Βρίσκονται διάσπαρτα στην αγκαλιά του Πηλίου και κατέχουν σημαντική θέση στην τοπική κοινωνία, αλλά και ευρύτερα. Είναι τόποι συγκέντρωσης, για τους ντόπιους αλλά και τους επισκέπτες, και έχουν γράψει τη δική τους ιστορία. Είναι τα ιστορικά καφενεία του Πηλίου, που συνεχίζουν την πορεία τους στον χρόνο και αποτελούν μέχρι και σήμερα τεκμήρια του μακρινού παρελθόντος. Το παλιό καφενείο κοντά στον σταθμό του τρένου στην Ανω Γατζέα, το καφενείο με την τοιχογραφία του Θεόφιλου στη Μακρινίτσα, το καφενείο του Φορλίδα στον Λαύκο, που έχει συνδεθεί με τον κορυφαίο των Ελληνικών γραμμάτων, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, και, κυρίως, το παλιό κοινοτικό καφενείο της Δράκειας, που συνδέθηκε με την κατοχή και το ολοκαύτωμα του χωριού, κατέχουν σημαντική θέση στις σελίδες της τοπικής ιστορίας.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Το παλιό κοινοτικό καφενείο της Δράκειας ανάγεται χρονικά στο 1939, και έχει συνδεθεί με το ολοκαύτωμα της Δράκειας, καθώς αποτέλεσε χώρο συγκέντρωσης των κατοίκων του χωριού που είχαν συλληφθεί από τους Γερμανούς, λίγες ώρες πριν από την εκτέλεσή τους στον χώρο όπου έχει στηθεί μνημείο. Τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου είναι καταγεγραμμένα στη μαρμάρινη πλάκα που είναι αναρτημένη στην πρόσοψη του ιστορικού κτιρίου.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του τοπικού ερευνητή Ιωάννη Χατζάκου, στην ίδια πλατεία υπήρχε και δεύτερο κοινοτικό καφενείο, πριν από τους σεισμούς, το οποίο δεν υφίσταται σήμερα. Ο κ. Χατζάκος, γιος παλιού ιδιοκτήτη του ιστορικού καφενείου, ανέφερε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ότι το κοινοτικό καφενείο της Δράκειας «έχει «φιλοξενήσει» διάσημους επισκέπτες κατά καιρούς, μεταξύ των οποίων, οι θρυλικές αδελφές Καλουτά. Την περίοδο των σεισμών του 1955 που ισοπέδωσαν αναρίθμητα κτίρια του Βόλου, επισκέφτηκαν το συγκεκριμένο καφενείο η Φρειδερίκη, ο Παύλος και ο Κωνσταντίνος, ενώ μεταγενέστερα, καταγράφηκαν τα ονόματα του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου, όταν χαρακτηρίστηκε μαρτυρικό χωριό η Δράκεια, του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και των μελών του υπουργικού συμβουλίου, το 1999».
Παράλληλα, στην πλατεία της Δράκειας, σε απόσταση αναπνοής από το ιστορικό καφενείο, γυρίστηκε η ταινία «Στον δάσκαλό μας με αγάπη» και πρωταγωνιστές τους Αγγελο Αντωνόπουλο και Βασιλάκη Καΐλα, ενώ όπως τονίζει ο κ. Χατζάκος, πολλές προσωπικότητες πέρασαν από το χωριό, σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Εικόνες του παρελθόντος
Το παλιό καφενείο που βρίσκεται κοντά στον Σταθμό του τρένου, στην Ανω Γατζέα, έχει τη δική του ιστορία, με αφετηρία το 1920. Το καφενείο που κάποτε έσφυζε από ζωή, σήμερα συγκεντρώνει αρκετό κόσμο στη διάρκεια της ολιγόλεπτης στάσης του «Μουτζούρη», κάθε φορά που μεταφέρει επιβάτες στις Μηλιές. Σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων, τις οποίες μεταφέρει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η σύζυγος του σημερινού ιδιοκτήτη Γιώργου Κοντοδημητρίου, Μαρία, στον κάτω όροφο λειτουργούσε κρεοπωλείο, αποθήκη με άχυρα, κουρείο και στον πάνω όροφο λειτουργούσε το καφενείο, που παραμένει ίδιο και απαράλλαχτο μέχρι και σήμερα. Ο επισκέπτης που εισέρχεται για πρώτη φορά στον χώρο, έχει την αίσθηση ότι θα εμφανιστεί ξαφνικά ο θρυλικός Ζήκος, ζωντανεύοντας σκηνή από την ταινία «Της κακομοίρας», αναφωνώντας: «Μην παλαμοκροτάτε!»
Το παλιό καφενείο λειτουργεί μέχρι σήμερα χάρη στην ευαισθησία του ζεύγους Κοντοδημητρίου, που αγαπάει το χωριό, την Ανω Γατζέα, αγαπάει την τοπική ιστορία και το τοπικό χρώμα, διατηρώντας αναλλοίωτο τον χαρακτήρα και την όψη του παλιού καφενείου, που αποτελεί σημείο συνάντησης για τους κατοίκους του χωριού και τους καλοκαιρινούς επισκέπτες.
Με τη σφραγίδα του Θεόφιλου
Το ιστορικό κοινοτικό καφενείο – ουζερί «ο Θεόφιλος» στη Μακρινίτσα οικοδομήθηκε το 1910, σύμφωνα με χρονολογία που είναι χαραγμένη σε πλάκα επάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου. Το κτίριο, πιθανώς κατά την περίοδο 1910 – 1911, διακοσμήθηκε στο εσωτερικό του με τη μεγάλη τοιχογραφία του σπουδαίου λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, που προκαλεί τον θαυμασμό των επισκεπτών. Η αδιάλειπτη λειτουργία του χώρου ως καφενείο προξένησε μεγάλη φθορά στην τοιχογραφία, γεγονός που οδήγησε στη συντήρησή της το 1988. Το 1995 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε ολόκληρο το κτίριο ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», ώστε να προστατευτεί από τυχόν αλλοιώσεις. Ακολούθησαν το 1996 εργασίες επισκευής του.
Η τοιχογραφία του Θεόφιλου, που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του ανατολικού τοίχου της αίθουσας, έχει ως θέμα της τον ήρωα Κατσαντώνη, έναν από τους πρώτους επαναστατημένους Ελληνες της περιόδου της Τουρκοκρατίας και αγαπημένο ήρωα του Θεόφιλου. Το θέμα της σύνθεσης είναι «Ο Κατσαντώνης στα Τζουμέρκα», καθώς η επιγραφή που βρίσκεται στο επάνω μέρος της τοιχογραφίας, δεν είναι ευδιάκριτη και αποτελεί πολύτιμο κειμήλιο τέχνης και πολιτισμού.
Συνδέθηκε με τον Παπαδιαμάντη
Ιστορία 233 χρόνων αποτυπώνεται σε κάθε γωνιά του καφενείου που βρίσκεται στην καρδιά του Λαύκου και λειτουργεί αδιάκοπα από το 1785, εγγράφοντας στους θαμώνες του ονόματα θρυλικά, όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Βάρναλης κι ο Δελμούζος. Το ιστορικό, κατά κυριολεξία, καφενείο του Φορλίδα στον Λαύκο, είναι το παλιότερο καταγεγραμμένο καφενείο που λειτουργεί διαρκώς μέχρι σήμερα και αποτελεί ζωντανό παράδειγμα μιας παράδοσης αιώνων.
Στο μέσο του καφενέ της οικογένειας Φορλίδα κυριαρχεί η ξυλόσομπα, και τριγύρω τοποθετημένα συμμετρικά, παλιές ψάθινες καρέκλες και τραπεζάκια με μάρμαρα Πηλίου, συνθέτουν την παραδοσιακή εικόνα του παρελθόντος.
Το πέτρινο διώροφο κτίριο, κατά το μακρινό παρελθόν, λειτουργούσε σύμφωνα με τα δεδομένα της τότε εποχής. Παλιά ήταν κουρείο, χασάπικο, ήταν ταβέρνα και καφενείο, και στον πάνω όροφο λειτουργούσε χάνι.
Το παλιό πέτρινο κτίριο έχει προσελκύσει κατ’ επανάληψη το ενδιαφέρον πολλών φίλων της παράδοσης και του πολιτισμού, και έχει πρωταγωνιστήσει, σημειωτέον, σε τηλεοπτικό σποτ, αλλά και σε φωτογραφικά λευκώματα, ενώ πρόπερσι, φωτογραφίες του παραδοσιακού καφενείου «ταξίδεψαν» μέχρι το κτίριο του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, όπου πραγματοποιήθηκε περιοδική έκθεση με άρωμα Ελλάδας.
