Ο Covid – 19 αναστέλλει προσωρινά τη συμφωνία του Παρισιού για τις κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη μας
Του Σεραφείμ Κερασιώτη, Μαθηματικού, Επίτιμου Προέδρου Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.
Η περιπέτεια αντιμετώπισης των παραγόντων που ευνοούν παγκόσμια τις κλιματικές αλλαγές άρχισε το 1997, η αφύπνιση των χωρών μετά από 23 χρόνια είναι άκρως επιβεβλημένη και πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα περιορισμού των «αερίων θερμοκηπίου».
Οι διαπραγματεύσεις των κυβερνήσεων των χωρών για την ολοκλήρωση του Πρωτοκόλλου του Κιότο το 1997 που αφορά στη μείωση κατά 5,2 % το 2012 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 «των αερίων του θερμοκηπίου» άνθρακα (CO2), χλωροφθορανθράκων (CFC), οξειδίου του αζώτου (N2O), μεθανίου (CH4), υδροχλωροφθορανθράκων (HCFC) δεν πρόκειται να προχωρήσουν αν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν αποφασιστικά μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. Το πρωτόκολλο του Κιότο το 1997 άνοιξε το δρόμο για την προστασία του περιβάλλοντος.
Εκτοτε δεν υπήρχε μεγάλη πρόοδος και χρειάστηκε να περάσουν οκτώ ολόκληρα χρόνια από τη Διάσκεψη του Κιότο για να επικυρωθεί το πρωτόκολλο στο Μπουένος Αιρες το 2005. Επτά μήνες αργότερα στο Μόντρεαλ πραγματοποιήθηκε ένα θετικό βήμα με την υπογραφή από 39 αναπτυγμένες χώρες που προχώρησαν σε συμφωνία όχι μόνο για την τήρηση του πρωτοκόλλου του Κιότο, αλλά επεκτάθηκαν περισσότερο με αποφάσεις για περισσότερη περικοπή των αερίων που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» και πέρα του 2012 που προβλεπόταν.
Στο Παρίσι 2007, η εκτίμηση ότι το μεγαλύτερο μέρος της υπερθέρμανσης του πλανήτη τα 50 τελευταία χρόνια πρέπει να αποδοθεί κατά 90% σε ανθρώπινες δραστηριότητες, βρίσκει σύμφωνους πλέον τους περισσότερους επιστήμονες στον κόσμο.
Σε συμφωνία για την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων για το κλίμα με τελικό ορίζοντα το 2009 κατέληξαν στο Μπαλί της Ινδονησίας το 2007. Ομως η εν λόγω συμφωνία απέχει αρκετά από το να χαρακτηριστεί φιλόδοξη.
Αναγνωρίζει – τουλάχιστον στα λόγια – πως απαιτούνται σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές και πως οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αναλάβουν κατάλληλες δεσμεύσεις και αντίστοιχες δράσεις οι αναπτυσσόμενες.
Χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα κατέληξαν και οι μαραθώνιες συνομιλίες στη διεθνή συνδιάσκεψη στο Πόζναν της Πολωνίας το 2008.
Στην Κοπεγχάγη ήταν στραμμένα το 2009 τα βλέμματα όλου του πλανήτη, για άλλη μια φορά όμως η πολυπόθητη συμφωνία των χωρών – κρατών δεν ήλθε ποτέ. Η Κοπεγχάγη διέψευσε τις προσδοκίες των πολιτών του πλανήτη και άλλη μια ευκαιρία για τη λήψη σοβαρών μέτρων για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών χάθηκε.
Το 2010 στο Κανκούν του Μεξικού αποφασίστηκε η προσπάθεια περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από δύο βαθμούς Κελσίου, χωρίς όμως να απαντηθεί το ερώτημα «πόσο» και «πότε» θα πρέπει να γίνει η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος
Στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής το 2011 μετά από σκληρές, μαραθώνιες, διαπραγματεύσεις κατάφεραν την τελευταία στιγμή να συμφωνήσουν ότι πρέπει να συμφωνήσουν σε κάτι. Μια συμφωνία, που σκοπό έχει την παράταση για μια πενταετία της ισχύος του πρωτοκόλλου το Κιότο και την ανάπτυξη ενός «οδικού χάρτη» με σκοπό την επίτευξη μιας νομικής συμφωνίας για την μείωση των εκπομπών μέχρι το 2015 με προοπτική την εφαρμογή της από το 2020.
Το 2012 στην Ντόχα του Κατάρ την χώρα με τις μεγαλύτερες κατά κεφαλήν εκπομπές του κόσμου, η αποτυχία των διαπραγματεύσεων έρχεται να επιστεγάσει μια χρονιά, κατά τη διάρκεια της οποίας πολίτες πλούσιων και φτωχών κρατών βίωσαν έντονα τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Το 2013 στη Βαρσοβία πραγματοποιήθηκε με πενιχρά αποτελέσματα και με μικρούς συμβιβασμούς η συνδιάσκεψη όπου δεν λήφθηκαν υποχρεωτικές δεσμεύσεις για εθνικές μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η Λίμα του Περού το 2014 δεν φάνηκε τελικά αντάξια των προσδοκιών. Το σχέδιο που συμφωνήθηκε θεωρείται ως κρίσιμο πρώτο βήμα ενόψει της κρίσιμης διάσκεψης του Παρισιού, τον Δεκέμβριο του 2015, όπου θα επιδιωχθεί η επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας για το Κλίμα με παγκόσμια και δεσμευτική ισχύ.
