Σε παιδαγωγική τροχιά –που ήταν ξεχασμένη τα τελευταία χρόνια- καλείται να μπει ξανά το δημόσιο σχολείο. Όπως το μωρό μαθαίνει μέσα από τη συναισθηματική σχέση με τη μητέρα, έτσι και το σχολείο θα πρέπει να μεταμορφωθεί σε έναν συναισθηματικά νοήμονα οργανισμό που δεν παράγει απλή γνώση αλλά μάθηση. Την ίδια ώρα, το νέο μοντέλο σχολείου μπορεί να συμβάλλει και ενάντια στην απαξίωση του δημοσίου σχολείου, που συντελείται εξαιτίας των συνεχόμενων αλλαγών τα τελευταία χρόνια, όπως αποκαλύπτεται μέσα από έρευνα που έγινε σε γενικά λύκεια του Βόλου και της Ν. Ιωνίας.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Σε ημερίδα που διοργάνωσαν από κοινού Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας, Πρόταση Ζωής-ΟΚΑΝΑ και το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πραγματοποιήθηκε στο κτίριο Ματσάγγου, τονίστηκε η ανάγκη λειτουργίας του δημοσίου σχολείου βάσει ενός νέου μοντέλου που θα ενσωματώνει τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Πρόληψης «Πρόταση Ζωής», Αθανάσιο Λιούπη, είναι σημαντικό το σχολείο να περάσει από το μοντέλο της γνωστικής νοημοσύνης, με βάση την οποία λειτουργούσε έως σήμερα, στο μοντέλο της συναισθηματικής νοημοσύνης. «Αυτό προβλέπει έναν εκπαιδευμένο δάσκαλο-ηγέτη που θα ελέγχει τα συναισθήματά του, θα αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες, θα ασχολείται ατομικά με κάθε παιδί με ενσυναίσθηση, θα προσπαθεί να αναδείξει τις ιδιαίτερες ικανότητες του κάθε παιδιού μέσα σε μια ομαδική διαδικασία, από την οποία θα παράγεται μάθηση κι όχι απλή γνώση», περιέγραψε τα χαρακτηριστικά του συναισθηματικά νοήμονος σχολείου ο κ. Λιούπης. Σύμφωνα με τον ίδιο, το Κέντρο Πρόληψης «Πρόταση Ζωής» που επί σειρά ετών «δουλεύει» με παιδιά στο σχολείο και εκπαιδεύει καθηγητές κυρίως σε προγράμματα διαχείρισης θυμού, επιθετικής συμπεριφοράς και πρόληψης εξαρτήσεων, μπορεί να εκπαιδεύσει τους καθηγητές και πάνω στο μοντέλο του συναισθηματικά νοήμονος σχολείου.
Για την επίτευξη του στόχου, κομβικός είναι ο ρόλος του διευθυντή. «Για να λειτουργήσει το σχολείο αποτελεσματικά, θα πρέπει να είναι νοήμον, να αφουγκράζεται και να συνειδητοποιεί ανάγκες που υπάρχουν. Ρόλος κλειδί για τη διαμόρφωση μιας τέτοιας κουλτούρας στο σχολείο είναι αυτός του διευθυντή», είπε εξάλλου ο αναπληρωτής καθηγητής του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, Μανώλης Κουτούζης.
Από την πλευρά του, ο διευθυντής του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρήστος Γκόβαρης, εστίασε στην παιδαγωγική τροχιά στην οποία καλείται να επιστρέψει το δημόσιο σχολείο. «Η συναισθηματική σχέση είναι προϋπόθεση της γνώσης. Το μωρό μαθαίνει μέσα από τη συναισθηματική σχέση που έχει με τη μητέρα του. Το συναίσθημα και η παιδαγωγική σχέση προηγούνται κάθε γνώσης. Αν βάλουμε σε αυτή την τροχιά την κουβέντα, θα εστιάσουμε κυρίως στην αξία της Παιδαγωγικής για τη μάθηση και την ανάπτυξη του σχολείου ως οργανισμού που μαθαίνει.
Σήμερα έχουμε εστιάσει πολύ στον ανταγωνισμό, σε μια οικονομίστικου τύπου αποτελεσματικότητα, και έχουμε παραγνωρίσει το γεγονός ότι οι μαθητές όπως και οι εκπαιδευτικοί έχουν ανάγκη της αναγνώρισης για να μπορέσουν να μάθουν», τόνισε ο κ. Γκόβαρης.
Ερευνα σε 153 καθηγητές
Στο πλαίσιο της αλλαγής που καλείται να κάνει στη λειτουργία του το δημόσιο σχολείο, η μαθηματικός του 2ου Γενικού Λυκείου Βόλου, Γεωργία Δημητρακοπούλου, εκπόνησε έρευνα στα λύκεια του Βόλου και της Ν. Ιωνίας. Η έρευνα έχει τίτλο «Ο ρόλος του διευθυντή στη διαμόρφωση ενός συναισθηματικά νοήμονα σχολικού οργανισμού και η προσπάθειές του ενάντια στην απαξίωση του δημοσίου σχολείου».
Εγινε τον Μάρτιο του 2017 με τη μορφή ερωτηματολογίων, στα οποία απάντησαν συνολικά 153 καθηγητές, οι οποίοι κλήθηκαν να αξιολογήσουν τη συναισθηματική νοημοσύνη των διευθυντών, κατά πόσο το σχολείο τους είναι συναισθηματικά νοήμον, αλλά και αν έχει απαξιωθεί.
Σύμφωνα με την κ. Δημητρακοπούλου, οι καθηγητές απάντησαν σε έναν αρκετά ικανοποιητικό βαθμό ότι οι διευθυντές διαθέτουν στοιχεία συναισθηματικής νοημοσύνης κι ότι γίνεται προσπάθεια στα σχολεία τους να υιοθετήσουν τα στοιχεία του νέου μοντέλου λειτουργίας. «Το πιο σημαντικό που προέκυψε είναι ότι οι διευθυντές των σχολείων πρέπει να συναισθάνονται, και η παρατήρηση να μην έχει σκοπό την τιμωρία αλλά να αποτελεί κίνητρο για βελτίωση. Οι συναισθηματικά νοήμονες ηγέτες έχουν στοιχεία αισιοδοξίας, παίρνουν ρίσκο, είναι ανοιχτοί στην καινοτομία, ανοιχτά μυαλά που λέμε», ανέφερε η κ. Δημητρακοπούλου.
Μέσω της έρευνας επιχειρήθηκε να συνδεθεί η συναισθηματική νοημοσύνη με την απαξίωση του σχολείου. «Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι, πράγματι, η αξιοποίηση του συναισθήματος μετατρέπει έναν διευθυντή σε ηγέτη ενός τέτοιου σχολείου, διότι βελτιώνονται οι συνθήκες εργασίες, δημιουργούνται καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις που κάνει τις ομάδες να υπερέχουν. Δημιουργείται ένα σχολείο πιο αποτελεσματικό για εκπαιδευτικούς αλλά και για μαθητές, που βελτιώνουν τις επιδόσεις και τη συμπεριφορά τους, και μέσα στο οποίο εξαλείφεται η παραβατικότητα», σημείωσε η κ. Δημητρακοπούλου.
