ΔΙΕΘΝΗ

Τζέραλντ Μπατ: Η Αραβική Ανοιξη δεν έφερε τη δημοκρατία

τζέραλντ-μπατ-η-αραβική-ανοιξη-δεν-έφε-391777

Η Αραβική Ανοιξη, αντίθετα με αυτό που ήλπιζαν και ανέμεναν εκατομμύρια άνθρωποι στον μουσουλμανικό και στον υπόλοιπο κόσμο, δεν έφερε πραγματική δημοκρατία σε καμία από τις χώρες όπου ενέσκηψε, εκτιμά ο αναλυτής του βρετανικού BBC σε θέματα Μέσης Ανατολής, Τζέραλντ Μπατ. Και επιχειρεί να εξηγήσει γιατί.

«Με μια πρώτη ματιά, κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει πως στις αραβικές χώρες επικρατεί πλέον δημοκρατία: άλλωστε, την περασμένη Τρίτη εκατομμύρια σύροι πολίτες ψήφισαν στις προεδρικές εκλογές, ενώ οι Αιγύπτιοι ήδη εξέλεξαν νέο ανώτατο άρχοντα και θα εκλέξουν βουλευτές στο εγγύς μέλλον. Νωρίτερα εφέτος εκλογές έγιναν στο Ιράκ και στην Αλγερία, οι δε κάτοικοι του Κουβέιτ και της Τυνησίας θα προσέλθουν σε λίγο καιρό στις δικές τους κάλπες» γράφει ο Μπατ.

Ωστόσο τα φαινόμενα απατούν, καθώς η πραγματικότητα αποδεικνύει πως η δημοκρατία στον αραβικό κόσμο έχει κάνει ελάχιστη πρόοδο στην προσπάθεια των πιστών της να σπάσει το ηγετικό κατεστημένο που έχει επιβληθεί με αυταρχικό τρόπο τις τελευταίες δεκαετίες.

Και αυταρχισμός και κάλπες

Οπως σημειώνει ο βρετανός αρθρογράφος, «ένα τρανό παράδειγμα για αυτό αποτελεί η περίπτωση της Αιγύπτου: από την πτώση του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ το 2011, οι κάτοικοι της χώρας έχουν ήδη ψηφίσει σε δύο εκλογές για την ανάδειξη προέδρου, αλλά και σε τρία δημοψηφίσματα. Κι όμως, παρ’ όλη την επίδειξη δημοκρατικού πνεύματος, ο Στρατός και οι Υπηρεσίες Ασφαλείας της χώρας είναι αυτές που κινούν τα νήματα της εξουσίας πίσω από το παρασκήνιο. Το νέο Σύνταγμα επιτρέπει στις Ενοπλες Δυνάμεις να δικάζει πολίτες, ενώ οι νέοι νόμοι επιβάλλουν μεγάλους περιορισμούς σε περίπτωση διαδηλώσεων – κι όλα αυτά, κάθε άλλο παρά δημοκρατία αποτελούν».

Οσο για τις εκλογές στη Συρία, τις χαρακτηρίζει «απλώς τυπικές, καθώς δεν υπάρχει καμία ελευθερία λόγου, ούτε έχει προκύψει κάποιος ισχυρός ανταγωνιστής που να κατεβεί στις εκλογές ως αντίπαλος του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ», πόσω μάλλον που οι κάλπες στήνονται ενώ μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος που έχει τινάξει στον αέρα την οικονομία και την κοινωνία της χώρας, έχοντας εξαναγκάσει περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς.

«Στη Λιβύη πάλι, μετά την πτώση του Μοαμάρ Καντάφι, έλαβαν χώρα το 2012 οι πρώτες εκλογές με την ελπίδα να αποτελέσουν την αυγή μιας νέας εποχής για αυτό το αραβικό κράτος. Αλλά έκτοτε, οι κεντρικές Αρχές και οι εθνικοί θεσμοί της Λιβύης δεν κατάφεραν κι αυτοί με τη σειρά τους να αντισταθούν στη δύναμη των πολιτοφυλακών και το ενδεχόμενο εγκαθίδρυσης ενός δημοκρατικού συστήματος παραμένει μακρινό» παρατηρεί επίσης ο αρθρογράφος.

Μοναδική εξαίρεση η Τυνησία

Δεν υπάρχει άραγε καμία εξαίρεση σε αυτό το απέραντο τοπίο των προδομένων ελπίδων και των αβάσιμων προσδοκιών; Υπάρχει, λέει ο Μπατ, μία και μοναδική εξαίρεση: η Τυνησία. Εκεί το καθεστώς που διαδέχτηκε τον ανατραπέντα δικτάτορα Ζιν ελ Αμπιντίν Μπεν Αλί δείχνει να διασώζει τη δημοκρατική του αξιοπιστία.

«Απ’ όλες τις χώρες όπου ενέσκηψε η Αραβική Ανοιξη, μόνο η Τυνησία – εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν όλα – έχει να επιδείξει μια επιτυχία: ο στρατός παρέμεινε απλός παρατηρητής, ενώ οι διάφορες πολιτικές ομάδες κατάφεραν, μετά από διάφορους συμβιβασμούς, να συμφωνήσουν για τη γέννηση ενός νέου Συντάγματος που θα ικανοποιεί τις ανάγκες των περισσοτέρων τμημάτων της κοινωνίας της Τυνησίας» συνοψίζει ο βρετανός δημοσιογράφος. Η εξάλειψη των αυταρχικών ηγετών σε πολλές αραβικές χώρες θα είναι μια διαδικασία μακρά και επίπονη. Πρέπει να γίνουν μεγάλα βήματα σε θέματα κρατικών δομών, διαφάνειας, ακόμη και Παιδείας.

«Για παράδειγμα στη δημόσια εκπαίδευση κυριαρχεί ένα σύστημα παπαγαλίας και είναι προφανής η ανάγκη για αντικατάστασή του από ένα σύστημα που θα θέτει ερωτήσεις και θα δίνει αναλυτικές απαντήσεις εκφράζοντας διάφορες απόψεις» τονίζει ο Μπατ.

Χωρίς πολιτικό όραμα

Και καταλήγει: «Σήμερα, πολλές αραβικές χώρες εφαρμόζουν τη δημοκρατία με διαφορετικούς τρόπους: ωστόσο, από όλες λείπει ένα βασικό συστατικό: ένα πολιτικό όραμα που θα αντικατοπτρίζει όχι μόνο τις ανάγκες κάθε κρατικής δομής και των φορέων της, αλλά και τα οικονομικά και κοινωνικά “θέλω” των πολιτών. Μόνο όταν οι εκλογές γίνουν πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα σε πολλά και διαφορετικά πολιτικά οράματα θα αποκτήσουν πραγματικό νόημα οι εκλογικές διαδικασίες στις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής».

HeliosPlus

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου