«Μέσα από τους τοίχους της Κοινότητας μύριζε ελευθερία […] Εκεί μάθαμε πώς κάτι αδύνατο παίρνει σάρκα και οστά. Εκεί μάθαμε πώς να ζούμε δυνατοί, ακόμα και με τον φόβο και την ανελευθερία να πλανιούνται από πάνω μας σε κλειδωμένα κελιά. Μάθαμε πως ακόμα και στα πιο σκοτεινά σημεία του κόσμου οι σπίθες ξεπηδούν μέσα από ιδέες και ψυχές. Η Κοινότητά μας στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού είναι η φλόγα μας…Και μια φλόγα απλά δεν καίγεται» ανέφερε ο Μιχάλης, απόφοιτος του προγράμματος της θεραπευτικής κοινότητας ΚΕΘΕΑ «Εν Δράσει», φανερά συγκινημένος κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της κοινότητας. Δυόμισι χρόνια μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε ολοσχερώς τις εγκαταστάσεις της, η Θεραπευτική Κοινότητα ΚΕΘΕΑ Εν Δράσει στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού άνοιξε ξανά τις πόρτες της.
Νησίδα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης στο σκληρό περιβάλλον της φυλακής, η Κοινότητα προσφέρει, από το 2008, ένα πλαίσιο αλληλοβοήθειας, θεραπείας και εκπαίδευσης με στόχους την οικοδόμηση ενός νέου τρόπου ζωής των κρατουμένων, μακριά από τη χρήση και την παραβατικότητα, και την επανένταξη στην κοινωνία. Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος περίπου 300 τετραγωνικών όπου στεγάζεται η κοινότητα δεν θυμίζει σε τίποτα το περιβάλλον της φυλακής. Τα 14 μέλη που χαίρουν των υπηρεσιών της κοινότητας κατάφεραν να ανοικοδομήσουν τον χώρο και να δημιουργήσουν ένα ζεστό, φιλόξενο και φωτεινό χώρο στον οποίο περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας τους. Το περιποιημένο και ασπρισμένο μποστάνι τους υποδέχεται καθημερινά πριν μπουν στον χώρο.
Όπως περιγράφει ο Γιασάρ, 17 μήνες στο πρόγραμμα, η ημέρα τους ξεκινά στις 09.00 όπου οι ομάδες δουλειάς φροντίζουν τον χώρο, ετοιμάζουν το πρωινό και το μεσημεριανό τους. Πια μπορούν να βγουν στο δικό τους προαύλιο και να παίξουν μπάλα, ενώ κάθε Δευτέρα και Πέμπτη στις ομάδες επαφής συγκεντρώνονται όλοι μαζί και λύνουν τα τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζουν μεταξύ τους και με τις οικογένειές τους. «Στην αρχή δυσκολευόμουν να αλλάξει η συμπεριφορά μου και ο τρόπος ζωής, γιατί μετά τις 17.00 που επιστρέφουμε στον θάλαμο τα πράγματα είναι διαφορετικά, τότε πρέπει να είσαι ψύχραιμος. Μέσα από το πρόγραμμα έμαθα να ξεχωρίζω τα συναισθήματα μου» λέει ο Γιασάρ, ο οποίος ετοιμάζεται να καταθέσει τα χαρτιά του και να αποφυλακιστεί υπό όρους συνεχίζοντας το πρόγραμμα εκτός φυλακής.
Ο Γρηγόρης βρίσκεται πια στο στάδιο της απεξάρτησης. Αυτά τα δύο χρόνια όμως που παρέμεινε στο πρόγραμμα αδημονούσε για τις ημέρες της συμβουλευτικής. Για εκείνον η συνάντηση αυτή ήταν μια απόδραση μέσα στην ίδια τη φυλακή. Η φωτιά τον Σεπτέμβριο του 2012 που κατέστρεψε ολοσχερώς την Κοινότητα έκοψε τα φτερά των μελών. «Ήταν το σπίτι μας, το είδαμε που καταστρεφόταν αλλά αποφασίσαμε να μην εμπλακούμε στην εξέγερση τότε» λέει ο Γρηγόρης στο «Βήμα».
«Ήμουν στο παράθυρο εκείνο το βράδυ και έβλεπα κάποιον να προσπαθεί να ρίξει την περίφραξη και να σπάσει το τζάμι. Ήταν η φορά που δεν μπόρεσα να κάνω κάτι, θύμωσα. Νόμιζα ότι λεηλατήθηκαν τα όνειρα μου, η ζωή μου και ότι δεν θα υπάρξει αύριο. Ηταν τραγικές εκείνες οι στιγμές και δύσκολες» περιγράφει ο Διονύσης με τρεμάμενη φωνή για το βράδυ της πυρκαγιάς.
Επί 18 μήνες τα μέλη του ΚΕΘΕΑ φιλοξενούνταν στο αμφιθέατρο του σχολείου των φυλακών οι οποίοι παρά τις δυσκολίες συνέχιζαν να προσπαθούν μέσα στο πρόγραμμα. Η ανακατασκευή του χώρου όμως σηματοδοτεί μια νέα αρχή για τα μέλη, προσφέροντάς τους ξανά κατάλληλες συνθήκες θεραπείας, αλλά και για άλλους περίπου 130 κρατούμενους του Κορυδαλλού που αυτή τη στιγμή προετοιμάζονται για την ένταξή τους σε αυτήν.
Ως χώρο που δίνει ένα σημαντικό μήνυμα στην κοινωνία που βιώνει την κρίση και την αδυναμία να αλλάξει κάπως την κατάσταση χαρακτήρισε ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Νίκος Παρασκευόπουλος την κοινότητα στις ανδρικές φυλακές Κορυδαλλού κατά την ομιλία του. «Εκεί που πιστεύουμε ότι κάποια πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν, υπάρχει μια ομάδα που μπορεί να τα αλλάξει. Δεν βλέπω άλλο χώρο να δημιουργεί τόσο σημαντικά πράγματα. Με τη συμβολή σας δεν βοηθάτε μόνο τον εαυτό σας, αλλά και πολλούς άλλους που βρίσκονται έξω από εδώ. Ο αλτρουισμός συμφέρει· θα βοηθήσετε τους άλλους να αλλάξουν και αυτό θα βοηθήσει και εσάς» ανέφερε ο υπουργός προς τα μέλη και τους εθελοντές της κοινότητας, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε την προσπάθεια που γίνεται σε όλες τις φυλακές να υπάρξει ένα δίκτυο που να βοηθά τους χρήστες ουσιών.
Προαναγγελία αλλαγών στο νοσοκομείο και στο ψυχιατρείο φυλακών Κορυδαλλού
Παρών στα εγκαίνια και ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Ξανθός, ο οποίος προανήγγειλε βελτιωτικές αλλαγές στο νοσοκομείο και το ψυχιατρείο, καθώς και ενίσχυση των προγραμμάτων απεξάρτησης στις φυλακές. «Αυτή η ημέρα έχει ένα πολύ σημαντικό συμβολισμό, με το φιλότιμο και με την δουλειά ξαναστήθηκε η δομή. Είναι ένα βήμα εξανθρωπισμού των φυλακών» ανέφερε.
Η λειτουργία θεραπευτικών προγραμμάτων αποτελεί αναγκαιότητα για το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα, καθώς υψηλό ποσοστό των κρατουμένων έχει καταδικαστεί για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών και αντιμετωπίζει προβλήματα χρήσης. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η συμμετοχή σε πρόγραμμα απεξάρτησης «σπάει» τον φαύλο κύκλο της υποτροπής στην εξάρτηση και στο έγκλημα, και αποτελεί ουσιαστική διέξοδο για τα άτομα και συμφέρουσα επένδυση για την κοινωνία. «Τα βράδια σκεφτόμουν ότι ήθελα να μπορώ να βλέπω τον ήλιο και να μυρίζω τις ευωδιές. Να έχω φίλους και να μπορέσω να βοηθήσω άλλους χρήστες» περιγράφει ο Μιχάλης. «Αυτά που σκεφτόμουν τα βράδια στο κελί μπόρεσα ύστερα από επτά χρόνια να τα ζήσω. Εχω μια υπέροχη σύντροφο, έναν υπέροχο γιο, σπούδασα ψυχολογία και είμαι εθελοντής στο ΚΕΘΕΑ στην Ηγουμενίτσα». «Στη φυλακή με τον Μιχάλη συζητούσαμε πώς θα βρούμε να πιούμε· τώρα μιλάμε για το πού θα βρούμε τις πιο φθηνές πάνες για τα παιδιά μας» σχολίασε αστειευόμενος ο Τάσος.
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ κ. Γεράσιμος Νοταράς η Κοινότητα αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου δικτύου υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ με άξονα το σωφρονιστικό σύστημα. Το δίκτυο αυτό σε ετήσια βάση προσφέρει υπηρεσίες σε 2.000 άτομα, κάνοντας πράξη το δικαίωμα στη θεραπεία μέσα στη φυλακή. Περιλαμβάνει 19 προγράμματα συμβουλευτικής και τρία προγράμματα απεξάρτησης σε ανδρικές και γυναικείες φυλακές όλης της χώρας, διασυνδεδεμένα με Κέντρα Υποδοχής και Επανένταξης στην κοινωνία.
Μάλιστα το επόμενο διάστημα αναμένεται και, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το ΚΕΘΕΑ, προγραμματίζει τα εγκαίνια μιας ακόμα μονάδας απεξάρτησης στις φυλακές. Συγκεκριμένα στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Διαβατών Θεσσαλονίκης, η οποία θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση και σε ξεχωριστή πτέρυγα με δυναμικότητα 84 θέσεων. Εφόσον εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις σε προσωπικό, το ΚΕΘΕΑ μπορεί να προχωρήσει άμεσα στη διεύρυνση των θεραπευτικών του παρεμβάσεων και σε άλλα σωφρονιστικά καταστήματα.
tovima.gr