Το 2015 στο Παρίσι, προέκυψε η Συμφωνία του Παρισιού μια παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή. Η συμφωνία αποτέλεσε ένα σχέδιο δράσης για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη «αρκετά κάτω» από τους 2°C. Καλύπτει την περίοδο από το 2020 και μετά. Τα κύρια στοιχεία της νέας Συμφωνίας του Παρισίου είναι οι κυβερνήσεις να συγκρατήσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες να την περιορίσουν στον 1,5°C.
Το 2016 στο Μαρακές του Μαρόκου, ηγέτες από όλο τον κόσμο, βρέθηκαν προκειμένου να συζητήσουν για την εφαρμογή της συμφωνίας, που επιτεύχθηκε στο Παρίσι. Περίπου 200 χώρες υπέγραψαν τη διακήρυξη, στην οποία δήλωσαν ότι η εφαρμογή της είναι “επείγον καθήκον”.
Στη Βόννη το 2017 συμμετείχαν περίπου 200 χώρες, δε συμφώνησαν ούτε πάνω στο θέμα της ενίσχυσης των οικονομικά ασθενέστερων χωρών, βάσει της απόφασης της συμφωνίας του Παρισιού.
Στο Κατοβίτσε της Πολωνίας το 2018 διακόσιες χώρες υιοθέτησαν τους κανόνες εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ωστόσο δεν ανέλαβαν νέες δεσμεύσεις για αναπροσαρμογή των στόχων τους για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Στη Μαδρίτη της Ισπανίας αντί στο Σαντιάγκο της Χιλής (λόγω αδυναμίας διοργάνωσης) το 2019, διοργανώθηκε η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP25) η οποία κατέληξε σε αποτυχία. Δεν υπήρξε συμφωνία για τον καθορισμό κανόνων για τη Συμφωνία του Παρισιού και για τον σχεδιασμό μιας παγκόσμιας αγοράς άνθρακα. Οι χώρες με τους μεγαλύτερους ρύπους, όπως η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και οι ΗΠΑ, σταμάτησαν την πρόοδο των μηχανισμών που σκοπό είχαν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι ευάλωτες στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οποιαδήποτε μεγάλη συμφωνία, αναβλήθηκε.
Τελικά, τίποτε δεν ρυθμίστηκε επί της ουσίας, με την προοπτική ότι οι χώρες πρέπει να εκπληρώσουν την προθεσμία για τις τρέχουσες δεσμεύσεις τους στον τομέα των εκπομπών και να επιτύχουν νέους στόχους για το 2030, όλα σχεδόν είχαν παραπεμφθεί στην επόμενη κρίσιμη συνδιάσκεψη για το κλίμα COP26 που θα γινόταν στην Γλασκώβη της Σκωτίας το 2020, όπου θα ήταν η πρώτη πραγματική δοκιμασία της αποφασιστικότητας των εθνικών ηγετών, όπου αναμενόταν να παρουσιάσουν νέα πιο φιλόδοξα σχέδια για τον τρόπο μείωσης των εκπομπών της επόμενης δεκαετίας, όπως είχαν υποσχεθεί να το κάνουν, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού 2015.
Η Διάσκεψη COP26του ΟΗΕ για το κλίμα όμως, αναβλήθηκε για το πρώτο εξάμηνο του 2021 εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19. Η πανδημία έχει εκτροχιάσει αυτά τα σχέδια, δίνοντας σε ορισμένες κυβερνήσεις μια νέα δικαιολογία για να σταματήσουν από την εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον μέτρων.
Αλλά ο Covid-19 σίγουρα δεν έχει σταματήσει την κλιματική αλλαγή. Το 2020 έφερε σχεδόν σταθερές υπενθυμίσεις για τη σοβαρότητα της κρίσης που αντιμετωπίζουμε Μια περίοδο ρεκόρ από κυκλώνες στον Ατλαντικό ωκεανό, τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές στην πρόσφατη ιστορία και ξηρασίες, θανατηφόρες πλημμύρες και καύσωνα που έπληξαν τις κοινότητες παγκοσμίως, αφήνοντας τον θάνατο, την καταστροφή και την κατάθλιψη να πολλαπλασιάζεται.
Φαίνεται τελικά ότι ο πόλεμος κατά των κλιματικών αλλαγών είναι μπροστά μας και ότι όσες μάχες και αν χάνονται οι πολίτες δεν πρέπει να απογοητεύονται και να συνεχίζουν να πιέζουν τις κυβερνήσεις τους για ένα νέο Κιότο και την στήριξη της συμφωνίας του Παρισιού, όπου όλες οι χώρες – κράτη του ΟΗΕ (μαζί με Αυστραλία, Βραζιλία, Κίνα, Ινδία και ΗΠΑ), θα συμφωνήσουν και θα δεσμευτούν για τη σωτηρία του Πλανήτη.
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα σημαντικό παγκόσμιο ζήτημα που επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα.
