ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Κώστας Πώποτας: Μετά Χριστόν προφήτες

κώστας-πώποτας-μετά-χριστόν-προφήτες-227395

Tώρα που το τριήμερο πένθος τελείωσε και ο κάθε ένας εξέφρασε με τον τρόπο που του άρμοζε τη συμπαράσταση του στο γαλλικό λαό, ώρα να δούμε τις πρακτικές συνέπειες των πρόσφατων επιθέσεων. Λέω πρόσφατων, γιατί χθες εκτός από αυτές του Παρισιού, το Μπόκο Χαράμ ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση αυτοκτονίας με30 νεκρούς στη Γιόλα της Νιγηρίας.

Προκαταβολικά είναι πλέον σαφές ότι ακόμη και αυτοί που επέλεγαν την ελευθερία έναντι της ασφάλειας, έχουν πλέον δεύτερες σκέψεις. Είναι κοινή διαπίστωση ότι μετά από κάθε επίθεση ή απόπειρα, αποδεχόμαστε και μια επιπλέον αναβάθμιση της ασφάλειας με αντίστοιχη υποχώρηση των ελευθεριών μας. Και αυτό βεβαίως έχει συμβεί συχνά στο παρελθόν.

Ανατρέχω τριάντα σχεδόν χρόνια πίσω, μέσα Δεκεμβρίου. Μετά από ένα παραδοσιακό pub-crowl, κοινώς μπαρότσαρκα στο Μπέλφαστ, καθοδόν προς το σπίτι σταματήσαμε με φίλους στης Isibeal, ένα τοπικό χαμπουργκεράδικο. Μόνοι πελάτες, καθώς η ώρα ήταν περασμένη, επιλέξαμε για καλή μας τύχη μια θέση κοντά στον τοίχο. Τριάντα δεύτερα αργότερα έχασα το χάμπουργκερ μου εν μέσω του ορυμαγδού που ακολούθησε το ωστικό κύμα μιας έκρηξης που παρέσυρε τη βιτρίνα του καταστήματος. Ο Πήτερ που είχε μεγαλώσει σε περιβάλλον «έκτακτης ανάγκης» ο David και εγώ που είχαμε εν τω μεταξύ εγκλιματιστεί μετά από ενάμιση χρόνο παραμονής, βοηθούσης και της αδρεναλίνης, βγήκαμε ήρεμα από την πλαϊνή είσοδο όπου προηγουμένως υπήρχε η πόρτα. Στο δρόμο οι περαστικοί απομακρύνονταν ψύχραιμα χωρίς να επιδιώκουν να πλησιάσουν την πηγή του κακού η οποία είχε θρυμματίσει τους υαλοπίνακες των ακινήτων σε μεγάλη ακτίνα – ο Πήτερ αστειευόμενος έλεγε ότι οι τζαμτζήδες ήταν οι πλουσιότεροι άνθρωποι στο Μπέλφαστ. Την άλλη μέρα από τις εφημερίδες έμαθα ότι η έκρηξη είχε προκληθεί από παγιδευμένο αυτοκίνητο με 700 κιλά semtex, πανίσχυρο εκρηκτικό αδρανές και μη ανιχνεύσιμο, τοποθετημένο για επίδειξη δύναμης μπροστά στον αστυνομικό σταθμό στην οδό Λισμπουρν δυο τετράγωνα μακριά μας, χωρίς θύματα, διότι επί τη βάσει της επαναστατικής ηθικής του ΙRA είχε δοθεί έγκαιρα προειδοποίηση. Την άλλη μέρα την ώρα του καφέ στο τμήμα ο Ρει, εγκληματολόγος ανέλυε ακριβώς την εξέλιξη της «ηθικής» την οποία ο IRA ανέπτυξε σταδιακά καθώς συνειδητοποίησε τις συνέπειες των «παραπλεύρων απωλειών» των αθώων θυμάτων, για το Ιματζ του.

Αν αναφέρομαι στην «ηθική» της τρομοκρατίας, είναι γιατί οι τοτινοί τρομοκράτες σταδιακά έφτασαν στο σημείο να νιώθουν ότι έπρεπε να αιτιολογήσουν την επιλογή των στόχων, ώστε να «νομιμοποιούν» τη δράση τους. Και όσο κι αν φαίνεται παράξενο λειτουργούσαν με κώδικες αρχών και παραδοχές που επέσυραν ποινές επί παραβάσει! Στο πλαίσιο αυτό οι πολίτες ζούσαν σχετικά ομαλά παρά τα τρομακτικά μέτρα ασφαλείας (παρουσία ελικοπτέρου σε 24ωρη βάση, συστηματικός έλεγχος στα αεροδρόμια και στις εισόδους των καταστημάτων, περίμετρος ασφαλείας στο κέντρο της πόλης, στρατιωτικές περιπολίες με θωρακισμένα αυτοκίνητα, κελύφη στους αστυνομικούς σταθμούς). Ο χρόνος είχε σταδιακά εξαλείψει τον πανικό και την ανησυχία των πρώτων περιόδων τρομοκρατικής δράσης, με αντάλλαγμα περιορισμούς για μια ομαλή ζωή.

Και ο τρόμος δεν λειτουργούσε παρά μόνο προς όσους είχαν κρατικά αξιώματα ή αντιστοίχως είχαν ενταχθεί σε τρομοκρατικές οργανώσεις ένθεν και ένθεν. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον – το οποίο ήταν σημειωτέον αδύνατο να καταλάβεις αν δεν το ζούσες – μάθαινες να λειτουργείς με μέτρο. Δεν έπαυες βεβαίως να απολαμβάνεις όλα όσα μπορούσες να κάνεις και αλλού: να πας σε συναυλίες, σε κινηματογράφους και θέατρα, στα μπαρ και στα εστιατόρια απλώς έπρεπε να αποδεχθείς τις αυξημένες απαιτήσεις ασφαλείας. Π.χ. σωματική έρευνα για είσοδο στο σιδερόφρακτο κέντρο της πόλης. Ούτε να διανοηθείς για παράδειγμα να παρκάρεις το αυτοκίνητό σου σε χώρο με απαγόρευση στάθμευσης, οι πυροτεχνουργοί αναλάμβαναν την ελεγχόμενη έκρηξη εντός λεπτών (βέβαια η εφευρετικότητα των ανθρώπων αναπτύσσει ειδικούς κώδικες, έτσι εξαιρέσεις υπήρχαν για όσους αφήναν το σκυλί τους μέσα στο αυτοκίνητο αναλαμβάνοντας το κόστος ενός τσουχτερού προστίμου. Ήταν διάχυτο έτσι πάντα το αίσθημα εγρήγορσης, διότι υπήρχε λίγο πολύ η παραδοχή ότι ήταν αδύνατο να αποκλείσεις 100/100 το ενδεχόμενο απόπειρας. Και ήσουν στο τέλος προετοιμασμένος να αποδεχθείς λίγη περισσότερη ασφάλεια με περιορισμό της ελευθερίας. Δεν είναι βεβαίως το περιβάλλον που θα ευχόμουνα για τον οποιονδήποτε και γι’ αυτό άλλωστε έχει ξεπεραστεί από ένα πολιτικό πλαίσιο στην Βόρεια Ιρλανδία που επιτρέπει στις πρώην αντιμαχόμενες πλευρές να λειτουργούν και να συνεργάζονται με οργανωμένο τρόπο. Αν και εκεί δεν υπήρξε ποτέ αντίστοιχο του περιβάλλοντος που δημιουργήθηκε στην Συρία μετά τις δυτικές επεμβάσεις.

Ολα αυτά για να ειπωθεί ότι η τρομοκρατία λειτουργεί κάπως σαν βουντού: πιάνει όταν κάποιος τρομοκρατείται από τη δράση της. Και αυτό είναι και το κλειδί της απομόνωσης της τρομοκρατίας: να μην ανατρέψεις τον τρόπο της ζωής σου. Καθότι από τη συνωμοτική φύση της τρομοκρατίας, η δράση της δεν μπορεί να αναπτυχθεί παρά μόνο από ολιγομελείς πυρήνες οι οποίοι αναπτύσσουν περιστασιακή δράση. Και υιοθετούν την λογική των δυναμικών μειοψηφιών, κάνουν δηλαδή υπερβολικά γνωστή την παρουσία τους περισσότερο απ’ ότι η επιχειρησιακή τους ετοιμότητα είναι ικανή να πράξει. Πολύ περισσότερο γιατί οι σύγχρονοι τρομοκράτες δεν έχουν το ίδιο «ηθικό πλεονέκτημα» με τους παλαιότερους, δεν έχουν ενδοιασμούς να στρέψουν τη δράση τους και κατά «αμάχων» αδιακρίτως. Αντίστοιχα όμως όσοι έχουν την ευθύνη της ασφάλειας νιώθουν ότι πρέπει να υπερβάλλουν ως προς τα μέτρα, χωρίς αντίστοιχα να μπορούν να εγγυηθούν απόλυτη ασφάλεια. Αυτή η λογική όμως παίζει στα χέρια των τρομοκρατών, καθώς ενσπείρει τον πανικό! Από την άλλη η ετοιμότητα δεν είναι αρμοδιότητα του καθενός μας.
Ταυτόχρονα οι έγκυροι παρατηρητές -χωρίς να μειώνουν τον κίνδυνο νέων επιθέσεων- θεωρούν ότι ο λόγος για τον οποίο γινόμαστε μάρτυρες εξαγωγής τρομοκρατίας είναι ακριβώς η συνειδητοποίηση από πλευράς ISIS ότι έχουν φτάσει στα όρια της επιχειρησιακής τους δράσης και επέκτασης εντός Συρίας. Ο λόγος για τον οποίο το Σιντζάρ καταλήφθηκε από τους Κούρδους αντάρτες είναι ότι είχε γίνει πόλη φάντασμα και επομένως η χρήση βαρέως οπλισμού ήταν εφικτή.

Θα μου πεις, πες το αυτό στους Γάλλους! Τους το λέμε, άλλωστε και οι ίδιοι οι Γάλλοι το λένε στον εαυτό τους και μακαρίζουν ότι βοήθησε να μην τους βρουν χειρότερα: ένας στενός φίλος του γιού μου γιόρταζε στο μπαρ Καριγιόν την παραμονή της επίθεσης, συνάδελφος αναζήτησε το γιό του που ήταν στο Stade de France την βραδιά της επίθεσης.

Οι περιορισμοί στην ελευθερία μας αρχίζουν να υλοποιούνται. 25 χιλιόμετρα οι ουρές των αυτοκινήτων στα σύνορα Γαλλίας Λουξεμβούργου λόγω των ελέγχων, φωνές που υψώνονται υπέρ της εκ νέου οριοθέτησης των συνόρων. Οι οποίες σκοπίμως αγνοούν ότι οι τρομοκράτες που συνελήφθησαν χθες το πρωί – δίπλα στον τόπο του εγκλήματος – ή που αναζητούνται δεν έχουν ανάγκη από πλαστά διαβατήρια για να κυκλοφορούν στην Ευρώπη διότι είναι πολίτες της Ευρώπης.

Ταυτόχρονα δεν μπορώ να μην υπενθυμίσω αυτό που έγραφα παλιότερα για τα «συμπτώματα της νέας ελληνικής αρρώστιας που είναι η μεταλλαγμένη χρόνια ασθένεια του ελληνικού έθνους που εμφανίζεται σε έξαρση σε περιόδους ανωμαλίας: ΕΛΛΕΙΨΗ ΜΕΤΡΟΥ». Διότι παρατηρώ ότι τα κανάλια και ο πάσα εις πρόσθεσαν ακόμη μια ειδικότητα στο βιογραφικό τους: «τρομοκρατολόγος». Συγκρίνω με τα έγκυρα κανάλια, στη Γαλλία, στη Μ. Βρετανία, στο Βέλγιο, η κάλυψη είναι πολύ πιο μετρημένη.

Αν πάντως έχω μια συμβουλή να δώσω, αυτή είναι να μην καταλαμβανόμαστε, στο Βόλο ειδικά, από την ψύχωση της συμμετοχής στους στόχους της τρομοκρατίας. Να συμπονούμε, να συμπαραστεκόμαστε, αλλά όχι για τον εαυτό μας, για τους άλλους.

*Οι τοποθετήσεις του γράφοντα είναι προσωπικές, δεν εκφράζουν θέσεις του οργάνου στο οποίο υπηρετεί.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου