Η οικιστική ανάπτυξη θα εξυπηρετηθεί από τους ήδη υφιστάμενους οικισμούς
Ουσιαστική ώθηση στην ανάπτυξη μιας ήπιας τουριστικής οικονομίας, με βασικό μοχλό νέες και παραδοσιακές δραστηριότητες, σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, προβλέπει η μελέτη ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης) της Δημοτικής Ενότητας Μηλεών του δήμου Νοτίου Πηλίου.
Η μελέτη έγινε αποδεκτή από τους κατοίκους της περιοχής οι οποίοι συμμετείχαν στη διαβούλευση με τους μελετητές και το αποτέλεσμα φαίνεται πως ικανοποιεί τις ανάγκες για καλύτερη πολεοδομική οργάνωση.
Προς την κατεύθυνση αυτή εκτιμάται ότι πρωταρχική επιδίωξη είναι η βελτίωση των τεχνικών υποδομών των οικισμών (ύδρευση, αποχέτευση) καθώς επίσης και η βελτίωση του οδικού δικτύου τόσο εντός των οικισμών όσο και του δικτύου πρόσβασης στην περιοχή (Παράκαμψη παραλιακών οικισμών κλπ).
Ο χρόνος – στόχος στις πολεοδομικές μελέτες προσδιορίζεται μεταξύ 5-20 έτη. Σαν προγραμματικό μέγεθος της Δ.Ε. για το έτος στόχο της μελέτης το 2031 προτείνεται ο πληθυσμός των 9.467 κατοίκων.
Σημειώνεται πώς ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου λαμβάνεται σταθερός (ίσος με 3.184 άτομα το 2021 και το 2031). Πληθυσμός εποχιακός με δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία 2031= 3.248 άτομα. Πληθυσμός από τουρισμό 2031= 3.035 άτομα. Συνολικός πληθυσμός της Δ.Ε. εποχιακά 2031=9.467 άτομα.
Επομένως το επικρατέστερο σενάριο, για την επόμενη 15 ετία σε ότι αφορά το μέγεθος του πληθυσμού και τις οικονομικές δραστηριότητες της Δ.Ε. Μηλεών, και οι στόχοι του είναι:
• Προστασία της γεωργικής γης.
• Βελτίωση της προσβασιμότητας της περιοχής με την βελτίωση των υπαρχόντων οδικών αξόνων με παράλληλη βελτίωση των τεχνικών υποδομών.
• Προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της περιοχής.
• Αξιοποίηση και προστασία του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής μέσω μιας ήπιας τουριστικής ανάπτυξης.
• Ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης και των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
• Ωθηση της μεταποιητικής δραστηριότητας τοπικών προϊόντων του πρωτογενή τομέα.
• Περιορισμός της εκτός σχεδίου οικιστικής ανάπτυξης και διοχέτευσή της εντός των οικισμών, ή σε οργανωμένους υποδοχείς.
Μοντέλο χωρικές οργάνωσης
Το μοντέλο χωρικής οργάνωσης της Δ.Ε. οφείλει σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό να ακολουθήσει την μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή κατεύθυνση κατά την οποία σταθεροποιείται ο πρωτογενής τομέας, ενισχύεται ο δευτερογενής (της μεταποίησης των προϊόντων του πρωτογενούς) και τέλος αναδεικνύεται και ενισχύεται η τουριστική δραστηριότητα της περιοχής (τριτογενής τομέας).
Συνεπώς, το μοντέλο της χωρικής ανάπτυξης της Δημοτικής Ενότητας συνδέεται άρρηκτα με την ανάπτυξη του τουρισμού της περιοχής και των γεωργικών δραστηριοτήτων τα οποία
αλληλοσυμπληρώνονται. Παράλληλα, προστατεύεται το πλούσιο πολιτιστικό και φυσικό περιβάλλον της περιοχής, τα οποία και αποτελούν τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Οι στόχοι του προτεινόμενου προτύπου χωρικής οργάνωσης είναι η προστασία των αξιόλογων
φυσικών οικοσυστημάτων, των παραδοσιακών οικισμών – πολιτιστικού περιβάλλοντος, καθώς επίσης και η βελτίωση των υποδομών για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Τα μέτρα που θα ληφθούν για την ανάπτυξη και την βελτίωση της γεωργικής δραστηριότητας είναι:
• Κατασκευή αρδευτικού δικτύου με κλειστό αγωγό. Η άρδευση μέχρι τώρα γίνεται με ανοιχτούς υδραύλακες. Προτείνεται η κατασκευή αρδευτικού δικτύου, τουλάχιστον στην Ζώνη προστασίας γεωργικής γης όπου υπάρχουν κυρίως δενδρώδεις καλλιέργειες.
• Συνεργασία με το τμήμα Γεωπονίας και Φυτικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, για την επίλυση προβλημάτων στις καλλιέργειες της περιοχής ή και για την υλοποίηση καινοτομιών που θα βελτιώσουν την παραγωγικότητα και ποιότητα των καρπών και των προϊόντων των οπωρώνων/ ελαιώνων, με σκοπό την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας.
• Προτείνεται να δημιουργηθεί ερευνητικό πρόγραμμα, με σκοπό την βελτίωση των καλλιεργητικών μεθόδων και της οικονομικότητας της αγροτικής παραγωγής.
• Οργάνωση των παραγωγών σε Συνεταιριστικές ομάδες με στόχο την εξωστρέφεια και την διοχέτευση των προϊόντων τους σε αγορές του εξωτερικού.
• Σύμφωνα με την μελέτη Αναδιάρθρωσης Καλλιεργειών που εκπονήθηκε το 2008, από τη Νομαρχία Μαγνησίας οι βασικοί στόχοι που είχαν προκύψει είναι οι νέες καλλιέργειες (νέες ποικιλίες μήλων και λοιπών προϊόντων) και η στήριξη γυναικείων συνεταιρισμών.
• Δημιουργία και λειτουργία ενός οργανωμένου εκθετηρίου τοπικών προϊόντων στην περιοχή.
• Συντονισμός των τουριστικών μονάδων και ένταξή τους στο πρόγραμμα «Ελληνικό πρωινό» του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
• Υποστήριξη και προώθηση παραγωγής βιολογικών και τοπικών προϊόντων, της περιοχής.
• Προστασία και ανάδειξη των τοπικών προϊόντων μέσω ένταξής τους (όπου πληρούνται οι προϋποθέσεις) σε κατηγορίες όπως είναι: Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (Π.Γ.Ε.) ή Ιδιότυπο Παραδοσιακό Προϊόν (ΙΠΠ).
• Ενταξη της πεδινής και ημιορεινής περιοχής της Δ.Ε σε Ζώνη Προστασίας της γεωργικής γης.
Οδικές υποδομές
Για την βελτίωση των οδικών υποδομών προτείνεται:
• Αμεση ολοκλήρωση της μελέτης παράκαμψης της Ε.Ο.34 από τους παραλιακούς οικισμούς (Κάτω Γατζέα, Καλά Νερά και Κορόπη) και η κατασκευή του νέου οδικού άξονα. Η προμελέτη Βελτίωσης της Ε.Ο. Κυκλώματος Πηλίου παρακάμπτει τους παραλιακούς οικισμούς Κάτω Γατζέα, Κορόπη και Καλών Νερών.
• Προτείνεται η κατασκευή δρόμου που θα συνδέει την Δ.Ε. Μηλεών με το χιονοδρομικό κέντρο Πηλίου Αγριόλευκες πιθανά μέσω Αγ. Γεωργίου Νηλείας.
• Επίσης, είναι σημαντικό να βελτιωθεί το εσωτερικό οδικό δίκτυο των οικισμών και οι αγροτικοί δρόμοι που παρουσιάζουν έντονη κυκλοφορία και προβλήματα (Βυζίτσα – Αργυραίϊκα – Καλά Νερά & Πινακάτες – Αγ. Αθανάσιος- Καλά Νερά) οι οποίοι χρήζουν βελτίωσης και προτείνεται να αναβαθμιστούν σε επαρχιακό οδικό δίκτυο (μεγαλύτερο πλάτος δρόμου, ασφαλτοτάπητας κλπ).
• Ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή έχει η βελτίωση του οδικού δικτύου και οι παρακάμψεις των οικισμών. Οι παραλιακοί οικισμοί παρακάμπτονται με την νέα μελέτη χάραξης της Ε.Ο.
34. Ειδικά για τις παρακάμψεις των ορεινών οικισμών αυτές απαιτούν ειδικές μελέτες λόγω του απότομου φυσικού ανάγλυφου της περιοχής και δεν είναι δυνατό από τη μελέτη ΣΧΟΟΑΠ να προταθούν σημεία και διελεύσεις των παρακάμψεων. Συνεπώς προτείνεται η εκπόνηση μελέτης για την παράκαμψη των ορεινών οικισμών. Το λοιπό επαρχιακό οδικό δίκτυο της περιοχής χρειάζεται κατά τόπους βελτιώσεις, όπως επίσης βελτιώσεις απαιτούνται και στο εσωτερικό οδικό δίκτυο των οικισμών.
Πέραν της βελτίωσης της προσβασιμότητας της περιοχής, για την συνολική ανάπτυξή της και την βελτίωση της ποιότητας ζωής, θα πρέπει να υλοποιηθούν οι απαραίτητες τεχνικές υποδομές στους οικισμούς για την εξυπηρέτηση τόσο του μόνιμου πληθυσμού όσο και των επισκεπτών.
Ο δήμος Νοτίου Πηλίου και κατ’ επέκταση η Δημοτική ενότητα Μηλεών δεν διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο, οπότε τα οικιακά λύματα προωθούνται στην πλειοψηφία τους σε απορροφητικούς βόθρους και απειλούν με ρύπανση τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και τα επιφανειακά νερά.
Η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου αποτελεί μόνιμη πηγή ρύπανσης και δημιουργεί προβλήματα μόλυνσης καθώς, συχνά, τα υγρά απόβλητα καταλήγουν σε υδραύλακες, ρέματα κλπ. Επίσης στους ορεινούς οικισμούς η εκτεταμένη ύπαρξη απορροφητικών βόθρων οδηγεί σε μόλυνση των υπόγειων υδροφορέων με αποτέλεσμα να υπάρχουν πηγές όπου το νερό δεν είναι πόσιμο (π.χ. στις Μηλιές).
Κρίνεται αναγκαίο να κατασκευαστεί αποχετευτικό δίκτυο σε όλους τους οικισμούς και η διάθεση των λυμάτων να γίνεται σε βιολογικό καθαρισμό. Επίσης, δεν υπάρχει αποχετευτικό δίκτυο ομβρίων στους οικισμούς του Δήμου και προτείνεται η κατασκευή ξεχωριστού αποχετευτικού δικτύου ομβρίων.
Από το δήμο Νοτίου Πηλίου έχει υπογραφεί η σύμβαση για την δημιουργία αποχετευτικού δικτύου στον οικισμό Καλών Νερών και την δημιουργία Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ). Κρίνεται αναγκαίο το δίκτυο να επεκταθεί σε όλους τους οικισμούς.
Επίσης προτείνεται η αλλαγή των αμιαντοσωλήνων ύδρευσης και αντικατάστασή τους με νέους σωλήνες.
Τα δίκτυα ΟΤΕ – ΔΕΗ είναι ικανοποιητικά και δεν παρουσιάζουν ελλείψεις ή προβλήματα.
Προτείνεται:
• Η υπογειοποίηση των γραμμών των δικτύων, τουλάχιστον στα κέντρα των ορεινών παραδοσιακών οικισμών (Μηλιές, Αγ. Γεώργιος Νηλείας, Πινακάτες & Βυζίτσα) με σκοπό την αισθητική αναβάθμισή τους.
• Η δημιουργία δημοτικού ευρυζωνικού δικτύου (wi-fi) σε όλους τους οικισμούς.
Οι αθλητικές εγκαταστάσεις είναι ελλιπείς και χρειάζονται βελτιώσεις στο σύνολό τους.
Η συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των οικισμών με το Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου είναι ικανοποιητική.
• Για την άρση της σχετικής απομόνωσης της περιοχής (κυρίως των ορεινών οικισμών) προτείνεται η πύκνωση των δρομολογίων των υπεραστικών λεωφορείων με Βόλο.
• Επίσης, προτείνεται η δημιουργία τοπικής γραμμής που θα συνδέει τους οικισμούς μεταξύ τους για την εξυπηρέτηση των μαθητών, των κατοίκων και των επισκεπτών. Η τοπική γραμμή προτείνεται να εξυπηρετείται από μικρό λεωφορείο (mini-bus) και να ακολουθεί κυκλική διαδρομή, διερχόμενη από όλους τους οικισμούς.
Στο τομέα της Υγείας υπάρχουν αγροτικά ιατρεία στην περιοχή και Κέντρο Υγείας στην έδρα του δήμου Νοτίου Πηλίου στην Αργαλαστή. Το πρόβλημα εντοπίζεται σε περιόδους αιχμής (θερινή περίοδος και περίοδοι γιορτών) όπου ο πληθυσμός αυξάνεται.
Για την προστασία της εξωαστικής περιοχής των παραδοσιακών οικισμών, προτείνεται η δημιουργία ζώνης περιμετρικά των ορεινών οικισμών σε ακτίνα περίπου 200μ. Η Ζώνη Προστασίας Παραδοσιακών οικισμών, θα περιλαμβάνει τους οικισμούς: Βυζίτσα, Πινακάτες, Μηλιές, Αγ. Γεώργιος Νηλείας, Άνω Γατζέα και Αργυραίϊκα.
Ο λοιποί παραθαλάσσιοι οικισμοί (Κάτω Γατζέα, Καλά Νερά και Κορόπη) δεν εντάσσονται στην ανωτέρω ζώνη, λόγω της ένταξής τους στην Ζώνη ανάπτυξης του Τουρισμού.
Για την προστασία του φυσικού τοπίου και του οικοσυστήματος από ανεπιθύμητα φαινόμενα διάσπαρτης δόμησης είναι αναγκαίο να περιορισθεί κατά το δυνατόν η εκτός σχεδίου δόμηση με τη καθιέρωση κατώτατου ορίου αρτιότητας και κατάτμησης.
Η μέση έκταση ανά αγροτεμάχιο για το σύνολο της δημοτικής ενότητας είναι 4,99 στρέμματα και προτείνεται η αρτιότητα να είναι στα 10 στρέμματα για τις περιοχές προστασίας και στα 6 στρέμματα για τις υπόλοιπες.
Ωθηση τουριστικής ανάπτυξης
Για την ώθηση της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, προτείνεται η δημιουργία Ζώνης Ανάπτυξης Τουρισμού – Αναψυχής σε ολόκληρη την παραλιακή έκταση της Δημοτικής Ενότητας με όριο 200 μ. πάνω από τη νέα χάραξη της Ε.Ο. 34.
Στη ζώνη ανάπτυξης τουρισμού εντάσσονται οι παραλιακοί οικισμοί: Κάτω Γατζέα, Καλά Νερά και Κορόπη και η εξωαστική περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στα όρια των οικισμών.
Για την ώθηση της τουριστικής ανάπτυξης σε ολόκληρη την περιοχή της Δ.Ε. Μηλεών, προτείνονται οι Ειδικές – Εναλλακτικές μορφές τουρισμού και ειδικότερα ο Πολιτισμικός Τουρισμός και ο Τουρισμός υπαίθρου.
Για τον Πολιτισμικό Τουρισμό, προτείνεται:
Διασύνδεση του μνημειακού, λαογραφικού και αρχαιολογικού κεφαλαίου της περιοχής μέσω της κατασκευής πολιτιστικών διαδρομών που θα ενώνουν τα μνημεία μεταξύ τους.
Διατήρηση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των παραδοσιακών οικισμών.
Ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού και ένταξη του στο τουριστικό προϊόν (ανάπτυξη βιολογικών προϊόντων, συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας τους και πιστοποίησης της αξίας και της μοναδικότητάς τους).
Για τον Τουρισμό υπαίθρου προτείνεται: Συντήρηση και ανάδειξη των προστατευόμενων μονοπατιών και δημιουργία νέων διαδρομών.
Σήμανση των διαδρομών σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές της Ε.Ε. και έκδοση χαρτών περιήγησης και εμπλουτισμός τους με εναλλακτικές δραστηριότητες (π.χ. ιππασία, ποδήλατα βουνού- mountain bike, κλπ.).
Ιδιαίτερη βαρύτητα προτείνεται να δοθεί στην ανάπτυξη του αγροτουρισμού στην περιοχή.
Περιορισμός εκτός σχεδίου οικιστικής ανάπτυξης
Η οικιστική ανάπτυξη θα εξυπηρετηθεί από τους ήδη υφιστάμενους οικισμούς και θα περιοριστεί η εκτός σχεδίου δόμηση. Η υπολειπόμενη χωρητικότητα των οριοθετημένων οικισμών είναι μεγάλη και δεν κρίνεται σκόπιμο να προταθούν επεκτάσεις ή οργανωμένοι υποδοχείς (π.χ. ΠΕΡΠΟ).
