Το μεγάλο γλωσσολογικό πείραμα και η εξέλιξή του ως διεθνώς πρότυπου Εκπαιδευτηρίου διδασκαλίας της Αγγλικής
Του Δημήτρη Αντωνίου, Καθηγητή Αγγλικής, Β.Α., Kατόχου Masters Παιδαγωγικής και Γλωσσολογίας
aglo.academia@gmail.com
Μέρος 1ο
Η σύντομη εκπαιδευτικού περιεχομένου ιστορία που στη συνέχεια εξελίσσεται, αναφέρεται στα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤΟ ΒΟΛΟ από την ίδρυσή τους στα τέλη της δεκαετίας του ’70, την θεαματική τους εξέλιξη στις δεκαετίες του ’80 μέχρι και το 1998, οπότε έγινε μεταβίβαση των κτηρίων, και όχι των εκπαιδευτηρίων, και ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ σε διεθνές ή και παγκόσμιο επίπεδο.
Στην Ελλάδα, αναφερόμενοι σε πειράματα συνήθως η σκέψη μας πηγαίνει στη φυσική, χημεία, βιολογία κλπ. και όχι στις θεωρητικές επιστήμες, όπως είναι οι ξένες γλώσσες και στην προκειμένη περίπτωση τα Αγγλικά.
Ένα εκπαιδευτικό πείραμα έχει δύο όψεις:
Α) Το άμεσο αποτέλεσμα και
Β) το διαχρονικό αποτέλεσμα, ή δια βίου.
Όσον αφορά τις ξένες γλώσσες στην Ελλάδα το άμεσο θετικό αποτέλεσμα είναι η απόκτηση των «περίφημων» πτυχίων. Αναφορικά με τη διαχρονική αξία αυτών των πτυχίων, στις πλείστες των περιπτώσεων αυτή χάνεται εξαιτίας της κακοδιδασκαλίας με την οποία συνοδευόταν ο πρώτος στόχος.
Τώρα μπορούμε να γίνουμε πιο σαφείς και να αναφερθούμε σε αρκετές συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου οι ξένες γλώσσες, συγκεκριμένα τα Αγγλικά που διδάχθηκαν μαθητές πριν από 20 ή και 30 χρόνια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή τους και την κατάκτηση θέσεων διεθνούς ή και παγκοσμίου ακτινοβολίας.
Ωστόσο, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή….
Αρχές της άνοιξης του 1979, μετά από περίπου δύο χρόνια στην Ελλάδα, τα πράγματα δεν πήγαιναν και τόσο καλά επαγγελματικά, διά τον γράφοντα.
Είχα δεν είχα γύρω στους σαράντα μαθητές που η ηλικία τους κυμαίνονταν από δέκα έως σαράντα ετών, με τμήματα των τριών και έξι μαθητών το καθένα. Έφτανα να διδάσκω μέχρι και εβδομήντα πέντε ώρες την εβδομάδα, επιπλέον να καθαρίζω το διαμέρισμα, που ήταν και σχολείο, να πλένω τα ρούχα μου, να μαγειρεύω, δημόσιες σχέσεις, κοινωνική ζωή κλπ.
Πρέπει να ήταν κάποια νύχτα του Απρίλη του ίδιου χρόνου και πρέπει να ήταν Σαββατόβραδο που δεν χρειαζόταν να δουλέψω την επόμενη μέρα, και αφού έπεσα σε συλλογισμούς και περισυλλογή, και βέβαια με τη «βοήθεια» σχετικής δόσης κονιάκ Μεταξά, το λέγανε, ξαφνικά ήρθε η έμπνευση: για ένα καλό σχολείο χρειάζονται καλοί μαθητές, φιλόδοξοι, εργασιομανείς και φιλομαθείς. Ξαφνικά ήρθε η έμπνευση. Πώς θα γινόταν αυτό; Λύση: Η κ. Φιλομήλα Κριαρά, να είναι καλά η γυναίκα, ήταν δασκάλα σε ένα κεντρικό σχολείο της πόλης, κοντά στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Την είχα γνωρίσει μέσω κοινών συγγενικών προσώπων. Θα την παρακαλούσα να μου δώσει έναν κατάλογο δέκα καλών μαθητών της τετάρτης τάξης Δημοτικού που δεν γνώριζαν ούτε μια λέξη Αγγλικά. Αυτούς θα αναλάμβανα να τους διδάξω δωρεάν, θα αγόραζα ακόμη και τα βιβλία τους και θα τους δίδασκα για περίπου σαράντα ώρες, χωρίς να βγει από το στόμα μου ούτε μια λέξη Ελληνικά.
Κατά τις δύο ή τρεις το πρωί, είχα κατασταλάξει στο σχέδιο δράσης. Εάν αυτό το εγχείρημα αποτύγχανε, θα επέστρεφα στη Βοστώνη όπου εκεί με περίμενε μια θέση καθηγητού φιλολόγου Αγγλικής και Αμερικάνικης Λογοτεχνίας στα δημόσια σχολεία της Βοστώνης όπου είχα ήδη γίνει δεκτός και ήταν μια θέση όχι απλώς αξιοζήλευτη αλλά περιζήτητη. Με τις τριακόσιες και πλέον μονάδες πανεπιστημιακής διδασκαλίας που διέθετα (300 Academic Credits) o μισθός μου θα ήταν αρκετά ικανοποιητικός, όχι μόνο για να επιβιώνω, αλλά και να αποταμιεύω. Μια άλλη σκέψη ήταν η ίδρυση ενός Ελληνο-Αμερικανικού σχολειού στη Βοστώνη όπου ήμουν αρκετά γνωστός διότι επί σειρά ετών λειτουργούσα φροντιστήριο Αγγλικής και δίδασκα τους Έλληνες μετανάστες, αλλά έγινα περισσότερα γνωστός ως πρώην ανώτερος επιθεωρητής στο Υπουργείο Παιδείας της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, όπου είχα υπηρετήσει για 3 χρόνια, εκπροσωπώντας όλους τους Έλληνες μετανάστες στην πολιτεία της Μασαχουσέτης, τα παιδιά των οποίων έρχονταν από την Ελλάδα και ήταν διάσπαρτα σε όλη την Πολιτεία.
Το πρωί της επόμενης μέρας, συμβουλεύτηκα τις σημειώσεις που κράτησα την προηγούμενη νύχτα και δεν μου φάνηκαν και τόσο τρελές, μιας και τώρα ήμουν νηφάλιος και δεν ενεργούσα κάτω από την επήρεια του κονιάκ.
Η κυρία Κριαρά υπήρξε άκρως πρόθυμη και εξυπηρετική. Μου έδωσε ό, τι της ζήτησα με μεγάλη προθυμία και αυθορμητισμό.
Παίρνοντας τον κατάλογο των μαθητών, το επόμενο βήμα ήταν να στείλω ένα γράμμα στους γονείς των μαθητών και να τους εξηγώ τους λόγους του εγχειρήματος, τονίζοντας ότι αυτό δεν συνεπάγετο κανενός είδους δέσμευσης, κόστους ή μελλοντικής υποχρέωσης.
Το επιστολόχαρτό μου, ή καθώς λέγεται τώρα «λογότυπο», ήταν αρκετά εντυπωσιακό, με όλους τους τίτλους των σπουδών μου και τα πανεπιστήμια από τα οποία αποφοίτησα. Για το Βόλο και για εκείνη την εποχή, αυτά τα προσόντα δεν ήταν απλά εντυπωσιακά αλλά πρωτόγνωρα και τελείως ασυνήθιστα, ενδεχομένως και πανελλαδικά.
Λίγες μέρες μετά την αποστολή της επιστολής, δηλαδή την ταχυδρόμησή της, επακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία που και αυτό ήταν άγνωστο στην καλή κοινωνία του Βόλου.
Η ανταπόκριση των γονέων ήταν αυθόρμητη και ενθουσιώδης. Η ημέρα και ώρα προσέλευσης των μαθητών ήταν κάποια μέρα του Μαΐου.
Μπαίνοντας στη τάξη, η οποία είχε διαμορφωθεί σε σχήμα «Π», άρχισα να διδάσκω τους μικρούς μαθητές μου, χωρίς να χρησιμοποιώ ουδεμία λέξη στα Ελληνικά αλλά κατευθείαν στην Αγγλική υπό μορφή ερωτήσεων. Π.χ. «χαίρετε, ονομάζομαι κ. Αντωνίου. Εσένα πώς σε λένε;». Μετά από μερικές προσπάθειες η Φανή Μητσικώστα, τώρα δικηγόρος, απήντησε σε άπταιστα Αγγλικά.. «το όνομα μου είναι Φανή». Γεμάτος ενθουσιασμό οι μαθητές μου έκαναν το πρώτο βήμα. Κατάλαβαν τι τους ζητούσα και απαντούσαν.
Ακούγοντας τα παιδάκια το Hello, my name is Mr. Antoniou. What is your name? επόμενο ήταν να εκπλαγούν αλλά και να σοκαριστούν, ακριβώς αυτό ήθελα να πετύχω. Όταν οι άνθρωποι εκπλήσσονται ή πανικοβάλλονται τότε μπορείς να τους κάνεις ό,τι θέλεις. Σε λίγη ώρα οι μαθητές άρχισαν να λένε: My name is Phani, what is your name? To άλλο παιδάκι απαντούσε: My name is Vaios, what is yours?
Μετά άρχισε ο δεύτερος γύρος: His name is… her name is… what is yours?, κλπ.
Για να μην τα πολυλογούμε, κάπως έτσι κύλισε η πρώτη ώρα προφορικής διδασκαλίας που για μένα ήταν θέμα «ζωής και θανάτου» και για τα παιδιά μια πρωτόγνωρη, παράξενη αλλά και διασκεδαστική και παραγωγική εμπειρία.
Βγαίνοντας τα παιδιά έξω από μάθημα και συναντώντας τις μητέρες τους, οι οποίες ανυπόμονα περίμεναν να μάθουν πώς ήταν το πρώτο μάθημα αγγλικής στη ζωή τους, τα παιδιά πριν προλάβουν οι μητέρες να κάνουν ερωτήσεις, έκαναν εκείνα ερωτήσεις στις μαμάδες στα αγγλικά, αφού πρώτα σύστηναν τους εαυτούς τους στα αγγλικά: «Hello, my name is Fani, what is your name?». Άλλο παιδί: «Hello, my name is Maria, what is your name?», κλπ, κλπ. Επόμενο ήταν οι μητέρες να μείνουν άφωνες! Δεν πίστευαν στα αυτιά τους και στα μάτια τους.
Επιστρέφοντας τα παιδιά στο σπίτι τους μιλούσαν τα αγγλικά που έμαθαν την πρώτη ημέρα στο φροντιστήριο, κάτι που ποτέ δεν είχε συμβεί στα προηγούμενα χρονικά, όχι μόνο του Βόλου, αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα, και τούτο δεν είναι ούτε υπερβολή, ούτε ανακρίβεια. Πριν λήξει το μάθημα οι μαθητές προμηθεύτηκαν τα βιβλία τους, τα οποία δεν είχαν ούτε μία λέξη ελληνικά.
Το τι επακολούθησε σε ολόκληρο το Βόλο ήταν σάλος: «Ένας τρελός Αμερικάνος που κάνει το δάσκαλο και ‘’διδάσκει’’ τα παιδιά αγγλικά χωρίς να μιλάει ελληνικά, χωρίς να εξηγεί τις λέξεις στα ελληνικά, τη γραμματική, τους κανόνες και πολλές άλλες ανοησίες».
Με το πέρας της περιόδου των σαράντα ωρών, άρχισα να παίρνω τα επάνω μου. Δεν θα επέστρεφα στην Αμερική, θα έμενα στο Βόλο και θα πάλευα κόντρα στις αντιξοότητες, τις αντιδράσεις και τα πικρόχολα σχόλια κάποιων ανταγωνιστών, οι οποίοι ήταν απόλυτα δικαιολογημένοι. Αντιδρούσαν εναντίον ενός ανταγωνιστού, ο οποίος ήρθε από το πουθενά και τους δημιουργούσε ένα σοβαρό επαγγελματικό πρόβλημα. Εδώ που τα λέμε δεν είναι και μικρή υπόθεση να πηγαίνεις κόντρα στο κατεστημένο, οποιοδήποτε κατεστημένο και να δημιουργείς προβλήματα σε έναν επαγγελματικό τομέα, ο οποίος είχε εδραιωθεί για δεκαετίες και είχε ριζώσει στις συνειδήσεις του κοινού.
Οι πρώτοι δέκα μαθητές με τους οποίους ξεκίνησα προσέλκυσαν άλλους τριάντα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες που επακολούθησαν. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι μαθητές μου έφθασαν τους οκτακόσιους, μεταφέρθηκα σε καινούρια περιοχή και η δράση μου συνέχιζε ακάθεκτη.
