Ομως ο κίνδυνος απώλειας πόρων από το ΕΣΠΑ εγκυμονεί, εάν οι φορείς συνεχίσουν με ρυθμό χελώνας
«Τρέξτε, χωρίς άλλες καθυστερήσεις», είναι εν συντομία το περιεχόμενο της επιστολής-σημείωμα με αποδέκτες όλους τους φορείς υλοποίησης και δικαιούχους έργων του ΕΣΠΑ Θεσσαλίας και αποστολέα τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας. Ενα σημείωμα, που συνοδεύεται από κατάλογο οδηγιών, σε μια προσπάθεια να εκλείψουν οι αργόσυρτες –γνώριμες για τα ελληνικά δεδομένα και δύσκολο όπως φαίνεται να ξεπεραστούν- διαδικασίες ολοκλήρωσης έργων, κάτω από την «κάνουλα» ευρωπαϊκών κονδυλίων.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Βάσω Σαμακοβλή
Την ώρα που άλλες πηγές χρηματοδότησης έχουν στεγνώσει προ πολλού και η προσπάθεια εύρεσης εναλλακτικών πηγών για κονδύλια μόνο δισεπίλυτο γρίφο θυμίζει, η Περιφέρεια Θεσσαλίας χρειάστηκε να χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου για πολλοστή φορά σε φορείς και δικαιούχους έργων, επισημαίνοντας κάτι που θα έπρεπε να θεωρείται ως αυτονόητο. Οτι δηλαδή μέσα στο ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον απαιτούνται γρήγοροι ρυθμοί απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.
Επανέλαβε την έκκληση για επιτάχυνση των διαδικασιών και για συνεχή επαγρύπνηση, ώστε τα έργα να τρέξουν γρήγορα, υπενθυμίζοντας ότι το ΕΣΠΑ αποτελεί το μοναδικό αξιόπιστο χρηματοδοτικό εργαλείο. Ενδεχόμενη καθυστέρηση εγκυμονεί κινδύνους στα οφέλη που αναμένονται από τα έργα αυτά, στην τοπική οικονομία και στους πολίτες της Θεσσαλίας, προειδοποιεί ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός.
Οι απαιτήσεις πληρωμής υλικών στα έργα από τους αναδόχους είναι πλέον άμεσες, δάνεια δίνονται με το σταγονόμετρο, οι εγγυήσεις από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι δυσεύρετες. Σε αυτό το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, μια σειρά άλλων ζητημάτων δυσχεραίνουν την ομαλή πορεία των έργων. Για την Περιφέρεια, δεν δύναται να αποτελούν αιτιολογία καθυστερήσεων στα έργα που οφείλουν να προχωρούν, όπως σχεδιάστηκαν και προγραμματίστηκαν.
Μέσα στο Μάρτιο ολοκληρώνεται κύκλος τεχνικών συσκέψεων, τον οποίο άνοιξε η αιρετή Περιφέρεια, με φορείς έργων του Προγράμματος ευθύνης της, σε μια προσπάθεια να πιέσει για γρήγορες διαδικασίες. Ηδη ένας νέος κύκλος συσκέψεων προγραμματίζεται και ανά τρίμηνο στη διάρκεια του 2013. Μέχρι και διενέργεια εκπαιδευτικής διημερίδας για όλους τους δικαιούχος προγραμματίζεται για να …πατήσουν γκάζια οι φορείς υλοποίησης, ενώ θα λάβουν και εγκύκλιο για τον τρόπο παρακολούθησης των έργων, τις διαδικασίες πίστωσης και χρηματοδότησης, αλλά και την ολοκλήρωσή τους.
Υψηλός στόχος, χαμηλά αντανακλαστικά… Στη λήξη του 2012, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Χωρικής Ενότητας «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα -Ηπειρος 2007-2013», υπερκάλυψε τους στόχους της αυτόματης αποδέσμευσης πόρων, αλλά και το στόχο που η χώρα είχε ορίσει.
Οι τέσσερις από τους άξονες του Επιχειρησιακού Προγράμματος, προϋπολογισμού 497 εκατ. ευρώ που αφορούν στην Περιφέρεια Θεσσαλίας επίσης παρουσίασαν υπερκάλυψη του στόχου, εξηγεί ο Κ. Αγοραστός. Σήμερα η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Θεσσαλίας διαχειρίζεται πόρους για δημόσια έργα, προϋπολογισμού έως σήμερα ύψους 381 εκατ. ευρώ.
Οι συνολικές δαπάνες στο τέλος του έτους 2012 ανήλθαν σε 175 εκατ. ευρώ (ποσοστό 46%), με 94 εκατ. ευρώ εξ αυτών να αφορούν στο 2012, αντί στόχου Μνημονίου που είχε τεθεί στα 80 εκατ. ευρώ (ποσοστό 118%).
Για το 2013, ο στόχος του υπουργείου που αφορά στη Διαχειριστική Αρχή Θεσσαλίας και στον προϋπολογισμό που διαχειρίζεται στο Περιφερειακό Πρόγραμμα, ανέρχεται στο ποσό των 76 εκατ. ευρώ για όλο το 2013, με τα 25 εκατ. ευρώ να αφορούν στο πρώτο εξάμηνο 2013.
«Ο στόχος αναγνωρίζεται ότι είναι υψηλός», σύμφωνα με τον Κ. Αγοραστό. «Πλην όμως τα ήδη ενταγμένα έργα στο Πρόγραμμα και τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησής τους με τις ετήσιες κατανομές χρηματοδότησης σύμφωνα με τις Αποφάσεις Ένταξης που έχουν εκδοθεί, επιτρέπουν με ασφάλεια την ικανοποίηση των απαιτήσεων, όπως άλλωστε και οι ίδιοι οι φορείς αναγνωρίζουν με τις προβλέψεις απορρόφησης που μας έχουν καταθέσει».
Ωστόσο, εκείνο που διαπιστώνεται, και μάλιστα με αυξημένη συχνότητα το τελευταίο χρονικό διάστημα, είναι ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων, σε όλα τα στάδια εξέλιξής τους.
Είτε στην υποβολή τευχών δημοπράτησης, παρότι στους όρους ένταξης που αποδέχθηκε ο φορέας ορίζεται ρητά το αποδεκτό διάστημα για την υποβολή τους, είτε στις αποφάσεις φορέων για διενέργεια διαγωνισμών μετά την προέγκριση, είτε στην εξέλιξη των διαγωνισμών μέχρι και την ανάθεση των έργων, στάδιο στο οποίο παρεμβάλουν δημιουργώντας άλλες καθυστερήσεις οι ενστάσεις και οι προσφυγές ενδιαφερόμενων κατασκευαστικών εταιριών.
Εμπόδια παρατηρούνται και στα στάδια που ακολουθούν: στη συμβασιοποίηση έργων μετά την κατακύρωσή τους, στην έναρξη εργασιών έργων, στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, που έχουν τεθεί, στην προώθηση λογαριασμών έργων και πληρωμή τους.
Ντόμινο καθυστερήσεων Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, πρόκειται για καθυστερήσεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη μετάθεση των πληρωμών στα έργα σε σχέση με τους όρους ένταξής τους στο ΕΣΠΑ, άρα τη μείωση της προόδου του Προγράμματος σε σχέση με τις απαιτήσεις. «Δημιουργείται μάλιστα κίνδυνος απώλειας πόρων στο Πρόγραμμα, με δυσμενέστερη ακόμα περίπτωση τη μη ολοκλήρωση φυσικού και οικονομικού αντικειμένου όλων των έργων έως το τέλος του 2015», τονίζει.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας αποδεχόμενη ότι υπάρχουν ορισμένα έργα ή καταστάσεις που ενέχουν ειδικά ζητήματα προς αντιμετώπιση, που αναγκαστικά οδηγούν σε καθυστερήσεις και παρατάσεις, καθιστά σαφές προς όλους τους φορείς ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελεί τον κανόνα στα έργα, με δεδομένη μάλιστα την πλήρη κάλυψη χρηματοδότησής τους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Παραθέτοντας έναν κατάλογο οδηγιών, η Περιφέρεια τους καλεί σε πλήρη επιτάχυνση ενεργειών και σε όλα τα στάδια εξέλιξης των έργων, προκειμένου να υλοποιηθούν σύμφωνα με τους κανόνες ένταξής τους στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας.
