ΔΙΕΘΝΗ

Σαπίζει στα αζήτητα η «Καλυψώ» του Ζακ-Ιβ Κουστό

σαπίζει-στα-αζήτητα-η-καλυψώ-του-ζακ-443961

Στις ημέρες της δόξας της η «Καλυψώ» ήταν κάτι περισσότερο από ένα ωκεανογραφικό ερευνητικό σκάφος. Ηταν ο σταθερός σύντροφος του διάσημου γάλλου εξερευνητή Ζακ-Ιβ Κουστό: το πλοίο και ο καπετάνιος του ταξίδεψαν πάνω από ένα εκατομμύριο ναυτικά μίλια μαζί, από την Ερυθρά Θάλασσα και τον Αμαζόνιο ως την Ανταρκτική και τον Ινδικό Ωκεανό.

Τώρα το μόνο που μπορεί να δει κανείς από την «Καλυψώ» είναι το ξύλινο κουφάρι της, τον σκελετό του πλοίου που σαπίζει έξω από μια αποθήκη στο λιμάνι της μικρής πόλης Κονκαρνό, στις ακτές της Βρετάνης, στη Δυτική Γαλλία.

Είναι δύσκολο να την αναγνωρίσεις ως το ίδιο πλοίο που πρωταγωνίστησε στις βραβευμένες ταινίες και τηλεοπτικές περιπέτειες του Κουστό από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 ως τη δεκαετία του 1980. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών η «Καλυψώ» και ο Κουστό έγιναν σύμβολα του κινήματος της οικολογίας, της ευαισθητοποίησης για τα θαύματα των ωκεανών του κόσμου. Τα ταξίδια τους τούς έκαναν διάσημους και συνώνυμους με τον ρομαντισμό της θαλάσσιας εξερεύνησης καθώς ακολουθούσαν και κατέγραφαν με υποβρύχιες κάμερες καρχαρίες, σφουγγάρια και ναυάγια σε όλη την υδρόγειο.

«Να βυθιστεί και να γίνει σπίτι για τα ψάρια»

Σήμερα η «Καλυψώ» σαπίζει στην αποθήκη όπου μεταφέρθηκε το 2007 για να επισκευαστεί. Απογυμνωμένη από το μέταλλο και το ξύλο, η «Καλυψώ» είναι πλέον ένα σύμβολο για το πώς έχει ξεθωριάσει στη συλλογική μνήμη ο Κουστό και πώς, παρά τη ναυτική παράδοση της Γαλλίας, ούτε η κυβέρνηση ούτε οι κληρονόμοι του εξερευνητή έχουν βρει μια λύση για την επισκευή και την τύχη του σκάφους. Οταν πέθανε, σε ηλικία 87 ετών, στο σπίτι του στο Παρίσι το 1997, ο Κουστό δεν άφησε πίσω του σαφείς οδηγίες για το τι πρέπει να γίνει με το πλοίο που τον συνόδευσε στις εξερευνήσεις του για περισσότερα από 40 χρόνια. Αλλά η συνηθισμένη πρακτική της διάλυσης ενός σκάφους σε κομμάτια που πάνε για παλιοσίδερα φαίνεται σε πολλούς σαν προσβολή για ένα πλοίο με μια τόσο θρυλική ιστορία.

Στις αποβάθρες του Κονκαρνό, στα ναυπηγεία και στις κουβέντες ανάμεσα στους ναυτικούς και στους ψαράδες σχεδόν όλοι συμφωνούν για το πώς να αποτίσουν φόρο τιμής στην «Καλυψώ»: λένε ότι πρέπει να βυθιστεί στον πυθμένα του ωκεανού. Λέγεται ότι ο ίδιος ο Κουστό είχε εκφράσει την επιθυμία «να βυθιστεί η “Καλυψώ” σε πολύ βαθιά νερά και να γίνει σπίτι για τα ψάρια». Αλλά αυτή η ευχή φαίνεται ότι ήταν μάλλον ένα σχήμα λόγου, μια τρυφερή σκέψη, μια ποιητική εικόνα.

Από τις αρχές του 2009 η μη κερδοσκοπική Εταιρεία Κουστό αποφάσισε ότι οι επισκευές ήταν ανεπαρκείς και σταμάτησε να πληρώνει για αυτές. Οι εργασίες στο σκάφος σταμάτησαν και ακολούθησαν μια σειρά δικαστικές ενέργειες. Ο δικαστής αποφάνθηκε υπέρ του ναυπηγείου λέγοντας ότι η Εταιρεία Κουστό πρέπει να καταβάλει τα 273.000 ευρώ για τις εργασίες που είχαν γίνει και να μεταφέρει αλλού την «Καλυψώ». Δεν είναι σαφές αν η Εταιρεία έχει το δικαίωμα να πουλήσει το πλοίο. Ακόμη και αν το πουλούσε, δεν είναι βέβαιο αν θα υπάρξει αγοραστής. Ενας εκπρόσωπος των ναυπηγείων αρνήθηκε να σχολιάσει σχετικά με την κατάσταση του σκάφους ή για το αν υπάρχει εκδήλωση ενδιαφέροντος από ιδιώτες. Μέχρι στιγμής καμία πόλη ή χώρα δεν έχει προσφερθεί να φιλοξενήσει ό,τι έχει απομείνει από την «Καλυψώ». Το μόνο που έχει πει η Εταιρεία Κουστό είναι ότι διεξάγει συζητήσεις με το Μονακό, όπου ο Κουστό διηύθυνε για πολλά χρόνια το Ωκεανογραφικό Μουσείο.

Η χήρα του εξερευνητή, η Φρανσίν Κουστό, δεν θέλει να κάνει κανένα σχόλιο για την τύχη του σκάφους. Παλαιότερα η κυρία Κουστό, που είναι πρόεδρος της Εταιρείας, είχε πει δημοσίως ότι θα ήθελε να ξαναγίνει αξιόπλοη η «Καλυψώ». «Ναι, είναι δυνατόν να επισκευαστεί, αλλά κανένας δεν έχει τα χρήματα για να γίνει αυτό» λέει ο 36χρονος Πιερ Νερζίκ, διευθυντής στην Concar’nautic, μια εταιρεία κοντά στα ναυπηγεία που πουλάει, ενοικιάζει και επισκευάζει μικρά σκάφη, και ο οποίος, όπως πολλοί ναυτικοί της περιοχής, μιλάει σαν να γνώριζε προσωπικά τον Κουστό.

Helios Plus

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου