γλύπτρια, που ζει και εργάζεται στην πανέμορφη πόλη σας την κυρία Βασιλική Πέρκα και ετοιμάζουμε μια πρωτοποριακή προσέγγιση αυτού του «ανοιχτού παραθύρου» για τη μεταφορά της γνώσης-πληροφορίας της εποχής της Ηδύλης μέχρι τις ημέρες μας. Επίσης με τη νέα και ταλαντούχα Βολιώτισσα ζωγράφο, κυρία Μαρία Καρρά, φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, θα φέρουμε την Ηδύλη πολύ κοντά στα παιδιά με δημιουργικά παιχνίδια από την εποχή της. Μόλις έρθει στην Ελλάδα η Ηδύλη, θα σας ενημερώσουμε για τα επόμενα βήματά μας.
Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό της Μύρτιδας, της Αυγής και της Ηδύλης, που έζησαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους;
Οτι ζούσαν και οι τρεις στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η ερώτησή σας νομίζω αφορά στα μορφολογικά στοιχεία των προσώπων τους. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαφορά στη μορφολογία του προσωπικού συμπλέγματός των. Οι χιλιετίες, που τις χωρίζουν και μας χωρίζουν, δεν μπορούν να δώσουν έντονες μορφολογικές διαφορές στα πρόσωπά τους.
Μελετώντας το σκελετικό υλικό και ιδιαιτέρως την οδοντοστοιχία, ποιο συμπέρασμα εξάγετε σχετικά με την αιτία θανάτου, πιθανές ασθένειες πριν από χιλιάδες χρόνια;
Τα δόντια και στις τρεις κόρες δεν είχαν κανένα στοιχείο, που θα μπορούσε να μας δώσει κάτι χαρακτηριστικό από την «κλινική» εξέταση. Ομως, αν υπήρχε η δυνατότητα, θα μπορούσαμε να κάνουμε αναλύσεις DNA και θα είχαμε απαντήσεις π.χ. στα αίτια θανάτου, αν ήταν βέβαια από μικροβιαιμία ή αν είχε γονιδιακή ανωμαλία, θα είχαμε με βεβαιότητα το φύλο του ατόμου, το χρώμα των ματιών και μαλλιών, όπως και άλλες πληροφορίες.
Υπάρχουν ενδείξεις για λοιμό, κατάσταση αντίστοιχη με εκείνη που βιώνουμε σήμερα στην εποχή της πανδημίας;
Βεβαίως τέτοιες πληροφορίες που με ρωτάτε είχαμε μόνο στο υλικό που μελετήσαμε από τον Κεραμεικό, το αρχαίο νεκροταφείο των Αθηναίων, είχαμε τις πληροφορίες του μεγάλου λοιμού των Αθηνών του 430 π.Χ., όταν οι Σπαρτιάτες πολιορκούσαν την Αθήνα κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το κοριτσάκι από τις αρχαίες Φερές, η Ηδύλη, που, όπως είχατε αποκαλύψει, αναπλάθεται σε φυσικό μέγεθος. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί το φιλόδοξο εγχείρημα;
Από την πρώτη στιγμή που μου έκανε την πρόταση η κυρία Ιντζεσίλογλου, διευθύντρια επί τιμή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, όταν η Μύρτις είχε επισκεφτεί το ιδιαίτερο και μοναδικό αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου, αμέσως είπα στην κυρία και στον κύριο Ιντζεσίλογλου την πρότασή μου για ολόσωμη παρουσία της Ηδύλης.
Οι προσπάθειες της ομάδας μου και οι δικές μου είναι έντονες για να ολοκληρωθεί η ανάπλαση της Ηδύλης το συντομότερο. Εχοντας μπροστά μας το οικονομικό εμπόδιο, που πρέπει να ξεπεράσουμε, μας βοηθά και το σχολείο της Ελληνογερμανικής Αγωγής και με άψογη συνεργασία που έχουμε με τον διευθυντή του επιστημονικού προγράμματος του σχολείου, κύριο Σοφοκλή Σωτηρίου.
Το «χαριτωμένο», όπως το έχετε χαρακτηρίσει, κοριτσάκι, ηλικίας περίπου 5,5 ετών, θα «επιστρέψει», άραγε, στη Μαγνησία;
Ο σπόρος της ανάπλασης ήταν από την κυρία Ιντζεσίλογλου. Η καλλιέργεια και η συγκομιδή της επιστημονικής μας προσπάθειας έρχεται με την αμέριστη βοήθεια της διευθύντριας του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου κυρίας Μπάζιου, με την οποία έχουμε σχεδιάσει μεγαλόπνοο πρόγραμμα.
Είναι, άραγε, στις προθέσεις σας η ανάπλαση και άλλων προσώπων, με βάση το σκελετικό υλικό, που αποκαλύφθηκε στη διάρκεια των ανασκαφών;
Προσωπικά το θέλω, όμως αν δεν υπάρχει ουσιαστική οικονομική βοήθεια, θα έλεγα θα είναι πολύ δύσκολο.
Αν όμως αυτό που με ρωτάτε υλοποιηθεί εδώ στη Μαγνησία, θα βρεθείτε μπροστά σε ένα μοναδικό «Μουσειακό Πάρκο».
Θα πραγματοποιηθούν αυτά, αν υπάρχουν η θέληση και οι οικονομική υποστήριξη.
Ποιο είναι το συναίσθημα από την εκκίνηση της διαδικασίας μέχρι την ολοκλήρωση της προσπάθειας;
Θίγετε ένα σημαντικό θέμα. Είμαι πάμπλουτος, είμαι γεμάτος από τα όμορφα συναισθήματα που έχω, όταν ολοκληρώνεται μια ανάπλαση και έρχεται το πρόσωπο της Μύρτιδος ή της Αυγής μπροστά στα μάτια των παιδιών..Μπορείτε να φανταστείτε την εικόνα της Ηδύλης να στέκεται όρθια και γύρω της να είναι συνομήλικα παιδιά; Εσείς πώς θα αισθάνεστε;
Οι αντιδράσεις των μικρών παιδιών, αλλά και των μεγάλων και των ενηλίκων, όταν αντίκρισαν τη Μύρτιδα και την Αυγή μπορούν να καταγραφούν και να καλύψουν μεγάλο βιβλίο.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία της έρευνάς σας, υπάρχουν ενδείξεις ότι πραγματοποιούνταν οδοντιατρικές επεμβάσεις στην αρχαιότητα;
Στα συγκεκριμένα κρανία όχι. Ομως σε άλλες έρευνες υπάρχουν επεμβάσεις και στα δόντια.
Το αξιοθαύμαστο είναι η επέμβαση, που έκαναν στην περιοχή των Δελφών, τη Μεσοελλαδική Εποχή, δηλαδή το 1900 π.Χ. και αυτή είναι η κρανιοανάρτηση, με θεραπευτικά αποτελέσματα. Η εργασία μας είναι δημοσιευμένη στο Παγκόσμιο Νευροχειρουργικό Περιοδικό.
Σε κάθε πρόσωπο που αναπλάθετε, αναπαρίσταται μια ολόκληρη εποχή, ένας άγνωστος κόσμος, που πρέπει να γνωρίσουμε;
Μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Λοιπόν, μπορώ να σας «εκμυστηρευτώ» ότι η πρώτη παρουσίαση της Ηδύλης δεν θα είναι η ίδια, όπως ήταν της Μύρτιδος και της Αυγής. Της Ηδύλης της επιφυλάσσω κάτι μοναδικό.
Θέλω να διατυπώσω μερικές σκέψεις, που απορρέουν από το ενδιαφέρον σας για τα πολιτιστικά της πόλης σας.
Πιστεύω ακράδαντα ότι θα μπορούσε ο Βόλος με την πλούσια αρχαιολογική ιστορία που έχει να αναδειχθεί πολιτιστικό κέντρο της Κεντρικής Ελλάδος και όχι μόνο.
Η νέες υγειονομικές συνθήκες, που μας επέβαλε ο covid-19, έχουν δημιουργήσει νέες μουσειολογικές ανάγκες, η έννοια του Μουσείου όπως την ξέραμε ανήκει στην ιστορία. Η δημιουργία του αθέατου Μουσείου είναι ο προπομπός και το πέρασμα στη νέα μορφή λειτουργίας ενός σύγχρονου Μουσείου.
Το νέο Μουσείο έχει μια έντονη εξωστρέφεια και ο στόχος, που είναι η ποικιλομορφία της ενημέρωσης, θα έρθει με τη σύγχρονη τεχνολογία.
