ΒΕΛΕΣΤΙΝΟ

Καύση φυτικών υπολειμμάτων και οι αρνητικές επιπτώσεις της

Η καύση των φυτικών υπολειμμάτων είναι μια πατροπαράδοτη συνήθεια των αγροτών που δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο Φορέας Διαχείρισης Π.Ο.Κα.Μα.Κε.Βε. επιθυμεί να υπενθυμίσει στους καλλιεργητές ότι απαγορεύεται η καύση των φυτικών υπολειμμάτων και ότι επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την Πολλαπλή Συμμόρφωση στα πλαίσια της Ενιαίας Ενίσχυσης. Στην Ελλάδα κρίνεται επιβεβλημένη η απαγόρευση της διότι τα οφέλη είναι μηδαμινά και οι ζημιές πολλαπλές:

Αγρονομικές

• Η καύση των φυτικών υπολειμμάτων επιφέρει μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους (με συνέπεια να υπονομεύονται οι μελλοντικές αποδόσεις) και αλλαγή της δομής του.
• Διάφορες λιπώδεις ουσίες των υπολειμμάτων προσκολλώνται μετά την καύση αυτών στα εδαφικά σωματίδια που τα καθιστούν υδρόφοβα, με συνέπεια στη μείωση της διήθησης του νερού της βροχής και της άρδευσης στο έδαφος και συνεπώς αδυναμία εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα.
• Η καύση προκαλεί αυξημένη διάβρωση του εδάφους και απώλεια του επιφανειακού, γόνιμου εδάφους με απορροή, ιδίως σε επικλινή εδάφη. Η μακροπρόθεσμη συνέπεια της διάβρωσης είναι η ερημοποίηση των εδαφών.

• Καταστροφή της μικροχλωρίδας και της εδαφοπανίδας.

Περιβαλλοντικές

• Επιβάρυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου από την εκπομπή CO_2, CH_4, NO_X κ.λ.π.
• Ρύπανση των επιφανειακών υδάτων από την μετανάστευση αιωρούμενων μικροσωματιδίων στάχτης με τον άνεμο, χημική ρύπανση των υδάτων λόγου διάβρωσης και μεταφορά θρεπτικών στοιχείων (NO₃^– ,PO₄^3- ), επιφανειακή απορροή.

Οικολογικές

• Η καύση είναι συχνή αιτία πρόκλησης πυρκαγιών με συνέπεια την απώλεια βιοποικιλότητας από εκτόπισμα ειδών χλωρίδας και πανίδας.
• Καταστροφή της διατηρούμενης αυτοφυούς βλάστησης ( στα περιθώρια του αγρού, φυτοφράκτες) η οποία λειτουργεί ως οικολογικός θώκος για διάφορα έντομα, ερπετά, πουλιά, μικρά θηλαστικά που μπορεί να αποτελούν φυσικούς εχθρούς των επιβλαβών για τις καλλιέργειες οργανισμών (απώλεια ωφέλιμου παρασιτισμού).
• Εμφάνιση νέων εντομολογικών εχθρών και ασθενειών.

Διαχείριση της καλαμιάς.

Ο παραγωγός ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες, επιλέγει να ακολουθήσει μια ή περισσότερες από τις παρακάτω πρακτικές αναφορικά με τα υπολείμματα των καλλιεργειών:

i. ενσωμάτωση στο έδαφος (γίνεται πιο εύκολα όταν προηγηθεί θέρισμα της καλαμιάς χαμηλά και δέσιμο των άχυρων).

ii. βόσκηση της καλαμιάς

iii. κοπή και κάλυψη του εδάφους με τα υπολείμματα (mulching) και ενσωμάτωσή τους στο έδαφος την επόμενη άνοιξη

iv. διατήρηση της καλαμιάς στο χωράφι κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ενσωμάτωση της την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και με άδεια από την οικεία Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης και σύμφωνη γνώμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, μπορεί να προβεί σε καύση της καλαμιάς. Εξαίρεση από τον κανόνα αυτό αποτελούν οι δεσμεύσεις για τις περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου NATURA 2000 (Ειδικές Ζώνες Διατήρησης σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ και Ζώνες Ειδικής Προστασίας σύμφωνα με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ), όπου ισχύουν οι δεσμεύσεις που επιβάλλονται στο πλαίσιο των κανονιστικών διατάξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 21 του ν. 1650/86 «για την Προστασία του Περιβάλλοντος».