ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Εθνικό Σύστημα Υγείας, δημόσια, δωρεάν υγεία για όλο τον λαό

εθνικό-σύστημα-υγείας-δημόσια-δωρεάν-97119

Του Μιλτιάδη Ζιάκα

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) ιδρύθηκε το 1983 από την πρώτη Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στο πλαίσιο μεταρρύθμισης και αναβάθμισης της δημόσιας υγείας και της λειτουργικής ενοποίησης των δημόσιων υποδομών περίθαλψης.

Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, ο Ανδρέας Παπανδρέου έδωσε το ιδεολογικό του στίγμα, ανακοινώνοντας ότι θα δοθεί άμεση προτεραιότητα στη μεταρρύθμιση και αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας. Δημιούργησε το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) προσφέροντας άμεση εξυπηρέτηση και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης σε κάθε πολίτη, σε κάθε γωνιά της χώρας.

Το ΕΣΥ φέρει ακέραια τη σφραγίδα του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ, που είναι ο πολιτικός χώρος που έφτιαξε την υγεία και την πρόνοια για την Ελλάδα.

Το ΕΣΥ ήταν κοινωνικό αίτημα το οποίο μετουσίωσε σε πράξη ο Ανδρέας Παπανδρέου. Εκείνος το εμπνεύστηκε και το περιέλαβε στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, εκείνος το προσδιόρισε ως πρωταρχική πολιτική του δέσμευση απέναντι στον λαό, εκείνος με το κύρος του και την ηγετική του δύναμη έκαμψε τις αντιδράσεις των κατεστημένων συμφερόντων και το ενέκρινε η Βουλή.

Σε εκείνη την κρίσιμη περίοδο που διακυβευόταν η τύχη του ΕΣΥ, οι συντηρητικές δυνάμεις της χώρας, αλλά και τα μεγάλα συμφέροντα ήθελαν να το θάψουν, αναδείχτηκε σωτήρια η παρέμβαση και το αγωνιστικό φρόνημα των συνδικαλιστών του ΠΑΣΟΚ, της οργανωμένης βάσης αλλά και μίας ομάδας γιατρών, που στήριξαν με πάθος το ΕΣΥ και με τη μαζικότητα του κινήματος έκαμψαν τις αντιδράσεις.

Τα εργατικά συνδικάτα και το οργανωμένο ΠΑΣΟΚ έδωσαν τότε μεγάλη μάχη, στήριξαν το νομοσχέδιο με πάθος και τελικά τον Μάιο του 1983 το ΕΣΥ έγινε νόμος του Κράτους.

«Οι υπηρεσίες υγείαςοφείλουν να παρέχονται απρόσκοπτα και ισότιμα σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική τους κατάσταση, μέσα από ένα ενιαίο και αποκεντρωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Αιχμή του συστήματος θα είναι η δημιουργία Κέντρων Υγείας, περιφερειακών και νομαρχιακών Νοσοκομείων στην ξεχασμένη Ελλάδα» είχε επισημάνει στη Βουλή τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου σε μία ιστορική ομιλία, αναλύοντας το σκεπτικό του νόμου 1397/83 εισηγούμενος την ψήφισή του.

Το σύστημα υγείας έχει βαθιά ιδεολογικά, πολιτικά και ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά. Το ΕΣΥ αποτυπώνει την ιδεολογία του Ανδρέα Παπανδρέου για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό με επίκεντρο τον άνθρωπο, απέναντι στη σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική που πρεσβεύει ότι όλα θα πρέπει να τα ρυθμίζει η αγορά, βάζοντας πάνω από την ανθρώπινη ζωή το χρήμα και το κέρδος.

Το ΕΣΥ υπήρξε η μεγαλύτερη ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που έγινε ποτέ στο ελληνικό κράτος. Οι τομές που έγιναν το 1983 στον χώρο της υγείας ήταν τολμηρές, αλλά αναγκαίες. Ανοιξαν νοσοκομεία στην περιφέρεια και βρήκαν περίθαλψη οι φτωχοί άνθρωποι που πέθαιναν στο χωράφι, στο εργοστάσιο, στο σπίτι, στον δρόμο, γιατί δεν είχαν τα χρήματα να επισκεφτούν έναν γιατρό.

Οταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ δεν υπήρχε ουσιαστικά σύστημα υγείας. Σχεδόν σ’ ολόκληρη τη χώρα υπήρχαν μόνο ερείπια. 1.237 γιατροί σ’ όλα τα νοσοκομεία, οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ήταν είδος προς εξαφάνιση, τα νοσοκομεία δεν είχαν καν τμήμα επειγόντων περιστατικών, ΕΚΑΒ δεν υπήρχε και το νοσηλευτικό προσωπικό δεν ξεπερνούσε τα 3.500 άτομα πανελλαδικά, γεγονός που δείχνει την κατάντια του συστήματος της εποχής.

Με τη θέσπιση του ΕΣΥ ο χάρτης της υγείας άλλαξε. Οι υποδομές με νοσοκομεία και κέντρα υγείας έφτασαν και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, ενώ κάθε πολίτης απέκτησε την ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση σε ένα οργανωμένο πλέον σύστημα υγείας.

Προσλήφθηκαν χιλιάδες ιατροί και νοσηλευτές, δημιουργήθηκαν νέες υποστηρικτικές δομές πρόνοιας και ένα αξιακό περιβάλλον που έβαζε τον άνθρωπο και τη δημόσια υγεία στο επίκεντρο.

Συνολικά οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ κατασκεύασαν 6 Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, 30 Νομαρχιακά Νοσοκομεία και 200 Κέντρα Υγείας σ’ όλη τη χώρα, ενώ επίσης επισκευάστηκαν αρκετά νοσηλευτικά ιδρύματα που ήταν έτοιμα να καταρρεύσουν. Επεκτάθηκε το ΕΚΑΒ σ’ όλη τη χώρα, ιδρύθηκε ο ΟΚΑΝΑ, ο ΕΟΠΥΥ και δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι».

Η θεσμοθέτηση του ΕΣΥ αποτέλεσε τη σοβαρότερη και ουσιαστικότερη προσπάθεια διαμόρφωσης ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους. Ηταν και παραμένει η ναυαρχίδα στον αγώνα για τη δημόσια υγεία, στον αγώνα για να σωθούν ανθρώπινες ζωές.

Ακόμη και σήμερα, που αντιμετωπίζει προβλήματα, δεν παύει να είναι μια πολύ μεγάλη κατάκτηση για τον ελληνικό λαό και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

Παρ’ ότι χτυπήθηκε και πολεμήθηκε ανελέητα από τα μεγάλα συμφέροντα που λυμαίνονται τον χώρο της υγείας, κατάφερε να σταθεί όρθιο και συνεχίζει να ανταποκρίνεται στις οικονομικές, κοινωνικές ανάγκες, αλλά και στα νέα επιστημονικά δεδομένα.

Εκείνοι που ώς χθες επιχειρούσαν την απαξίωσή του στηρίζοντας ιδιωτικά συμφέροντα, οφείλουν να λογοδοτήσουν στους πολίτες, γιατί επέτρεψαν να αποδυναμωθεί. Εχουν τώρα την υποχρέωση να στηρίξουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας με προσλήψεις επιπλέον ιατρικού, νοσηλευτικού και όλου του απαραίτητου προσωπικού.

Η αναγέννηση και η ολοκλήρωση του ΕΣΥ πρέπει να παραμείνει ο κυρίαρχος στόχος, για ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας με δημόσιο χαρακτήρα, ενιαία δομή, δωρεάν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, προσβασιμότητα σε όλους, ισχυρή πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, αναβαθμισμένη πρόληψη, προστασία και προαγωγή της υγείας, διαφάνεια και λογοδοσία παντού, με απώτερο στόχο τη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία.

Τα συμφέροντα είναι ισχυρά. Καραδοκούν. Για αυτό και έχουν υποχρέωση όλοι οι φορείς, τα συνδικάτα και η εργατική τάξη, οι γιατροί και όλοι οι εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας, η τοπική αυτοδιοίκηση, τα επιμελητήρια και οι ομοσπονδίες, οι ίδιοι οι πολίτες και ολόκληρος ο ελληνικός λαός να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της υγείας προασπίζοντας το δικαίωμα του κάθε πολίτη να έχει δημόσια και δωρεάν περίθαλψη.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου