Τα δύο διαδοχικά θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στη Μαγνησία στην ΑΓΕΤ το πρώτο και στο λιμάνι της Αμαλιόπολης το δεύτερο μέσα στον Ιούλιο κατέδειξαν για μία ακόμη φορά την χρησιμότητα της υγιεινής και της ασφάλειας στους χώρους δουλειάς. Ενός θεσμού που είναι γεγονός ότι στη Μαγνησία τα τελευταία χρόνια απέφερε καρπούς και σημαντικά αποτελέσματα. Τα χρόνια ωστόσο του μνημονίου έφεραν σε όλους τους χώρους εργασίας περικοπές κυρίως στις ώρες παρουσίας των τεχνικών ασφαλείας στους εργασιακούς χώρους αλλά και στους γιατρούς εργασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αρκετούς εργασιακούς χώρους πλέον ακόμη και τα σεμινάρια επιμόρφωσης γίνονται με το σταγονόμετρο.
Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
Οι κανόνες Υγιεινής και Ασφάλειας των Εργαζομένων (ΥΑΕ) στους χώρους εργασίας είναι απαίτηση για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος. Οι διεθνείς συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), οι Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και οι κανονιστικές – νομοθετικές διατάξεις στην Ελλάδα υποχρεώνουν τους εργοδότες και τους εργαζομένους να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ασφάλειας και υγιεινής ώστε να προληφθούν τα εργατικά ατυχήματα, οι επαγγελματικές ασθένειες, να προστατευθεί η υγεία του ανθρώπινου δυναμικού, και να αποφευχθεί όσο η δημιουργία επικίνδυνων καταστάσεων, όσο και η ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της ΥΑΕ πρέπει υποχρεωτικά οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι να τηρούν σχολαστικά τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί και για τους οποίους έχουν ενημερωθεί πλήρως. Οι κανόνες αυτοί καθορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο χρησιμοποιούνται οι εξωτερικοί και εσωτερικοί χώροι των κτιρίων των εργασιακών χώρων, και τους τρόπους με τους οποίους εκτελούνται οι διάφορες εργασίες.
Τα δεδομένα για την επίπτωση των εργατικών ατυχημάτων προέρχονται από τις τακτικές καταγραφές, που τηρούν οι οργανισμοί στους οποίους δηλώνονται τα ατυχήματα υποχρεωτικά σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο. Ειδικότερα, εργατικά ατυχήματα που συμβαίνουν σε ασφαλισμένους του ΙΚΑ δηλώνονται στο ΙΚΑ, το οποίο διαθέτει στατιστικά στοιχεία. Αντίστοιχη δήλωση δεν εφαρμόζεται στους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς. Ετσι οι κύριοι φορείς ασφάλισης που περιλαμβάνουν εργαζομένους στο δημόσιο, σε τράπεζες, ΔΕΚΟ κ.α. δεν διαθέτουν αντίστοιχες καταγραφές.
Μία άλλη πηγή καταγραφής των ατυχημάτων είναι το Υπουργείο Εργασίας, μέσω των περιφερειακών υπηρεσιών Επιθεώρησης Εργασίας και από το 2000 με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), στο οποίο σύμφωνα με τη νομοθεσία δηλώνονται όλα τα ατυχήματα ανεξαρτήτως κλάδου απασχόλησης και ασφάλισης.
Στα ατυχήματα που καταγράφονται στο ΙΚΑ περιλαμβάνονται και τα ατυχήματα που συμβαίνουν κατά τη μεταφορά από και προς την εργασία στο σπίτι, που τυγχάνουν της ίδιας ασφαλιστικής αντιμετώπισης με τα αμιγώς εργατικά ατυχήματα. Η ευνοϊκή ασφαλιστική αντιμετώπιση των θυμάτων εργατικού ατυχήματος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι συμβάλλει στη δήλωση ατυχημάτων που προκάλεσαν μικρή σωματική βλάβη, για την οποία ο εργαζόμενος θα μπορούσε να μη λάβει αναρρωτική άδεια, δηλαδή να μην απουσιάσει έστω και για μια ημέρα. Αντίθετα, κάποιοι εργοδότες αποκρύπτουν ατυχήματα, σε συνεννόηση με τον εργαζόμενο, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι την αποζημίωσή του, προκειμένου να μην υποστούν τον συνήθως επακόλουθο έλεγχο της Επιθεώρησης Εργασίας ή ποινικές εμπλοκές.
Μεγάλη μάστιγα τα ατυχήματα που αφορούν σε ανασφαλίστους εργαζόμενους που δεν δηλώνονται με το παραμικρό, με εξαίρεση τα πολύ σοβαρά ή θανατηφόρα ατυχήματα, όπου η δήλωση αποβαίνει αναγκαία μετά την εμπλοκή των αστυνομικών και δικαστικών αρχών.
Τα καταγραφόμενα στο ΣΕΠΕ ατυχήματα υπολείπονται περίπου 60% των καταγραφών του ΙΚΑ. Αυτό φαίνεται παράδοξο αφού στο ΣΕΠΕ δηλώνονται όλα τα ατυχήματα ανεξάρτητα ασφαλιστικού φορέα. Η εξήγηση που δίνει στέλεχος του ΙΚΑ στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ είναι ότι «στην καταγραφή του ΙΚΑ περιλαμβάνονται και τα ατυχήματα κατά τη μεταφορά από και προς το σπίτι, ενώ στο ΣΕΠΕ δεν δηλώνονται ελαφρά εργατικά ατυχήματα, των οποίων η απόκρυψη είναι ευχερής. Δεν υπάρχει δηλαδή διασταυρούμενος έλεγχος για την τήρηση της υποχρέωσης κοινής δήλωσης προς ΙΚΑ και ΣΕΠΕ.»
Τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα καταγράφονται τόσο στο ΙΚΑ όσο και στο ΣΕΠΕ. Μάλιστα ως εργατικά δηλώνονται σοβαρά ή και θανατηφόρα συμβάντα, που συμβαίνουν κατά την εργασία, αλλά οφείλονται σε εξωγενείς εγκληματικές ενέργειες όπως ληστεία, εμπρησμός, τρομοκρατική δράση κλπ.
Πρόληψη και τεχνικοί ασφαλείας
Η πρόληψη είναι το Α και το Ω προκειμένου να αποφεύγονται τα εργατικά ατυχήματα και εναπόκειται στους κοινωνικούς εταίρους Πολιτεία, Εργοδότες και Εργαζόμενους να το συνειδητοποιήσουν προκειμένου να δοθεί ιδιαίτερο βάρος και έτσι να επιτευχθεί ο στόχος της Υγείας και της Ασφάλειας στους χώρους εργασίας και παράλληλα να υπάρχει μείωση του κόστους αναλόγως όταν μία εταιρεία ελέγχεται ή ευθύνεται για μη τήρηση των κανόνων Υγείας και Ασφάλειας.
Ειδικότερα πρέπει να πειστούν όλοι οι κοινωνικοί εταίροι ότι η πρόληψη, όχι μόνο συνεισφέρει στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, αλλά συμφέρει και οικονομικά, καθώς σε ολόκληρη την Ευρώπη η μη πρόληψη κοστίζει κατά μ.ο 4,5% του ΑΕΠ για αυτό και ο ρόλος της συμμετοχής όλων των εταίρων, δηλαδή Πολιτείας, εργοδοτών και εργαζομένων, είναι καταλυτικός στον τομέα της πρόληψης και το ΣΕΠΕ στο Βόλο, έχει θέσει σε προτεραιότητα τη διαρκή ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των εμπλεκομένων μερών.
Για αυτό και ο τεχνικός ασφαλείας είναι ένας από τους θεσμούς που επιβάλλεται να λειτουργούν στους περισσότερους χώρους εργασίας. Στόχος τους είναι ο εντοπισμός των εργασιακών κινδύνων, πρώτα και κύρια με ευθύνη της ίδιας της Επιχείρησης (μείωση και εξάλειψή τους, με τη λήψη κατάλληλων μέτρων) έτσι ώστε με καλόπιστη διαβούλευση μεταξύ διοίκησης, εργαζομένων αλλά και εκπροσώπων τους (Επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας Εργαζομένων), για θέματα σχετικά με την Υγεία και την Ασφάλεια, κατά τακτά διαστήματα να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα . Επίσης επιβάλλεται η συστηματική εκπαίδευση για όλους τους εργαζομένους, σε ό,τι αφορά στις αρχές και στις πρακτικές, με πρόσθετη εξειδικευμένη εκπαίδευση για δυνητικά επικίνδυνες εργασίες που σχετίζονται με τον τομέα του καθενός, τακτικότερο Δειγματοληπτικό Ελεγχο τήρησης των μέτρων ασφάλειας από τις Εποπτικές Αρχές και αυστηρότερες κυρώσεις για τους μη τηρούντες πιστά την εργατική Νομοθεσία.
