Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου, Ψυχολόγου, MSc, PhD, Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας
www.my-psychology.gr
|
Τα smartphones βρίσκονται παντού γύρω μας κι έχουμε λίγο πολύ όλοι, μικροί-μεγάλοι, εξοικειωθεί με τη χρήση τους. Κάποιοι από μας δεν δουλεύουν απλά… Είναι στο Facebook, στέλνουν μήνυμα στο κινητό, ακούνε μουσική και δουλεύουν. Είναι το λεγόμενο multitasking. Αξίζει να ξεκαθαριστεί ότι όποιος κάνει multitasking δεν σημαίνει ότι κάνει ή δουλεύει ταυτόχρονα σε πολλά πράγματα, αλλά ότι κάνει εναλλαγές σε διάφορες δουλειές, σαν διακόπτης. Για παράδειγμα, είμαστε σε μια διάλεξη και ταυτόχρονα ελέγχουμε το κινητό μας. Μαγειρεύουμε και ακούμε τηλεόραση. Οδηγούμε και μιλάμε στο κινητό. Το ερώτημα είναι πόσο επιτυχές είναι το multitasking; Μας βοηθά πάντα να διεκπεραιώσουμε τις υποχρεώσεις μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο; Η απάντηση είναι μάλλον όχι. Η λέξη «multitasking» υπονοεί πως μπορείς να κάνει δύο ή και περισσότερα πράγματα ταυτόχρονα, αλλά στην πραγματικότητα οι εγκέφαλοι μας, μας επιτρέπουν να κάνουμε ένα πράγμα τη μία στιγμή και πρέπει να διακόπτουμε κάτι κάθε φορά που ασχολούμαστε με κάτι άλλο. Επομένως, το να κάνουμε περισσότερα από ένα πράγματα ταυτόχρονα οδηγεί σε λιγότερη ακρίβεια και μεγαλύτερο χρόνο απόκρισης σε εξωτερικά ερεθίσματα. |
Αυτοί που είναι σε μεγάλο βαθμό multitaskers έχουν πολλά ανοιχτά πολυμέσα ταυτόχρονα και εναλλάσσονται μεταξύ τους. Ένας τέτοιος multitasker μπορεί να γράφει μια ακαδημαϊκή έρευνα στον υπολογιστή, να κοιτά που και που έναν αγώνα μπάσκετ στην τηλεόραση, να απαντά σε μηνύματα στο Facebook, μετά να επιστρέφει στο γράψιμο, αλλά μετά έρχεται και ένα email και το ελέγχει και αυτό.Φαίνεται, λοιπόν, πως το multitasking δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να διεκπεραιώνουμε με επιτυχία τις δραστηριότητες μας. Η βιβλιογραφία της γνωστικής ψυχολογίας αλλά και εμπειρικά δεδομένα συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι το multitasking σε κάθε μορφή του μειώνει την αποτελεσματικότητα και την ακρίβεια με τις οποίες οι άνθρωποι ολοκληρώνουν τα έργα τους. Χρειάζεται λοιπόν, να είμαστε προσεκτικοί. Μπορούμε να ελέγξουμε το multitasking υιοθετώντας προσεγγίσεις και τρόπους που το ελαχιστοποιούν. Μπορούμε να αποφασίσουμε να είμαστε πιο σκεπτικοί και αντικειμενικοί χρήστες των media. Βέβαια, δεν είναι δυνατόν να το καταργήσουμε από την καθημερινότητά μας, καθώς αρκετές φορές το χρησιμοποιούμε χωρίς επίγνωση. Επίσης, είναι εξαιρετικά λειτουργικό σε αρκετά επαγγέλματα όπως σε γιατρούς ή νοσηλευτές. Αυτό που χρειάζεται να προσέξουμε ιδιαίτερα, είναι στο πότε και πώς το χρησιμοποιούμε χωρίς να έχει αρνητικό αντίκτυπο στα καθημερινά μας καθήκοντα.
Συνήθως αυτούς που μπορούν να λειτουργούν ως multitaskers τους θεωρούμε λίγο πιο έξυπνους και ικανούς. Είναι όμως; Έρευνες δείχνουν ότι αυτοί που μπορούν να κάνουν multitasking δημιουργούν σιγά σιγά διαφορετικό εγκέφαλο από τους υπόλοιπους.
Γίνεται αρκετά σαφές ότι υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ του multitasking και της απόδοσης της μνήμης. Πιο συγκεκριμένα, το έντονο multitasking συσχετίζεται με μειωμένη απόδοση σε τεστ γνωστικής μνήμης. Συχνά, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν διάφορα μέσα ταυτόχρονα ή αλλιώς οι multitaskers, παρουσιάζουν αρνητικά αποτελέσματα σε απλά τεστ βραχύχρονης και μακρόχρονης μνήμης και προσοχής. Το εύρημα αυτό σημειώνει ότι η μειωμένη μνήμη εργασίας παρουσιάζεται στους ανθρώπους με έντονο multitasking επειδή έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν απώλειες προσοχής. Όταν οι απαιτήσεις είναι περιορισμένες, έχουν χαμηλότερη απόδοση. Αλλά, όταν οι απαιτήσεις είναι υψηλές, όπως όταν τα τεστ για την μνήμη εργασίας είναι δυσκολότερα, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ τους, είτε αυτοί είναι σε μεγάλο βαθμό είτε σε μικρό βαθμό multitaskers.
