Kάθε Παρασκευή, στις 4 το απόγευμα, 700 με 800 χιλιάδες Ισραηλινοί συντονίζουν τους ραδιοφωνικούς δέκτες τους στον δημόσιο σταθμό «Φωνή του Ισραήλ» για να ακούσουν την εκπομπή του Γιαρόν Ενός, που βρίσκεται στον “αέρα” εδώ και 20 χρόνια.
Η εκπομπή του είναι μια από τις πιο δημοφιλείς στο Ισραήλ και είναι αφιερωμένη σχεδόν ολοκληρωτικά στην Ελλάδα, τον ελληνικό πολιτισμό, τη μουσική, τη φιλοσοφία, την ιστορία.
Για τον “έρωτά” του για την Ελλάδα, αλλά και το μεγάλο ενδιαφέρον των συμπατριωτών του για τον ελληνικό πολιτισμό, μίλησε ο δημοσιογράφος και παρουσιαστής Γιαρόν Ενός, ο οποίος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την 11η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, όπου το Ισραήλ ήταν τιμώμενη χώρα.
Ένας “έρωτας” που κρατάει 25 χρόνια
Πώς, όμως, έγινε η ελληνική κουλτούρα μέρος της ζωής του; Όπως είπε, όλα ξεκίνησαν πριν από 25 χρόνια, όταν κατά τύχη διάβασε το βιβλίο του Άγγλου φυσιοδίφη και βοτανολόγου Τζέραρντ Ντάρελ “Η οικογένεια μου και άλλα ζώα”, όπου έγραφε για τη ζωή του ως παιδί στην Κέρκυρα.
Κατάπληκτος από τις περιγραφές του νησιού και της φύσης, με το που τελειώνει το βιβλίο, παίρνει το αεροπλάνο και μετακομίζει μαζί με τη γυναίκα και το παιδί του για έναν χρόνο στην Κέρκυρα. “Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή, δεν είχα ξαναέρθει στην Ελλάδα και στην πραγματικότητα δεν ήρθα σε ελληνικό νησί, ήρθα να δω τη φύση. Αλλά ξεκίνησα να γνωρίζω ανθρώπους, να ακούω τις φωνές, τη μουσική και ερωτεύτηκα” ανέφερε.
Θυμάται τη γνωριμία του με τον Κερκυραίο φίλο του, τον Γιώργο, ο οποίος του έβαζε να ακούσει δίσκους με ελληνική μουσική και του διάβαζε τον “Βίο και την Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” του Καζαντζάκη, την ώρα που έπιναν το κρασί που έφτιαχνε ο ίδιος. Μια μέρα πήγε στο σπίτι του φίλου του και τον βρήκε να κλαίει. Γεμάτος ανησυχία ρώτησε τι συμβαίνει και άκουσε με έκπληξη τον φίλο του να του απαντάει γιατί πέθανε ο μουσικοσυνθέτης και τραγουδοποιός, Δημήτρης Λάγιος.
Πάνω από 700 τραγούδια
Οι Ισραηλινοί αγαπούν την ελληνική μουσική, γνωρίζουν -μεταξύ άλλων- τον Νταλάρα, την Αλεξίου, την Πρωτοψάλτη, την Αρβανιτάκη, τη Γαλάνη, την Αρλέτα, τον Σπανουδάκη, τον Παπακωνσταντίνου και η νέα γενιά τραγουδάει Χατζηγιάννη.
Όπως επεσήμανε ο κ. Ενός, πάνω από 700 ελληνικά τραγούδια διασκευάστηκαν στα εβραϊκά και είναι δημοφιλή, χωρίς το ευρύ κοινό να γνωρίζει την προέλευσή τους.
Ακόμη, εκπέμπουν στο διαδίκτυο 12 ραδιοφωνικοί σταθμοί, που μεταδίδουν αποκλειστικά ελληνική μουσική και οι περισσότεροι από τους παραγωγούς και τους ιδιοκτήτες δεν έχουν κάποια σχέση με την Ελλάδα.
Τον χειμώνα, Ισραηλινοί έρχονται στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη για μια ημέρα, αποκλειστικά για να ακούσουν τους αγαπημένους τους τραγουδιστές στα νυχτερινά μαγαζιά.
“Οι άλλοι”
Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. “Όταν ήμουν παιδί και οι γονείς μου ήρθαν από την Πολωνία για εμένα και τους γονείς μου, αυτοί που τραγουδούσαν ελληνικά τραγούδια ήταν αυτοί που η μαμά μου αποκαλούσε ’οι άλλοι’, που δεν έρχονταν στην πόλη μου, κάθονταν στις γειτονιές τους”.
Από την αρχή του Ισραήλ, πολλοί καλοί τραγουδοποιοί πήραν τη μουσική του Θεοδωράκη, του Χατζηδάκη και την “έντυσαν” με εβραϊκές λέξεις.
Όταν ο δημοφιλής Ισραηλινός καλλιτέχνης Γεχούντα Πολικέρ, γιος Εβραίων από τη Θεσσαλονίκη, έκανε δίσκο στα ελληνικά με όλα τα παλιά τραγούδια που μεταφράστηκαν στα εβραϊκά, η τεράστια επιτυχία του εγχειρήματος έδωσε στους νέους ανθρώπους τη δικαιολογία να ακούσουν αυτή τη μουσική.
Σήμερα, ο Γιαρόν Ενός δίνει συναυλίες με το συγκρότημά του, με ελληνικά τραγούδια και ιστορίες για τη χώρα μας. Στο πολυπληθές ακροατήριο ( πάνω από 100.000 σε πρόσφατη συναυλία στο Μέγαρο της Ιερουσαλήμ) βρίσκει κανείς ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, νέους, γέρους, ορθόδοξους Εβραίους “και όλοι τραγουδάνε μαζί μας τα τραγούδια, κάτι το οποίο είναι καταπληκτικό”.
Ο ήχος της ελευθερίας
Γιατί, όμως, είναι τόσο δημοφιλή τα ελληνικά τραγούδια; Ίσως τα ελληνικά έχουν για τους Ισραηλινούς τον ήχο της ελευθερίας, τους θυμίζουν τα νησιά, τη γαλάζια θάλασσα, τον Ζορμπά, έναν άνθρωπο που ζούσε με την καρδιά του, τα συναισθήματα του και όχι με το μυαλό του. “Πολλοί Ισραηλινοί μου είπαν ότι το μπουζούκι και η λύρα έχουν το ήχο της χαρμολύπης, σου μεταφέρουν το συναίσθημα της ευτυχίας, αλλά και της λύπης. Γι’ αυτούς είναι ένας τρόπος να εκφραστούν, γιατί στην καθημερινή ζωή, οι Ισραηλινοί είναι σκληροί άνθρωποι έχουν πολλά προβλήματα” ανέφερε χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος.
Τόνισε δε, ότι αγαπημένες του Ελληνίδες τραγουδίστριες είναι η Δήμητρα Γαλάνη και η Αρλέτα, τις οποίες γνωρίζει προσωπικά, όπως και τον Παντελή Θαλασσινό, ενώ έχει φιλικές σχέσεις με την Αλεξίου και την Πρωτοψάλτη.
Η ταραμοσαλάτα και τα παϊδάκια
Μια άλλη πλευρά της ελληνικής κουλτούρας που έχει υιοθετήσει ο Γιαρόν Ενός είναι το φαγητό, το οποίο γνωρίζει τόσο ως καλοφαγάς όσο και ως μάγειρας.
“Το ελληνικό φαγητό είναι το αγαπημένο μου. Πριν από ενάμιση χρόνο ζύγιζα 140 κιλά και έφτασα σε αυτό το βάρος γιατί συνήθιζα να τρώω σαν γουρούνι ταραμοσαλάτα, με πολύ ψωμί. Κανείς δεν μου είπε ότι η ταραμοσαλάτα έχει λάδι και ψωμί” τόνισε, γελώντας, ενώ δεν έκρυψε την αδυναμία του για τα παϊδάκια.
“Δεν εκτιμάτε τα καλά πράγματα που έχετε”
Παρόλο που το 99,5% των Ισραηλινών δεν προήλθε από την Ελλάδα, το Ισραήλ “συλλέγει” πολλές διαφορετικές πλευρές από την ελληνική κουλτούρα, τόνισε ο Ισραηλινός δημοσιογράφος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σε μία πρόσφατη εκδήλωση για την Ημέρα Ανεξαρτησίας του Ισραήλ, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση, ο πιο γνωστός καθηγητής Ιστορίας της χώρας επέλεξε να αναφέρει στην ομιλία του πως ήταν τυχερός στη ζωή του γιατί, όταν ήταν 12 χρονών, συνάντησε την ελληνική ιστορία, τη φιλοσοφία και τη μυθολογία.
Σήμερα, μεταφράζονται στα εβραϊκά σύγχρονα ελληνικά βιβλία, όπως της Λένας Διβάνη. Επιπλέον, κυκλοφόρησαν νέες μεταφράσεις των κλασικών ελληνικών βιβλίων που ανταποκρίνονται στη σύγχρονη εβραϊκή γλώσσα.
“Εσείς, οι Έλληνες, καμιά φορά δεν αγαπάτε τον εαυτό σας, όπως και εμείς κάνουμε στο Ισραήλ… Νομίζω ότι κατά κάποιον τρόπο δεν εκτιμάτε τα καλά πράγματα που έχετε. Αυτό συμβαίνει και στους Ισραηλινούς και μας συνδέει κατά κάποιον τρόπο” υπογράμμισε.
Η κουλτούρα του ταξιδιού και των στόχων
Σε παλαιότερη συνέντευξή του είχε επισημάνει ότι η ελληνική κουλτούρα δίνει έμφαση στο ταξίδι και η ισραηλινή στον στόχο.
“Οι Ισραηλινοί είναι πολύ πιο πρακτικοί στην καθημερινή ζωή γιατί κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους είχαν προτεραιότητα την επιβίωση. Οι γονείς μου είναι επιζώντες του Ολοκαυτώματος, μου δίδαξαν ότι πρέπει να επιβιώσεις, πρέπει να έχεις φαγητό, να έχεις κάποια λεφτά και πρέπει να είσαι ανεξάρτητος. Και μας διδάσκουν συνεχώς να είμαστε ανεξάρτητοι, που σημαίνει να έχεις στόχους στη ζωή και να τους πετυχαίνεις” εξήγησε.
Στην Ελλάδα, συνέχισε, η κουλτούρα δεν δίνει έμφαση μόνο στον στόχο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο έρχεσαι σε επαφή με τα συναισθήματα σου και η μουσική είναι ένας τρόπος για να έρθεις σε επαφή με τα συναισθήματά σου. Οι Έλληνες εκφράζουν τα πάντα με τα τραγούδια- θλίψη, ζήλια, αγάπη, μίσος, τι αγαπάνε στη χώρα τους και τι μισούν στη χώρα τους
“Οι Ισραηλινοί, κατά κάποιο τρόπο, δεν κατανοούν ότι η ζωή είναι εδώ και τώρα, όχι μόνο τι θα πετύχεις… Κατά κάποιον τρόπο, ακόμα και στη χειρότερη στιγμή στην Ελλάδα, μπορούν (οι Έλληνες) να καθίσουν έξω, μαζί με την οικογένεια, τους φίλους, να μιλήσουν, να χορέψουν, ζουν το ’τώρα’” σημείωσε.
Ο κοινός… εχθρός που έφερε κοντά Έλληνες και Ισραηλινούς
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ, ο κ. Ενός υπογράμμισε ότι είναι σε πολύ καλύτερο σημείο σε σχέση με το παρελθόν και σε αυτό συνέλαβαν τόσο ο διάλογος μεταξύ των ηγετών, όσο και οι επαφές μεταξύ των δύο λαών.
Περιέγραψε, με χιούμορ, την πρώτη συνάντηση μεταξύ Ελλήνων και Ισραηλινών συγγραφέων που δεν ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, κατέληξε, ωστόσο, σε φιλίες που κρατούν μέχρι σήμερα. Ο ίδιος, μαζί με τους Ισραηλινούς συγγραφείς και τους Έλληνες συναδέλφους τους, επιβιβάστηκε σε λεωφορείο στην Αθήνα με προορισμό την Καλαμάτα. Το λεωφορείο είχε κλιματισμό, δεν άνοιγαν τα παράθυρα και μισή ώρα αργότερα οι Έλληνες άρχισαν να καπνίζουν, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των Ισραηλινών. Παρά το φορτισμένο κλίμα, κάποιος επιβάτης είπε στον οδηγό να μην σταματήσει μέχρι την Καλαμάτα. Σταδιακά, όλο και περισσότεροι επιβάτες ήθελαν να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα και μετά από λίγη ώρα ήταν όλοι ενωμένοι εναντίον του οδηγού! “Όταν έφτασαν στην Καλαμάτα έγιναν φίλοι, πέρασαν τέσσερις εκπληκτικές μέρες και αυτή η σχέση μεταξύ τους διατηρείται μέχρι σήμερα. Το οποίο σημαίνει, ότι καμιά φορά χρειάζεσαι έναν κοινό εχθρό για να γίνεις φίλος” κατέληξε ο Γιαρόν Ενός.
ΑΜΠΕ
