45o
Είσαι ευτυχισμένος, μόνο όταν είσαι, όσο το δυνατόν περισσότερο αυτάρκης και απαλλαγμένος από τα πάθη, και μάλιστα από τον παράφορο έρωτα και την ασωτία. Ομοίως, ευτυχείς, όταν αδιαφορείς για τη γνώμη των πολλών, και δεν επιθυμείς τον πλούτο, ούτε τη φήμη, αλλά και όταν δεν ανησυχείς, ανοήτως, για το τι θα σου συμβεί μετά θάνατον, παραμένοντας πιστός στη Σωκρατική ιδέα περί ανεξαρτησίας και αυτάρκειας σε τούτη την πρόσκαιρη ζωή. Πρέπει μόνο να ενδιαφέρεσαι για την αμοιβαία ασφάλεια των άλλων, και από το ενδιαφέρον σου αυτό απορρέει και το δίκαιο. Υπάρχουν κανόνες, που υπαγορεύονται από τη φρόνηση, δεδομένου ότι ο σώφρων επιθυμεί να φτάσει στην αταραξία. Ο άνθρωπος οφείλει να μην επιδιώκει τη δύναμη και τις τιμές, καθώς και την επιδίωξη των απολαύσεων, που, τελικά, φέρνουν περισσότερη ταραχή, παρά χαρά. Οι επιθυμίες κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: Υπάρχουν οι αναγκαίες επιθυμίες, που αποσκοπούν στην απονία (απουσία τού πόνου) και οι μη αναγκαίες, που μπορούμε να καταστείλουμε, δίχως να πονέσουμε. Μεταξύ των πρώτων, υπάρχει η επιθυμία τής φιλίας, που θεωρείται ύψιστο αγαθό. Ακολουθεί η δικαιοσύνη, που απορρέει από τις σχέσεις, που διατηρούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Οι άνθρωποι πρέπει να συμφωνήσουν να μη βλάπτει ο ένας τον άλλο. Δηλαδή, ούτε να βλάπτουν, ούτε να βλάπτονται. Το ίδιο ισχύει (ή πρέπει να ισχύει) και για τους λαούς, και αυτό που ονομάζεται φυσικό δίκαιο είναι ωφελιμιστικό, και αποσκοπεί στο να μη βλάπτουν οι άνθρωποι ο ένας τον άλλο. Το φυσικό δίκαιο είναι ένα κοινωνικό συμβόλαιο, και αποβλέπει στο να μη βλάπτουμε αλλήλους, αλλά ούτε και να μας βλάπτουν οι άλλοι. Έτσι, η έννοια τού κοινωνικού συμβολαίου γίνεται συνειδητή. Το κράτος δεν συνεστήθη για να προστατεύει κάτι το αφηρημένο, δηλαδή τη δικαιοσύνη ή το δίκαιο καθ’ εαυτό, αλλά για να προστατεύει τον πολίτη από το κακό, που είναι δυνατόν να του προξενήσουν οι άλλοι. Αυτή η αδικία δεν είναι κάτι το κακό καθ’ εαυτήν, με τη μεταφυσική έννοια, αλλά θεωρείται απαράδεκτη για τις κοινωνικές της συνέπειες. Ο άδικος άνθρωπος ζει μέσα σε μία αδιάκοπη ταραχή, μήπως τον αντιληφθούν οι ταγμένοι να τιμωρούν τις παραβάσεις τού νόμου. Η άδικη πράξη είναι ο χειρότερος εχθρός τής ψυχικής γαλήνης τού πολίτη. Όταν οι νόμοι παύουν να προστατεύουν τους πολίτες από την αδικία, πρέπει να πάψουν να υπάρχουν ή ν’ αντικατασταθούν με άλλους. Στην ουσία, το δίκαιο είναι κοινό για όλους, αφού παρουσιάζει τη χρυσή βίβλο, που αναφέρεται στις σχέσεις των πολιτών, στην κοινωνική και κοινοτική τους ζωή. Στην εφαρμογή του, όμως, παρουσιάζει διαφορές από χώρα σε χώρα, ενώ η ισχύ του είναι ανάλογη με τις επικρατούσες συνθήκες κάθε χώρας. Μόνο για τα ζώα, που δεν μπορούν να συνάψουν τέτοιο συμβόλαιο, ώστε να μη βλάπτουν το ένα το άλλο, δεν υπάρχει ούτε δίκαιο, ούτε άδικο.
