«Εχει υποχρέωση να παραμείνει το τελευταίο καταφύγιο των αδυνάτων», τονίζει ο Αν. Βολιώτης, με έντονη κριτική σε όσους αντιμετωπίζουν αποσπασματικά τα προβλήματα
Η νέα δικαστική χρονιά ξεκινά με δυσκολίες. «Κανένας δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένος από την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο της Δικαιοσύνης», παρεμβαίνει με αφορμή την έναρξη σήμερα του νέου δικαστικού έτους ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου Αναστάσιος Βολιώτης. Και εξηγεί γιατί. Τα προβλήματα εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα και αποκλειστική υπεύθυνη είναι η πολιτεία που επιδεικνύει διαχρονική απάθεια και αναποφασιστικότητα.
Συνέντευξη στη ΒΑΣΩ ΣΑΜΑΚΟΒΛΗ
Ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή, μηχανοργάνωση ημιτελής, κενά στη στελέχωση σε δικαστές και υπαλλήλους, σύμφωνα με το οργανόγραμμα των δικαστηρίων, είναι «αγκάθια» που παραμένουν. Το σπουδαιότερο, όμως, όλων είναι ότι «δεν έχουμε θωρακίσει σε ικανοποιητικό βαθμό την εσωτερική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών, δεν έχουμε πετύχει την απόλυτη διαφάνεια και την έγκαιρη απονομή Δικαιοσύνης, καθώς και την πλήρη ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας – λειτουργίας από την εκτελεστική», τονίζει ο κ. Βολιώτης, σε συνέντευξή του στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.
Πιστεύετε ότι έχουν γίνει βήματα προόδου στη Δικαιοσύνη;
Οι σύγχρονες κοινωνίες επιδιώκουν και επιθυμούν μια Δικαιοσύνη προσαρμοσμένη στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, που να υπηρετεί και να διευκολύνει την ποικίλη παραγωγική δραστηριότητα της κοινωνίας, γρήγορη, αποτελεσματική και προσπελάσιμη στον πολίτη. Αντίθετα, οι κοινωνίες δεν θέλουν τη Δικαιοσύνη αδύναμη, θεατή των εξελίξεων, τροχοπέδη στις δραστηριότητες των πολιτών, βραδυκίνητη, αναποτελεσματική και δουλική απέναντι στην εκάστοτε εκτελεστική εξουσία. Οι εκάστοτε Υπουργοί Δικαιοσύνης επιθυμούν ένα καλύτερο εκσυγχρονιστικό πλαίσιο του θεσμού, πλην όμως προσκρούουν στις δυνάμεις της αδράνειας και της απραξίας, και μπορώ να πω και της σκοπιμότητας, και δεν προσαρμόζουν έτσι όπως θα ήθελαν και όπως επιβάλλεται τη λειτουργία της τρίτης εξουσίας. Παρά ταύτα γίνονται βήματα προόδου, πλην όμως γίνονται με αργό ρυθμό. Εμένα που με ρωτάτε θα τα ήθελα πιο ριζοσπαστικά, γιατί προστατεύοντας και ενισχύοντας την Δικαιοσύνη θωρακίζουμε την Δημοκρατία μας. Όπου η Δικαιοσύνη υπονομεύεται, φαλκιδεύεται και η Δημοκρατία και διαρρηγνύεται ο κοινωνικός ιστός. Εμείς οι δικηγόροι είμαστε πρόθυμοι να στηρίξουμε κάθε βήμα προόδου αρκεί η πολιτεία να επιδείξει σταθερή πολιτική βούληση για τέτοια βήματα.
Ο θεσμός της δικαιοσύνης έχει κλονισθεί τα τελευταία χρόνια;
Είναι γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε βαθιά κρίση, η οποία με τη σειρά της πυροδοτεί μια αλυσίδα καταγγελιών, που μεταξύ άλλων βάλλουν και κατά του θεσμού της δικαιοσύνης. Βρισκόμαστε σε μια συνεχή αναταραχή και οι πολίτες προβληματίζονται. Στη δύσκολη αυτή εποχή όπου τα κοινωνικά προβλήματα οδηγούν τα πάντα σε αμφισβήτηση, οι δικαστικοί λειτουργοί οφείλουν να επιβεβαιώνουν καθημερινά το ήθος τους και να αποδεικνύουν την ικανότητα τους να μένουν πιστοί στο λειτούργημα που εκ του Συντάγματος έχουν. Η δικαστική εξουσία είναι ελέγχουσα εξουσία και υπόκειται στους κανόνες που διαγράφονται από το Σύνταγμα. Έχει υποχρέωση να παραμείνει το τελευταίο καταφύγιο των αδυνάτων στην αυθαιρεσία των ισχυρών χωρίς να κάνει αυτεπάγγελτες αντισυνταγματικές παρεμβάσεις. Ειδικά στις μέρες μας με την οικονομική κρίση η Δικαιοσύνη πρέπει να σταθεί στο ύψος της και να λειτουργήσει με τόλμη και σεβασμό στο Σύνταγμα ως εγγυήτρια των δημοκρατικών ελευθεριών.
Ο τρόπος επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης σας βρίσκει σύμφωνο;
Ο σεβασμός της ανεξαρτησίας του θεσμού της δικαιοσύνης είναι το μείζον πρόβλημα. Το πολιτικό σύστημα απ’ ότι φαίνεται δεν θέλει να αλλάξει ούτε τον τρόπο επιλογής των Προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων και του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος (τρόπος) όλοι νομίζω συμφωνούμε ότι πρέπει να αλλάξει. Πολλές φορές στο παρελθόν είχα προτείνει είτε να υπάρχει ευρεία διακομματική πλειοψηφία είτε να γίνεται η επιλογή μόνο από τους δικαστές. Η αναγκαιότητα μεταβολής του τρόπου επιλογής αποτελεί κοινό αίτημα του συνόλου του νομικού κόσμου. Πιστεύω ότι ήλθε η ώρα να αλλάξει.
Πώς βλέπετε τον νέο Πρόεδρο του Αρείου Πάγου τον κ. Αθανάσιο Κουτρομάνο;
Και εδώ η Πολιτεία είναι σε αταξία. Καθυστέρησε να επιλέξει εδώ και δύο χρόνια τον πλέον κατάλληλο Δικαστή τον κ. Αθανάσιο Κουτρομάνο και του δίδει ένα ασφυκτικά μικρό χρόνο μόλις δέκα μηνών για να δράσει αποτρεπτικά σε ό,τι υποβαθμίζει το κύρος της δικαιοσύνης. Είναι ο πλέον κατάλληλος Πρόεδρος να ενισχύσει το θεσμικό πλαίσιο της Δικαιοσύνης και έχει τα προσόντα και την θέληση να πιέσει την πολιτεία για την ενίσχυση των δομών και των υποδομών που απαιτούνται για την ποιοτική αναβάθμιση του έργου της Δικαιοσύνης. Ο φίλος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου από τον οποίο έμαθα πολλά κατά την εδώ υπηρεσία του ως Προέδρου Πρωτοδικών συνδυάζοντας αδιάκοπα τη συνεχή μελέτη και την προσπάθεια για την ολοκλήρωση της νομικής παιδείας έφθασε στην κορυφή της υπηρεσιακής ιεραρχίας στηριζόμενος αποκλειστικά στο δίπολο βάθρο της άριστης νομικής παιδείας αφενός και του διακεκριμένου δικαστικού ήθος αφετέρου. Εύχομαι να συνεχίσει τη δημιουργική του πορεία από το νέο μετερίζι και να προσφέρει ό,τι προλάβει από την πηγή των γνώσεών του και τη δεξαμενή του ήθος του στη Δικαιοσύνη.
Το ωράριο των Δικαστηρίων είναι αιτία της καθυστέρησης απονομής της Δικαιοσύνης;
Δεν πιστεύω ότι το ωράριο αποτελεί τη μόνη ή σε κάθε περίπτωση- τη βασική αιτία βραδύτητας στην απονομή Δικαιοσύνης. Τα πραγματικά αίτια της βραδύτητας είναι άλλα, πολύ πιο σημαντικά και πολύ πιο σύνθετα. Και θα μου επιτρέψετε να πω πάλι ότι έχουν ως κεντρική αφετηρία τη διαχρονική απάθεια και αναποφασιστικότητα των εκπροσώπων της πολιτείας που είναι οι κατ’ εξοχήν αρμόδιοι για την επίλυσή τους. Ποτέ δεν καθίσαμε σε ένα τραπέζι Εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης – Δικαστές – Δικηγόροι – Δικαστικοί Υπάλληλοι για να κάνουμε έναν ειλικρινή διάλογο για να δούμε τίς και τί πταίει και να βρούμε μια συνολικά αποτελεσματική λύση. Διαφορετικά, μένουμε στο φαύλο κύκλο της αποσπασματικής προβολής και επίκλησης διαφόρων ασύνδετων αιτιών για την καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης, χωρίς ποτέ να φτάνουμε στην ουσία.
Πώς θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες στην εκδίκαση των υποθέσεων;
Μέχρι να καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι που είπα παραπάνω, θα πρέπει να εκσυγχρονισθεί η νομοθεσία με ριζοσπαστική απλούστευση των δικονομικών διαδικασιών, να προβούμε σε ευρεία αποποινικοποίηση των ήσσονος σημασίας αδικημάτων, να γίνει η πλήρης μηχανοργάνωση των δικαστηρίων, να γίνει η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία, να επανθρωθούν κανονικά τα δικαστήρια από δικαστικούς λειτουργούς και υπαλλήλους και να γίνει μία ριζοσπαστική αλλαγή στους Κώδικες.
Μήπως η Δικαιοσύνη είναι στα όριά της;
Κατ’ αρχάς δεν πρέπει να επιτρέψουμε την αξιοποίηση της δικαιοσύνης ως μηχανισμού επιβολής της λιτότητας. Διαβάζοντας τις αποφάσεις διαφόρων Δικαστηρίων που είχαν σχέση με τα μνημόνια και τους μνημονιακούς νόμους διαρωτηθήκαμε ποιό είναι τελικά το έργο της Δικαιοσύνης. Εγώ θα επιμείνω -παρά τα όσα συνέβησαν- ότι έργο της Δικαιοσύνης σαφέστατα ήταν και θα πρέπει να είναι η αποκατάσταση των αδικιών ή η επιβολή φραγμών απέναντι στην αδικία του κράτους. Η λειτουργία αυτή της Δικαιοσύνης παρίσταται σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ, με αποτέλεσμα να διερωτώνται αρκετοί αν η Δικαιοσύνη μπορεί να φέρει εις πέρας αυτή την απαιτητικότατη αποστολή της. Προσωπικά θεωρώ ότι αν όλοι οι πυλώνες της Δικαιοσύνης συμβάλλουν κατά το μέτρο που αντιστοιχεί στον καθένα τότε η Δικαιοσύνη μπορεί να επιτελέσει το έργο της, όσο και αν δοκιμαστούν τα όριά της. Εξάλλου, από την ίδια της τη φύση είναι μια ανώτερη λειτουργία, τόσο για καιρούς ειρηνικούς όσο και χαλεπούς, που δεν μπορεί να περιορίζεται ή να φτάνει σε όρια. Αυτό που περιορίζεται και φτάνει στα όριά του ενδεχομένως είναι η Πολιτεία και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τη Δικαιοσύνη, αλλά όχι ο ίδιος ο θεσμός.
Τι σας προβληματίζει περισσότερο για το αύριο των Δικηγόρων;
Αναμφισβήτητα το ασφαλιστικό. Πολλοί νόμοι γύρω από το ασφαλιστικό δεν κατάφεραν να δώσουν τη βέλτιστη λύση καθ’ όσον ουδέποτε υπήρξε σοβαρός σχεδιασμός και τα μέτρα ήταν βραχυπρόθεσμα και αναποτελεσματικά. Σαν Δικηγορικός Σύλλογος Βόλου είχαμε υποβάλλει πολλές προτάσεις, πλην όμως προσκρούσαμε σ’ εκείνες τις δυνάμεις που απεχθάνομαι και να αναφέρω. Πρώτος, όμως, ασυνεπής ήταν η ίδια η πολιτεία που ουδέποτε εισέφερε στα Ταμεία αυτό που η ίδια ψήφισε, δηλαδή το 1/3 των εισφορών. Δυστυχώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ύπουλη νέα επίθεση στα ασφαλιστικά μας δικαιώματα. Δεν πρόκειται για καμιά φιλολαϊκή ή κοινωνική μεταρρύθμιση αλλά για μια επίθεση που στόχο έχει την βίαιη αποβολή από τη δικηγορία των οικονομικά αδυνάμων, την ένταση της εκμετάλλευσής τους και την εξώθησή τους στην ιδιωτική ασφάλιση. Με τους αγώνες των προηγουμένων χρόνων πετύχαμε πολλά. Εύχομαι με σκληρούς αγώνες να συνεχίσουμε την προστασία της κοινωνικής ασφάλισης, την αντίσταση σε κάθε μέτρο που θα επιδεινώνει τους όρους ασφάλισης, την άμεση διεκδίκηση ρυθμίσεων που να εξασφαλίζουν πλήρη και αξιοπρεπή παρουσία του δικηγόρου στο σύγχρονο κοινωνικό γίγνεσθαι.
