Παράθυρο για διαγραφή ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2011 άνοιξε το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική την 20ετή παραγραφή που ίσχυε μέχρι σήμερα. Νομικοί και λογιστές εξηγούν σήμερα στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ τι σημαίνει η απόφαση, πώς μπορεί ένας οφειλέτης να την αξιοποιήσει μέχρι να εναρμονιστεί η νομοθεσία του ΕΦΚΑ και ποιες κατηγορίες ασφαλισμένων κατά κύριο λόγο ευνοεί.
Η δικηγόρος Ευφροσύνη Πουρνάρα ενημερώνει ότι οι ασφαλισμένοι μπορούν να προσφύγουν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Βόλου με αγωγές και να διεκδικήσουν παραγραφή των οφειλών τους.
«Στην πράξη θα γίνει ό,τι έγινε και με τα αναδρομικά εκατομμύρια συνταξιούχων, για τους οποίους οι μειώσεις στις συντάξεις από τους εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Γέμισαν οι ντουλάπες των Διοικητικών Δικαστηρίων. Αν ποτέ εκδικάζονταν όλες αυτές οι αγωγές, θα μπλοκάριζε το δικαστικό σύστημα. Γι’ αυτόν τον λόγο ελήφθη πολιτική απόφαση και καταβλήθηκαν τα αναδρομικά», εξηγεί.
Μετά την επίμαχη απόφαση του ΣτΕ επανήλθε το καθεστώς παραγραφής που ίσχυε παλαιότερα και όριζε ότι οι απαιτήσεις του ΙΚΑ για είσπραξη ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών εισφορών είναι 10ετής, ενώ για τα υπόλοιπα ταμεία όπως των ελεύθερων επαγγελματιών και των εμπόρων, 20ετής.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει κενό νόμου, καθώς τρέχουν παραγραφές δύο ταχυτήτων των 10 ετών και των 20 ετών. Επειδή όμως όλοι οι ασφαλιστικοί φορείς έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ, θα πρέπει να γίνει ενοποίηση του χρόνου παραγραφής και να ισχύει για όλα τα ταμεία ο επιεικέστερος χρόνος, δηλαδή να υπάρχει παραγραφή μετά την πάροδο 10 ετών για όλες τις ληξιπρόθεσμες εισφορές.
Στην πράξη σημαίνει ότι οποιοσδήποτε ασφαλισμένος οποιουδήποτε ασφαλιστικού φορέα έχει το δικαίωμα οφειλές που τυχόν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες και αφορούν στα έτη έως 31 Δεκεμβρίου του 2011 να παραγραφούν και ο χρόνος παραγραφής συμπληρώνεται 31 Δεκεμβρίου του 2021», σημειώνει.
Η ίδια επισημαίνει ότι «η μείωση των ασφαλιστικών οφειλών οδηγεί και σε μείωση του συντάξιμου χρόνου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ετσι τη δυνατότητα μείωσης μπορούν να αξιοποιήσουν επί της ουσίας όσοι έχουν πλεόνασμα συνταξιοδοτικού χρόνου. Αυτή είναι η κατηγορία ασφαλισμένων που έχει και το μεγαλύτερο όφελος, δηλαδή εκείνοι που έχουν συμπληρώσει στην ασφάλιση 15ετία και είναι 67 ετών ή 25ετία ή 35ετία.
Το άλλο καλό είναι ότι οφειλέτες ελεύθεροι επαγγελματίες ή έμποροι με οφειλές άνω των 20.000 ευρώ, οι οποίοι δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για σύνταξη γιατί θα πρέπει οι οφειλές τους να είναι κάτω των 20.000 ευρώ και έχουν οικονομική αδυναμία, μπορούν να εκμεταλλευτούν τη δυνατότητα και να μειώσουν την οφειλή.
Οπως επίσης ασφαλισμένοι του ΟΓΑ με χρέη άνω των 6.000 ευρώ μπορούν να πετύχουν μείωση των οφειλών κάτω των 6.000 ευρώ και να μπορέσουν έτσι να υποβάλουν χαρτιά για σύνταξη», προσθέτει.
Αρα, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες μπορούν να μειώσουν τις οφειλές τους κάτω από τα όρια που θέτει ο νόμος ως προαπαιτούμενο για να υποβάλουν τα χαρτιά τους για σύνταξη όπως μπορούν όλοι οι ασφαλισμένοι που έχουν περισσότερα από τα ελάχιστα απαιτούμενα συντάξιμα έτη να διεκδικήσουν μείωση οφειλών και να υποβάλουν αίτηση για σύνταξη», σημειώνει.
Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ, που ισχύει ούτως ή άλλως 10ετής παραγραφή, ο ασφαλιστικός φορέας έχει κοινοποιήσει σε όλους πράξη επιβολής εισφορών και καταλογιστική πράξη οφειλών. Για τη μείωση των οφειλών, ο ασφαλισμένος μπορεί να προβάλει ένσταση παραγραφής που οδηγεί σε μείωση των οφειλών. Αυτή την ένσταση την υποβάλλει στον ασφαλιστικό φορέα. Είναι δικαίωμά του να την ασκήσει. Ο φορέας από μόνος του δεν μπορεί να αφαιρέσει αυτές τις οφειλές γιατί η αφαίρεση οδηγεί και σε αφαίρεση του συντάξιμου χρόνου.
Για τους άλλους ασφαλιστικούς φορείς για τους οποίους υπάρχει νομοθετικό κενό, θα πρέπει είτε να υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία και να εναρμονιστεί το καθεστώς του ΕΦΚΑ με την απόφαση του ΣτΕ είτε οι ασφαλισμένοι να προσφύγουν στα διοικητικά δικαστήρια, αφού η δεκαετής παραγραφή θα πρέπει να επεκταθεί και στους άλλους φορείς για λόγους ισότητας.
Η κ. Πουρνάρα λέει ότι «πολλοί ασφαλισμένοι ενδιαφέρονται να προσφύγουν προκειμένου να ξεμπερδέψουν με τις οφειλές τους. Θα πρέπει όμως, όμως να κατανοήσουν ότι αφαιρείται και ο συντάξιμος χρόνος που τους είναι απαραίτητος. Μόνο όσοι έχουν περισσότερο ασφαλιστικό χρόνο από τον ελάχιστο προαπαιτούμενο για σύνταξη ευνοούνται από την απόφαση αυτή», προσθέτει.
Αλλάζει το τοπίο
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συλλόγου Οικονομολόγων Λογιστών Μαγνησίας Απόστολος Πολυγερινός σημειώνει ότι η απόφαση του ΣτΕ αλλάζει άρδην το καθεστώς ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους.
Οπως εξηγεί, «ευνοούνται περί τους 50.000 ελεύθεροι επαγγελματίες που μπορούν να ελαφρύνουν το χαρτοφυλάκιο των χρεών τους από μη βεβαιωμένα χρέη πέραν της 10ετίας, για παράδειγμα πριν το 2011 και να συνταξιοδοτηθούν. Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων βγαίνει διπλά κερδισμένη από την απόφαση διότι α) Διαγράφουν χρέη πέραν της 10ετίας και β) εφόσον επαρκεί ο πληρωμένος χρόνος ασφάλισης τους και έχουν την ηλικία απεγκλωβίζονται και μπορούν να λάβουν σύνταξη.
Συνεπώς όσοι δεν μπορούσαν λόγω των οφειλών τους να συνταξιοδοτηθούν, τώρα μπορούν, αρκεί το συνολικό χρέος (από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις) της 10ετίας, να είναι κάτω από 20.000 ευρώ για τους επιχειρηματίες και 6.000 ευρώ για τους αγρότες».
Ο ίδιος επισημαίνει ότι «στην περίπτωση που ακόμη και μετά την 10ετή παραγραφή το οφειλόμενο ποσό είναι μεγαλύτερο των παραπάνω, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό εντός διμήνου, προκειμένου η σύνταξη να αρχίζει να καταβάλλεται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησής του».
Εάν, για παράδειγμα, κάποιος έχει 40.000 ευρώ οφειλές και με την παραγραφή γίνουν 15.000 ευρώ, αυτά μπορούν να παρακρατούνται από τη σύνταξη (όριο 20.000 ευρώ οφειλές). Εάν τα αρχικά χρέη είναι για παράδειγμα 60.000 και με την παραγραφή γίνουν 25.000, ο οφειλέτης για να συνταξιοδοτηθεί θα πρέπει να πληρώσει εφάπαξ τα 5.000 ευρώ και να ρυθμίσει μέσω της συνταξιοδότησης τα υπόλοιπα 20.000.
Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να προσέχουν δύο σημεία: 1) με τη διαγραφή 10 ετών από τη συνολική οφειλή, διαγράφεται παράλληλα και ο αντίστοιχος ασφαλιστικός χρόνο και 2) Δεν διαγράφονται χρέη που έχουν βεβαιωθεί στο ΚΕΑΟ.
Επίσης, όπως σημειώνει, ευνοούνται σημαντικά και οι εργοδότες αφού με την εν λόγω απόφαση του ΣΤΕ μειώνονται σε 10 τα έτη που έχει δικαίωμα ο ΕΦΚΑ για τον έλεγχο των εργοδοτών, αναφορικά με το αν οι τελευταίοι ανταποκρίνονται ορθά και νόμιμα στις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την ορθότητα των εισφορών που αποδίδουν με βάση τα στοιχεία απασχόλησης των εργαζόμενων που δηλώνονται στις ΑΠΔ ή που προκύπτουν από έναν επιτόπιο έλεγχο ή που προσκομίζουν οι ίδιοι οι εργοδότες. Αποτέλεσμα του ελέγχου μπορεί να είναι η σύνταξη διάφορων καταλογιστικών πράξεων που επιβαρύνονται με ετήσιο επιτόκιο 8,00% ή με 0,667% μηνιαίως.
«Η πολιτεία πρέπει να νομοθετήσει αλλάζοντας το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο του άρθρο 95 του ν. 4387/2016», καταλήγει.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
