Στην καλλιέργεια του κάστανου, στρέφονται όλο και περισσότεροι παραγωγοί στο Πήλιο καθώς η παραγωγή του έχει μεγάλη δυναμική, με υψηλή ζήτηση σε αγορές του εξωτερικού.
Τα ελληνικά κάστανα έχουν γίνει φέτος ανάρπαστα από τις μαζικές αγορές που πραγματοποιούν οι Ιταλοί έμποροι σε όλη τη χώρα, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν προϊόν στην εγχώρια αγορά τους, όπου η μείωση στην παραγωγή φτάνει το 80%. Ενα μεγάλο μέρος της φετινής παραγωγής έχει ήδη εξαχθεί, ενώ εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης οι τιμές που πληρώνουν οι έμποροι είναι υψηλότερες κατά 0,5 έως 1 ευρώ σε σύγκριση με την περσινή χρονιά.
Η εμφάνιση του εντόμου Dryocosmus kuriphilus στη γειτονική χώρα το 2007 προκάλεσε τη δραστική μείωση της παραγωγής από τους 50.000 τόνους, σε μερικές χιλιάδες τόνους, με αποτέλεσμα από εξαγωγική δύναμη να μετατραπεί σε εισαγωγική. Ετσι τα τελευταία έξι χρόνια παρατηρείται δραματική μείωση των αποδόσεων η οποία κλιμακώνεται. Το 2010 η μείωση έφτασε το 50% και το 2011 το 70%, ενώ το 2012 το έντομο σε συνδυασμό με τη ξηρασία προκάλεσε μείωση της παραγωγής κατά 80%, με αποτέλεσμα αρκετές περιοχές να μην πραγματοποιήσουν καθόλου συγκομιδή.
Η αντιμετώπιση του εντόμου στην αρχή ήταν αδύνατη, στη συνέχεια όμως πραγματοποιήθηκε η απελευθέρωση του ωφέλιμου εντόμου Torymus sinensis, το οποίο παρασιτεί στο Dryocosmus kuriphilus και τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν πως μπορεί να μειωθεί ο πληθυσμός του.
Η καλλιέργεια της καστανιάς στη χώρα μας καταλαμβάνει 89.000 στρέμματα καλύπτοντας μόλις το 0,2% της συνολικής παραγωγικής γης. Η παραγωγή φτάνει τους 13.000 τόνους και για την κάλυψη των εγχώριων αναγκών πραγματοποιούνται εισαγωγές. Πέρυσι οι τιμές παραγωγού διαμορφώθηκαν στα 2,27 ευρώ το κιλό για το μεγαλύτερο μέγεθος.
Το μειονέκτημα της εγχώριας παραγωγής κάστανου είναι το γεγονός πως η μεταποίηση του κάστανου στην Ελλάδα είναι ελάχιστη έως σχεδόν ανύπαρκτη, σε αντίθεση κυρίως με τις ευρωπαϊκές χώρες που η μεταποίηση προσφέρει υπεραξία στο προϊόν. Το 85-90% περίπου της ελληνικής παραγωγής κάστανου καταναλώνεται ψητό ή βραστό. Μόλις το 10-15% της παραγωγής πωλείται στην αγορά ως γλυκό του κουταλιού ή άλλες μορφές και η τιμή πώλησης του εκτοξεύεται στα 15-20 ευρώ το κιλό.
Αυξήθηκαν οι καστανιές στο Πήλιο
Περισσότερες εκτάσεις με καστανιές καλλιεργούνται κάθε χρόνο στο Πήλιο, από Ξουρίχτι όπου γίνεται η παραδοσιακή ετήσια γιορτή, μέχρι το Πουρί.
«Οι Ιταλοί έμποροι εξέφρασαν από το καλοκαίρι το ενδιαφέρον τους για να αγοράσουν κάστανα από την περιοχή μας», τονίζει ο Διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς κ. Διον. Βαλασσάς. «Αρκετά μέλη του Συνεταιρισμού μας, αναπτύσσουν, παράλληλα με την μηλοπαραγωγή τους και νέες σειρές σε κτήματα με καστανιές. Το 2014 παραδόθηκαν στον Συνεταιρισμό μας 150 τόνοι κάστανα και περισσότερα από τα μισά εξήχθησαν, κυρίως στην Ιταλία.
Η φετινή συγκομιδή πραγματοποιείται αυτή την περίοδο και εκτιμούμε ότι η παραγωγή θα αγγίξει του 200 τόνους. Για την περσινή σοδειά, οι τιμές εκκαθάρισης στους παραγωγούς από τον Συνεταιρισμό μας ήταν κατά μέγεθος ως εξής:
- Κατηγορία lux δηλαδή τα μεγαλύτερα 3,30 ευρώ ανά κιλό
- Κατηγορία extra, 3 ευρώ
- Κατηγορία alfa με 1,90 ευρώ
- Κατηγορία vita με 1,35 ευρώ το κιλό.
Οι προοπτικές αύξησης της καλλιέργειας της καστανιάς στη χώρα μας είναι ευοίωνες σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, αφού πρόκειται για ένα είδος ενδημικό, με διπλή χρήση, δενδροκομική και δασοπονική. Η καστανιά παράγει σε ετήσια βάση καρπούς και οι αποδόσεις της μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 200 κιλά ανά δέντρο.
Τα τελευταία χρόνια φυτεύονται καστανιές σε παραγωγικά και αρδευόμενα εδάφη, χρησιμοποιώντας εμβολιασμένα δενδρύλλια, σε κανονικές αποστάσεις μεταξύ των δέντρων, αυξάνοντας έτσι τις αποδόσεις και την ποιότητα. Αυτοί οι συστηματικοί καστανεώνες είναι αποδοτικοί και τα κάστανα ή μαρόνια που παράγουν διαθέτουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά για να μπορέσουν να εξαχθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Η καστανιά παράγει ικανοποιητική ποσότητα και ποιότητα καρπών μέχρι την ηλικία των 50-60 ετών περίπου.
Η καστανιά κατάγεται από την Μικρά Ασία απ’ όπου και εξαπλώθηκε από τους Σάρδεις προς την Ευρώπη. Σύμφωνα με πληροφορίες του Πλίνιου και του Διοσκουρίδη, το δέντρο το έφεραν οι Ελληνες από την Περσία στη Μικρά Ασία όπου ευδοκίμησε ιδιαίτερα λόγω κλίματος. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες χώρες, της νότιας Ευρώπης, όπου δάση από καστανιές αναπτύχθηκαν στα ορεινά. Λέγεται πως ο Μ. Αλέξανδρος φύτευε καστανιές κατά μήκος των περιοχών που κατακτούσε επειδή θεωρούσε τα κάστανα θρεπτικά και φαρμακευτικά.
