ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Επιμνημόσυνος αποχαιρετισμός στον φίλο μου Αντώνη

επιμνημόσυνος-αποχαιρετισμός-στον-φ-867564

Του Σταύρου Τραγάκη

«ἆθλα γὰρ οἷς κεῖται ἀρετῆς μέγιστα, τοῖς δὲ καὶ ἄνδρες ἄριστοι πολιτεύουσιν».

«Διότι όπου τα βραβεία της αρετής είναι μέγιστα, εκεί συγκαταλέγονται μεταξύ των πολιτών και οι πλέον ενάρετοι άνδρες»

Από τον «Περικλέους Επιτάφιο», που μας διέσωσε και μας παρέδωσε ο Θουκυδίδης.

Με απλά ελληνικά, όσο περισσότερο ανταμείβεται η αρετή, το ήθος, η αριστεία τόσο καλύτερους, ηθικότερους και ικανότερους πολίτες θα έχει μία πολιτεία.
Κι αν όλα γύρω μας δεν είναι ιδανικά, αν όλα μοιάζουν αλλοτριωμένα και παρηκμασμένα και δεν περισσεύει η αρετή, το ήθος ως πρότυπα ζωής, έρχονται κάποιοι άνθρωποι στη ζωή μας, στην κοινωνία μας, να μας υπογραμμίσουν, με τον πλέον εμφατικό τρόπο, πως δεν είναι συνθήκη, δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση η ανταμοιβή, για να καλλιεργηθεί και να ευδοκιμήσει η αρετή, το ήθος, η αριστεία, για να γνωρίσουμε ανάμεσά μας καλύτερους, ηθικότερους και ικανότερους ανθρώπους. Ανθρώπους που βάζουν σε όλους μας τον πειρασμό του μέτρου, του αγώνα να γίνουμε κι εμείς καλύτεροι, να τους μιμηθούμε, να τους μοιάσουμε…

Κι ήταν ένας ηθικός, ένας ενάρετος, ένας άριστος ανάμεσά μας επί 42 χρόνια!
Τα πιο γόνιμα, τα πιο ώριμα χρόνια της ζωής του!

Στα 18 του χρόνια, έφυγε από την γενέτειρά του, την Αλίαρτο Βοιωτίας, την νύμφη της Κωπαΐδας και ήλθε στην ομορφότερη πόλη της Ελλάδας, τον Βόλο, για να γίνει ο Βόλος της καρδιάς του και να γίνει ο ίδιος, ο Αντώνης της δικής μας καρδιάς. Ηταν για εκείνον, εκείνες τις πρώτες στιγμές του καλοκαιριού του 1980, ένας προορισμός διακοπών ο Βόλος… η παραλία… ο Αναυρος… οι Πλάκες… η Μακρυνίτσα… οι Μηλιές…, μα έμελλε να είναι ο προορισμός της ζωής του και ο σταθμός της ζωής του ή καλύτερα το λιμάνι του!

ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΝΔΑΛΟΣ

Ενα όνομα παροιμιώδες, ένα όνομα σύμβολο για την πόλη μας, όχι μόνο τώρα που αποδήμησε σε σκηνές δικαίων, αλλά εδώ και δεκαετίες, που ζούσε και ανέπνεε μαζί μας το μεθυστικό αγέρι του Παγασητικού και την πλανεύτρα πηλιορείτικη ευωδιά, που ξέρουν να σε κρατούν κοντά τους.

Ο Αντώνης δεν ήταν ο μέτοικος, ο ξενομερίτης στο Βόλο. Ήρθε αθόρυβος προσκυνητής του κάλλους του τόπου μας, κλήθηκε να υπηρετήσει την αθλητική εκπροσώπηση του Βόλου, να συμβάλει διά του ποδοσφαίρου, με το πηγαίο ταλέντο του, στην υπεράσπιση του αθλητικού εγωισμού κι αξιοπρέπειας μιας μεγαλούπολης.

Από ποδοσφαιριστές σαν τον Αντώνη, διδάχθηκα κάτι πολύ σπουδαίο, που απάλλαξε πολλούς από τον στείρο οπαδισμό και τους ενέταξε στο μεγαλείο του φίλαθλου πνεύματος. Η ομάδα, δεν είναι το αντικείμενο εκτόνωσης απωθημένων και συμπλεγμάτων, που ευτελίζουν τον άνθρωπο, αλλά είναι ένα ειδικών δυνατοτήτων και δεξιοτήτων σύνολο αθλητών, που έχει νόημα να ταυτιζόμαστε, όταν μας καλούν με τις διακρίσεις τους να αγαπήσουμε και να αφοσιωθούμε στον αθλητισμό, σε κάθε του έκφραση και μορφή και ως ευρύτερη προέκταση, να αγαπήσουμε την ομάδα της πατρίδας μας, ως μια προστιθέμενη αξία προβολής και διαφήμισης του τόπου μας.

Η βαριά παρακαταθήκη του, η κορύφωση της υστεροφημίας του, ήταν πως κέρδισε τον σεβασμό των αντιπάλων, γιατί το αθλητικό του μεγαλείο και η ποδοσφαιρική του αξία τον απέτρεψαν από εριστικές παρορμήσεις και προκλητικές συμπεριφορές.

Ο Αντώνης Μάνδαλος είναι ο ορισμός των αστεριών, που δεν παύουν να μεγαλώνουν ακόμα κι όταν σταματήσουν να ασχολούνται με αυτό που κάνουν καλά, δεν παύουν να μεγαλώνουν ακόμα κι όταν δεν είναι πια ανάμεσά μας, γιατί αφήνουν πίσω τους το ίχνος του πατήματος ενός προτύπου. Κι αυτή είναι η διαφορά με αστέρια που έλαμψαν απλώς, για να σβήσουν!

Κι όλα τα παραπάνω ο Αντώνης υπηρετώντας τα σωστά και στο μέγιστο έγινε… ήταν, είναι, θα είναι ένας ΜΕΓΑΛΟΣ και ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΒΟΛΙΩΤΗΣ.

Επιβλήθηκε ως καλός και ΑΞΙΟΣ Βολιώτης. Αγάπησε τον τόπο πιότερο από πολλούς γεννημένους και αναθρεμμένους στη γητεύτρα γη μας. Ήταν η απάντηση της ανεκτίμητης υπηρεσίας ευγνωμοσύνης, απέναντι στο γύρισμα της πλάτης, όπως έκαναν κάποιοι αχάριστοι, επιλήσμονες, αν και υπήρξαν γέννημα-θρέμμα του Βόλου, της Μαγνησίας!

Είμαστε δύσκολοι εμείς οι Βολιώτες στο να αποδεχθούμε και να ενσωματώσουμε. Μα ο Αντώνης είχε το κλειδί! Δούλεψε… πάλεψε… μάτωσε… θυσίασε… θυσιάστηκε… και πέτυχε! Δεν έγινε απλά ίσος, αλλά εκ των πρώτων!!!

Ήταν ο ορισμός του Βολιώτη, που ένοιωθε αισθήματα χρέους να προσφέρει στη νέα του πατρίδα, μη θέτοντας απαιτητικά ως όρο την ανταπόδοση, την εξαργύρωση. Ό,τι του προσφέρθηκε, δεν ήταν προϊόν προσυμφωνιών και συναλλαγής, δεν του χαρίστηκε, ήταν αυτό που λέμε: «ελάχιστη τιμή και αναγνώριση»!

Τον Αντώνη, θα ήταν άδικο, να τον θυμόμαστε απλώς και μόνο, στενά και περιορισμένα ως εμβληματικό ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Βόλου, ως παίκτη με τη μακροβιότερη αγωνιστική συμμετοχή στην ομάδα, ως αρχηγό της και κατόπιν προπονητή της.

Ήταν, είναι και θα είναι πολλά περισσότερα. Στην αιωνιότητα, όσο υπάρχει Βόλος, θα είναι ένα πρότυπο του τι σημαίνει ΑΞΙΟΣ ΒΟΛΙΩΤΗΣ.

Η ενασχόλησή του με το ποδόσφαιρο, η ανέλιξή του, η καταξίωσή του δεν ήταν περιορισμένα απότοκα σκληρής προπονητικής προσπάθειας και αθλητικού κάματου. Κυρίως ήταν το αποτέλεσμα της ποιότητας του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του. Ο νεαρός εξ Αλιάρτου Βοιωτίας ήταν πεπρωμένο να πετύχει σε όποιο μετερίζι κι αν δοκιμαζόταν στο Βόλο. Γιατί διέθετε τα υγιή συστατικά της επιτυχίας στη ζωή, αυτά που δεν σε προδίδουν ποτέ.

Ο Αντώνης Μάνδαλος υπήρξε ένας άρτιος άνθρωπος. Ευλογημένοι είμαστε όσοι αξιωθήκαμε της φιλίας του, όπως και τυχεροί όσοι υπήρξαν συμπαίκτες του, όπως και ευτυχείς όσοι υπήρξαν συνάδελφοί του. Κι όλοι τώρα ομού, είμαστε απαρηγόρητοι με την απώλεια, την πρόωρη και αδόκητη μετάστασή του, σκεπτόμενοι πως δυστυχώς… υπάρχει και το αναντικατάστατο!

ΝΑΙ! ΑΝΤΩΝΗ ΣΕΜΝΕ, ΤΑΠΕΙΝΕ, ΜΕΓΑΛΟΚΑΡΔΕ, ΨΥΧΑΡΑ, ΑΡΧΗΓΕ ΜΑΣ… είσαι ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟΣ, όπως κάθε κορυφαίος στο είδος του!

Ο Αντώνης Μάνδαλος υπήρξε δάσκαλος – παιδαγωγός, περισσότερο από προπονητής, υπήρξε ηγέτης – ταγός, περισσότερο από αρχηγός ομάδας. Μέσα στην άφατη σεμνότητά του μιλούσε λίγο κι έπραττε πολλά. Κι οι πράξεις του ήταν το μεγαλύτερο μάθημα, η ανώτερη δυνατή εκπαίδευση για τους νέους αθλητές, που του εμπιστεύονταν οι σύλλογοι, το σπουδαίο στήριγμα για τους νεότερους συναδέλφους του, το πληρέστερο δίδαγμα για όλη την κοινωνία μας.

Πηγή ηρεμίας και αυτοπεποίθησης, στις αγωνίες και στις ανασφάλειες των άλλων. Από μέσα του ανάβλυζαν αρχές, ιδανικά κι αξίες, που εξυψώνουν πνεύμα και ψυχή και έδιναν την κατάλληλη υπόσταση και την σωστή διάσταση και στην έννοια ποδόσφαιρο, που, αν υπηρετούνταν μόνο από «Μάνδαλους», ουδείς θα τολμούσε, έστω να σκεφθεί να τρώσει, να πληγώσει, να αμαυρώσει τον «βασιλιά των σπορ».

Ρωμαλέος απέναντι σε ισχυρούς, ορμητικός επιθετικά και απροσπέλαστος αμυντικά μέσα στα γήπεδα… μα ευγενής, τίμιος, φιλότιμος, αγνός, δοτικός, ευπροσήγορος… και δεν θα του στερήσω κανένα κοσμητικό επίθετο, γιατί κανένα δεν υπάρχει, που να μας τον χαρακτήριζε στην καθημερινότητά του!
Όταν μιλούσαμε, μια σκέψη μου ερχόταν πάντα στο νου… Χαμηλά τα μάτια, ψηλά και καθαρό το μέτωπο! Αυτός ήταν ο δικός μου Αντώνης, που εκτίμησα κι έκανα φίλο μου αγαπημένο. Αυτή είναι και η απόλυτη κυρίαρχη αίσθηση, που θα μείνει ως πρυτανεύουσα ανάμνηση, όταν θα ξαναδιαβώ τις γωνιές που ανταμώναμε, όταν θα θυμάμαι τον αξέχαστό μας… τον πολύτιμό μας!!!

Στην Εξόδιο Ακολουθία για τον κεκοιμημένο αδελφό μας, πριν περίπου 40 ημέρες, μεταξύ άλλων στίχων συντριβής και συνάμα ελπίδας αναστάσιμης, ακούστηκε…

«Τῶν Ἁγίων ὁ χορός, εὗρε πηγὴν τῆς ζωῆς καὶ θύραν Παραδείσου· εὕρω κἀγώ, τὴν ὁδὸν διὰ τῆς μετανοίας· τὸ ἀπολωλὸς πρόβατον ἐγώ εἰμι· ἀνακάλεσαί με, Σωτήρ, καὶ σῶσόν με.»

Κι εγώ ο πλήρως αμαρτωλός, ένας εκ των έσχατων, σκέφτομαι για το λιοντάρι του Ολυμπιακού Βόλου, που υπήρξε ένας δίκαιος αμνός ανάμεσά μας… «Τι άραγε θα του συγχωρήσεις Θεέ μου; Ποιαν αμαρτία του κάποιος έχει να θυμάται, για να έχει εκείνο το … «Θεός σχωρέσ’ τον», κάποιο νόημα;»
Κι ασφαλώς «ουδείς αναμάρτητος», ουδείς θα βρεθεί, να μην υπέκυψε στη λαγνεία μιας ή και πολλών προκλήσεων. Μα κοιταχτείτε όλοι καλά, ο ένας μέσα στα μάτια του άλλου και πείτε μου, τι άλλο ήταν για εσάς ο εκλιπών, πέρα από ένα βαθύ κι άδολο χαμόγελο, μια πηγή αγάπης και ζεστασιάς, μια αιτία ωραίων αναμνήσεων και μια αφορμή έμπνευσης για σχέδια μελλοντικά κι οράματα μικρά ή μεγάλα…

Για όλους μας, αγαπημένε μας Αντώνη, είσαι παρών στις ψυχές και στις καρδιές μας… κι ας μην είσαι πια στα γήπεδα, στα τραπέζια, στις εκδρομές με το σώμα, γιατί άφησες πίσω σου πολύ ψυχή, πολύ καρδιά.

«Εἰκών εἰμι, τῆς ἀῤῥήτου δόξης Σου, εἰ καὶ στίγματα φέρω πταισμάτων…»

Ήσουν εικόνα της δόξας του Θεού μας Αντώνη μας και δόξασες την πόλη που σε δέχθηκε και σε έκαμε δικό της τέκνο. Τα στίγματα των πταισμάτων ανίκανα να σου στερήσουν την Αιώνια γαλήνη.
«Ἀνάπαυσον, ὁ Θεὸς τὸν δοῦλόν σου, καὶ κατάταξον αὐτὸν ἐν Παραδείσῳ, ὅπου χοροὶ τῶν Ἁγίων Κύριε, καὶ οἱ Δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς φωστῆρες· τὸν κεκοιμημένον δοῦλόν σου ἀνάπαυσον…»

Τώρα, κάθε αυγή στο Βόλο, κάθε γλυκοχάραμα, κάθε ύψωμα του ήλιου πάνω από τη Γορίτσα, θα ‘χει και μιαν ακτίνα γνωστή κι αγαπημένη να μας καλημερίζει, σταλμένη από τον Παράδεισο…
Καλήν αντάμωση Αντώνη, αν κριθούμε άξιοι κι εμείς, όπως εσύ, που μόνο αγάπησες και μόνο αγαπήθηκες…

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου