Οι νησίδες του Παγασητικού παρουσιάζουν αξιόλογο ενδιαφέρον λόγω της φυσικής ομορφιάς που διαθέτουν, αλλά και για τα σημαντικά προσκυνήματα που υπάρχουν στις περισσότερες από αυτές. Οι εκτεταμένες αναφορές και οι αποκλειστικές παρουσιάσεις-για τα δυο μεγαλύτερα νησιά κυρίως το Τρίκερι και τον Αλατά – σε διάφορα έντυπα ταξιδιωτικού και τουριστικού ενδιαφέροντος, αποτελούν αδιάψευστη μαρτυρία της ποιότητας των αφκιασίδωτων καλλονών που έχουν. Επίσης σ’ αυτά αξιομνημόνευτα – ιστορικά στοιχεία – καταγράφονται το Παλιό Τρίκερι, το μεγαλύτερο από όλα με έκταση δύο χιλιάδων και πλέον στρεμμάτων, θεωρείται δημοφιλής προορισμός για όσους επιθυμούν διακοπές ηπίων τόνων, μιας και στις όμορφες ακρογιαλιές, σε όλη την δαντελωτή ακτογραμμή τους οι παρεμβάσεις είναι ακόμη ανύπαρκτες, οι δε υποδομές για διαμονή και φαγητό καλύπτουν απόλυτα τις ανάγκες. Άλλωστε και οι συχνές εξορμήσεις αυθημερόν πολλών Βολιωτών με σκάφη ή μέσω Αλογόπορου για φρέσκο ψάρι, αποτελούν σαφή απόδειξη της προτίμησης του μικρού νησιού. Σημείο αναφοράς βέβαια το μοναστήρι του Ευαγγελισμού με τη γνωστή τοπική πανήγυρη στις 9-10 Σεπτεμβρίου, για την εύρεση της εικόνας της Παναγίας στα 1825 ,όπου συγκεντρώνονται προσκυνητές από όλα τα μέρη του Παγασητικού και της Βόρειας Εύβοιας. Επίσης υπάρχουν οι ναοί του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στο κεντρικό λιμανάκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και του Αγίου Γεωργίου, ενώ άλλοτε υπήρχαν κατά τον Τρικεριώτη δάσκαλο -ιστοριοδίφη – Κώστα Πατρίκο και τα ξωκλήσια Αγία Τριάδα, Αγιοι Ανάργυροι, Αγία Σοφία και Αγιοι Σαράντα σε διάφορα σημεία του νησιού δείγμα της ευλαβικότητας των Τρικεριωτών.
Ο Αλατάς απέναντι από την Μηλίνα με το επίμηκες σχήμα του, το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον και το αξιόλογο μοναστήρι των Αγίων Σαράντα αποδεικνύει την γοητευτική παρουσία του με τις κατά καιρούς ειδήσεις περί τουριστικών επενδύσεων στην έκτασή του που μόλις ξεπερνά συνολικά τα 500 στρέμματα ,και οι οποίες -ευτυχώς για τούς περισσότερους – δεν ευοδώνονται.
Το αρκετά μικρότερο νησάκι της Πρασούδας με το αναλόγων διαστάσεων μοναστηράκι της Ζωοδόχου Πηγής, με καθολικό εξαίρετης βυζαντινής μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής, μια θαυμάσια σμίκρυνση προσκυνήματος αποπνέει θαυμασμό παρά την εγκατάλειψη και την κατάρρευση των οικημάτων περιμετρικά. Το βραχώδες περίγραμμα των ακτών της προσφέρεται για υποβρύχια αλιεία όπως βεβαιώνουν οι ασχολούμενοι με αυτήν.
Τη δική του όμορφη πινελιά στο τοπίο προσφέρει το νησάκι Κίκηνθος που καλύπτει την είσοδο του όρμου στο λιμάνι της Μιτζέλας με το κατάλευκο ξωκλήσι του. Ακόμη σημείο αναφοράς για την περιοχή μας αποτελεί η βραχονησίδα του Αγίου Νικολάου με το ομώνυμο ναΐδριο στον κάβο Αγκίστρι. Τα ιστορικά στοιχεία που συναντούμε για τούτα τα νησίδια, αλλού περισσότερα και αλλού λιγότερα θεωρούνται ενδιαφέροντα σε διάφορες ιστορικές περιόδους και είναι γνωστά από ευάριθμες καταγραφές τοπικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος.
Τα “Μικρά”
Τρικέρι
Με το όνομα “Μικρά Τρίκερι” εννοούμε το σύμπλεγμα τριών νησίδων που βρίσκονται ένα δυο μίλια βορειότερα από το Παλιό Τρίκερι και ονομάζονται έτσι για αντιδιαστολή με το “μεγάλο” νησί που ως γνωστόν είναι το μοναδικό στον Παγασητικό που κατοικείται. Το σύμπλεγμα αποτελείται από το μεγαλύτερο νησάκι την Πιθού που σχηματίζεται από δύο τμήματα τα οποία ενώνονται με έναν στενό λαιμό 20 περίπου μέτρων κι από δύο βραχονησίδες: την Στρογγυλή προς το μέρος του Τρίκερι και έχει κυκλικό σχήμα και το Ψαθονήσι ή Ψαθίον, ένα μικρότερο ξερόβραχο πρός τα δυτικά. Οι οποιεσδήποτε πληροφορίες για τούτα τα νησάκια είναι σχεδόν ανύπαρκτες ενώ και από το μοναδικό ναΐδριο των Αγίων Σαράντα που άλλοτε υπήρχε δεν σώζεται απολύτως τίποτε. Οι διάφορες ιστορικές πηγές ελάχιστα στοιχεία μας δίνουν που εξαντλούνται σε λίγες γραμμές. Πολλές δεν μνημονεύουν τίποτε, ενώ άλλες κάνουν μια απλή αναφορά στην ύπαρξή τους και μόνοι χωρίς να επεκτείνονται σε καμία διαφωτιστική λεπτομέρεια. Οι Δημητριείς (Γρ. Κωνσταντάς, Δ. Φιλιππίδης) στη “Νεωτερική Γεωγραφία” (1791) στη σελ. 188 γράφουν: “Εις το δυτικόν
