Toυ Απόστολου – Γεώργιου Φούρναρη Επίκουρος Καθηγητής Ψυχολογίας Ψυχολόγος-Ψυχοδυναμικός, Ψυχοθεραπευτής
Από την αρχή της μεγάλης κρίσης του 2008 η λέξη «ανάπτυξη» έχει ακουστεί αρκετές φορές και σχεδόν πάντα έχει παρουσιαστεί σε σύνδεση με δανεισμό χρημάτων, με πώληση εθνικών πόρων και υποδομών, με ιδιωτικοποίηση οργανισμών.
Πάντα λοιπόν φαίνεται πως η ανάπτυξη προϋποθέτει κάποιου είδους «μείωση». Δανειζόμαστε χρήματα για να έρθει η ανάπτυξη, πουλάμε τα αεροδρόμια για να έρθει η ανάπτυξη, ιδιωτικοποιούμε επιχειρήσεις νερού, τηλεφώνου, ρεύματος, εξόρυξης μετάλλων για να έρθει η ανάπτυξη, συρρικνώνουμε τον πρωτογενή τομέα για να έρθει η ανάπτυξη.
Με το πρόσχημα της διασφάλισης πόρων και της εξυγίανσης, οι κυβερνήσεις των τελευταίων 15 ετών έχουν σταδιακά και μεθοδικά στερήσει από την χώρα μας, αυτά ακριβώς στα οποία οποιαδήποτε υγιής κοινωνία στηρίζει την ανάπτυξή της. Και πάντα ζητούν από τον λαό κατανόηση, υπομονή και κυρίως τυφλή εμπιστοσύνη. Δεν έχουμε όμως άλλη υπομονή, δεν μπορούμε να δείξουμε άλλη κατανόηση, και δεν πιστεύουμε πλέον κανέναν. Θα αναρωτηθείτε, ίσως και δίκαια, πώς γίνεται να αντιστρέψουμε συναλλαγές που αποτελούν μέρος συμφωνιών;
Η απλή απάντηση είναι πως όχι μόνο δεν γίνεται, αλλά ίσως και να μην χρειάζεται (αρχικάτουλάχιστον), μιας και αυτό θα ήταν μια συνέχεια της ίδιας αντίστροφης πολιτικής που μας έχει φέρει στο σημείο που βρισκόμαστε. Και ποιο είναι άραγε αυτό το σημείο με αριθμούς;
2022: Χρέος στο 190% του ΑΕΠ (Δεκέμβρης 22). Πληθωρισμός στο 12% (Σεπτέμβρης 22). Ανεργία 16%
2008: Χρέος στο 110% του ΑΕΠ. Πληθωρισμός στο 4.2%. Ανεργία στο 7.8%
1980: Χρέος στο 22.7% του ΑΕΠ. Πληθωρισμός στο 23% Ανεργία στο 2.7%
Αξίζει να σημειώσουμε εδώ πως το ποσοστό συμμετοχής των τομέων επί του ΑΕΠ το 2017 ήταν 4% Γεωργία, 16% Βιομηχανία, 80% Υπηρεσίες. Συγκριτικά, το 1980 ήταν 24% Γεωργία, 35% Βιομηχανία και 40% Υπηρεσίες.
Παρατηρείται λοιπόν δραστική μείωση των τομέων που αποτελούν την βάση μιας δυνατής οικονομίας, ενώ το παράδοξο είναι πως ακόμα και τώρα απασχολούνται 530.000 άνθρωποι στην Γεωργία, η οποία πέρυσι συνείσφερε 3.6% του ΑΕΠ, και πιο συγκεκριμένα 15 δισ. ευρώ, ενώ η έκταση που χρησιμοποιείται έχει μειωθεί κατά 18% από το 2009 και μετά.
Με άλλα λόγια, η εξαθλίωση της οικονομίας της χώρας (και κατ΄επέκταση του οικονομικού/βιοτικού επιπέδου των πολιτών της) έχει ακολουθήσει παράλληλη πορεία με την μείωση της συμβολής του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας σε αυτήν.
Η δήθεν ανάπτυξη δεν έχει έρθει και ούτε πρόκειται αν δεν παλέψουμε για την αναζωογόνηση αυτών των τομέων με μέτρα που δίνουν κίνητρα στο εργατικό δυναμικό να ασχοληθεί με και να επενδύσει σε αυτούς τους τομείς. Δυστυχώς, υγιής οικονομία με το 80% του ΑΕΠ να προέρχεται από υπηρεσίες, δεν νοείται και δεν πρόκειται να συμβεί.
Η οικονομία της Ελλάδας και κατ’ επέκταση το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων θα εξυγιανθούν και θα ανθίσουν αν αναπτύξουμε ξανά τον πρωτογενή τομέα. Πιστεύουμε ότι τους αγρότες πρέπει να τους προστατεύσουμε, αλλά και να ενθαρρύνουμε νέους και παλαιούς αγρότες να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή σε καθαρά επιχειρηματική βάση.
Αυτό μπορεί να γίνει με:
Απόδοση γης με φθηνότερο ενοίκιο ώστε να αυξηθεί το εδαφικό πεδίο των δραστηριοτήτων των αγροτών.
Αύξηση της δανειοληπτικής ικανότητας αγροτών για αγορά λιπασμάτων, εξοπλισμού, μηχανημάτων και άλλων συναφών προς τη δραστηριότητά τους ειδών σε ένα αμιγώς επιχειρηματικό μοντέλο αγροτικής εταιρίας.
Δημιουργία τιμών προστασίας των προϊόντων και πληρωμή από τη μεταποίηση στον παραγωγό με εγγύηση του κράτους.
Βοήθεια προς τους αγρότες για καινοτομία στη συσκευασία ώστε να βελτιώσουν την εικόνα των προϊόντων τους.
Εφαρμογή συστημάτων διασφάλισης ποιότητας.
Δημιουργία εθνικών προτύπων απλών και εύκολα ελεγχόμενων
Προφανώς και δεν προτείνουμε την «επαν-ανακάληψη του τροχού», αλλά μια απλή αλλαγή λογικής και οπτικής γωνίας. Πρώταπρέπει να δημιουργήσουμε μια οικονομία ανεξάρτητη από «αγορές» και «παράγωγα», να αυξήσουμε έτσι τις θέσεις εργασίας και να μειώσουμε την ανεργία με έναν τρόπο που παρέχει μακροπρόθεσμη σταθερότητα σε οικονομία και βιοτικό επίπεδο.
Παράλληλα βέβαια, θα πρέπει να οργανώσουμε καλύτερα τον τουρισμό και να ενισχύσουμε ακόμα πιο πολύ την ναυτιλία, την πραγματική «υπερδύναμη» της Ελλάδας εδώ και χιλιάδες χρόνια. Και το τελευταίο μπορούμε να το πετύχουμε χωρίς να είναι εις βάρος ούτε των εργοδοτών ούτε των εργαζομένων.
Τέλος, με την βάση της οικονομίας προς τη σταθερότητα, μπορούμε και πρέπει να εξυγιάνουμε την παιδεία και να αναπτύξουμε την ακαδημαϊκή έρευνα σε επιστήμες του παρόντος αλλά και του μέλλοντος. Θα αφήσω όμως τους άλλους τομείς για μια άλλη ημέρα.
Εύχομαι να μην σας κούρασα. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.
