Με μια επετειακή εκδήλωση στο Ζάππειο, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού και ανώτατων αξιωματούχων της ΕΕ, το ελληνικό κράτος γιορτάζει τη συμπλήρωση 40 ετών από την επίσημη ένταξη της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.
Το 1981 (από την 1η Ιανουαρίου) η χώρα μας γινόταν πλήρες μέλος της ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα), πραγματοποιώντας ένα μεγάλο και κρίσιμης σημασίας βήμα προς τη λεγόμενη «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση». Η σχετική Σύμβαση Προσχώρησης είχε υπογραφεί από το 1979, από τον τότε πρωθυπουργό και ένθερμο υποστηρικτή της ζεύξης της Ελλάδας στο άρμα της Ευρώπης, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Η επετειακή εκδήλωση για τα 40χρονα του θεσμικού «εξευρωπαϊσμού» της Ελλάδας διοργανώνεται από το Υπουργείο Εξωτερικών με προϊστάμενο τον Αναπληρωτή Υπουργό, κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη. Θα διεξαχθεί την Πέμπτη 27 Μαΐου 2021, στις 7 το απόγευμα, στο Ζάππειο.
Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία της η Αυτής Εξοχότης, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ομιλίες θα εκφωνήσουν ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Νταβίντ Σασόλι, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Σαρλ Μισέλ και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών, κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Μαγνητοσκοπημένα μηνύματα θα απευθύνουν ο Προεδρεύων του Συμβουλίου της ΕΕ και Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, κ. Αντόνιο Κόστα και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), κα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Επίσης, στο χώρο του Ζαππείου θα γίνουν τα εγκαίνια φωτογραφικής έκθεσης για τα 40 χρόνια συμμετοχής της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.
Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά από την ΕΡΤ1, ενώ live streaming θα γίνει και από τις σελίδες του Υπουργείου Εξωτερικών στο facebook, καθώς και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα. Τα σχετικά hashtag είναι #CoFoE, #futureugr και #40ΕλλάδαΕΕ.
H πορεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα του ΥΠΕΞ σε κείμενο όπου επιχειρείται συνοπτική ιστορική αναδρομή των δεσμών Ελλάδας-Ενωμένης Ευρώπης «ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Ελλάδας ασφαλώς υπερβαίνει τη σύνδεση και τη μετέπειτα ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα/Ένωση. Έλαβε, ωστόσο, συγκεκριμένη διάσταση με την υποβολή της αίτησης για σύνδεση με τη νεοπαγή Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), τον Ιούνιο του 1959, αίτηση που οδήγησε στην υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ, τον Ιούνιο του 1961, την πρώτη Συμφωνία Σύνδεσης που σύναψε η ΕΟΚ.
» Η Συμφωνία αυτή, η οποία ουσιαστικά αποτελούσε το πρώτο βήμα στην πορεία της Ελλάδας για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ’πάγωσε’ με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα (Απρίλιος 1967) και ενεργοποιήθηκε εκ νέου μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας (Ιούλιος 1974). Ο στόχος, όμως, της ελληνικής κυβέρνησης ήταν η ενσωμάτωση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ως πλήρους μέλους.» Πράγματι, η αίτηση για πλήρη ένταξη υποβλήθηκε στις 12 Ιουνίου 1975, με επιστολή του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στον πρόεδρο του Συμβουλίου Υπουργών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, Υπουργό Εξωτερικών της Ιρλανδίας, G. Fitzgerald.
Οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα επέλεξε την πλήρη ένταξη στην Κοινότητα μπορούν να συνοψισθούν στους εξής:
– Θεώρησε την Κοινότητα ως το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να εδραιώσει το δημοκρατικό πολιτικό της σύστημα και τους δημοκρατικούς θεσμούς.
– Επεδίωκε την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της θέσης της στο περιφερειακό και διεθνές σύστημα, με την ανάπτυξη των σχέσεών της και με άλλους διεθνείς δρώντες πέραν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
– Θεώρησε την ένταξη στην Κοινότητα ως ισχυρό παράγοντα που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
– Επιθυμούσε, ως ευρωπαϊκή χώρα, να είναι ’παρούσα’ και να επηρεάζει τις διεργασίες για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και το πρότυπο της Ευρώπης.
» Η πρώτη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην Ελληνική αίτηση εκδηλώθηκε αρχικά από την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η οποία σύμφωνα με το (τότε) άρθρο 237 της Συνθήκης της Ρώμης, έπρεπε να διατυπώσει ’γνώμη’ πάνω στην αίτηση τρίτης χώρας για ένταξη στην Κοινότητα. Η Επιτροπή δημοσίευσε τη ’γνώμη’ της στις 28 Ιανουαρίου 1976. H Επιτροπή, ενώ αρχικά τόνιζε ότι πρέπει να δοθεί ’σαφώς θετική απάντηση’ στο αίτημα της Ελλάδας για ένταξη, εντούτοις πρότεινε θέσπιση προενταξιακής μεταβατικής περιόδου πριν από την πλήρη θεσμική ενσωμάτωση της χώρας προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
» Με παρέμβαση του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή προς τις κυβερνήσεις των εννέα κρατών – μελών και ιδιαίτερα της Γαλλίας και της Γερμανίας, η πρόταση αυτή της Επιτροπής απορρίφθηκε. Έτσι, τον Ιούλιο 1976 άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη, οι οποίες ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του 1979 με την υπογραφή, στην Αθήνα (Ζάππειο Μέγαρο), της Πράξης Προσχώρησης. Η Βουλή των Ελλήνων κύρωσε την Πράξη Προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες στις 28 Ιουνίου 1979. Η πλήρης ένταξη έλαβε χώρα δύο χρόνια αργότερα, την 1η Ιανουαρίου 1981».
Η ιστοριογραφία
Σχετικά με την πρόσληψη του αντικτύπου και την αξιολόγηση της πραγματικής σημασίας που είχε η ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ, μπορεί να ανατρέξει κάποιος στις δεκάδες ιστορικές μελέτες οι οποίες έχουν γραφεί για τη σύγχρονη Ελλάδα. Ενδεικτικά, σε μία από τις πιο πρόσφατες ολοκληρωμένες εργασίες, το βιβλίο «Ο Ελληνικός 20ος αιώνας» (εκδ. Πόλις), του -αριστερών ιδεολογικών πεποιθήσεων- Αντώνη Λιάκου, αναφέρονται τα εξής: «Το στοίχημα της συνοχής: Στη Μεταπολίτευση, οι δύο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, δεν συμφωνούσαν ως προς τη σύνδεση με την ΕΟΚ. Η ΝΔ έβλεπε ότι τα πολιτικά οφέλη της σύνδεσης, δηλαδή η στερέωση της δημοκρατίας, είχαν προτεραιότητα σε σχέση με τα οικονομικά. Το ΠΑΣΟΚ εξέφραζε την αντίρρησή του και στο πολιτικό και στο οικονομικό πεδίο με την παροιμιώδη φράση ’ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο’. Ως προς την οικονομία, οι οικονομολόγοι του ΠΑΣΟΚ θεωρούσαν ότι η κατάργηση των δασμών μιας ασθενέστερης βιομηχανικά χώρας, σε σχέση με τον ισχυρό βιομηχανικό πυρήνα της Ευρώπης, θα κατέληγε σε βάρος και της ελληνικής βιομηχανίας και της γεωργίας.
» Αν και το ΠΑΣΟΚ έγινε κυβέρνηση μερικούς μήνες μετά την επίσημη υπογραφή της ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ το 1981, δεν πραγματοποίησε τις προγραμματικές του διακηρύξεις να αποχωρήσει από αυτούς τους δύο υπερεθνικούς οργανισμούς. Ο ελληνικός ριζοσπαστισμός γνώριζε τα όριά του, όταν βρισκόταν στην εξουσία. Το επιχείρημα του Παπανδρέου προς τους ψηφοφόρους του ήταν ότι το κόστος της αποχώρησης θα ήταν μεγαλύτερο από εκείνο της παραμονής. Η μισή Ελλάδα μπήκε απρόθυμα σε μια διαδικασία που θα την άλλαζε ριζικά. Παρόλ’ αυτά οι δισταγμοί της ελληνικής κυβέρνησης κατέληξαν σε μια διαπραγμάτευση, η οποία συνέβαλε στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού ενωτικού εγχειρήματος και στην υιοθέτηση μιας πολιτικής για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών περιφερειών.
» Η ΕΟΚ, ως το 1981, αποτελούνταν από χώρες οι οποίες είχαν οικονομικό και βιομηχανικό επίπεδο παρόμοιο. Η μόνη μεγάλη οικονομικά καθυστερημένη περιοχή, έως τότε, ήταν η νότια Ιταλία, κάτι ωστόσο που αποτελούσε εσωτερικό ιταλικό ζήτημα. Με την είσοδο της Ιρλανδίας (1973) και της Ελλάδας (1981), αλλά και με την επικείμενη είσοδο της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (1986), ο ευρωπαϊκός νότος διευρυνόταν και οι φτωχές αγροτικές περιοχές έγιναν ευρωπαϊκό πρόβλημα, γιατί στο σύνολό τους αποτελούσαν τμήμα των καινούριων χωρών. Το 1981, όταν εισήλθε στην ΕΟΚ η Ελλάδα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν περίπου στο μισό του αντίστοιχου των έξι χωρών του ευρωπαϊκού πυρήνα».
[protothema.gr]
