Της Ευφροσύνης Γ. Κίτσιου,
Φοιτήτριας Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας- Παν/μιο Θεσσαλίας
Οι ανθρώπινες κοινωνίες στο πέρασμα των χρόνων έχουν υποστεί όπως όλα πάνω στον πλανήτη μας τεράστιες μεταβολές. Από τους ανθρώπους των σπηλαίων, στους ανθρώπους που δημιούργησαν οικισμούς, στους ανθρώπους της υπαίθρου και της προβιομηχανικής εποχής, στους ανθρώπους των πόλεων και της βιομηχανικής εποχής και στους ανθρώπους της μεταβιομηχανικής εποχής, στις κοινωνίες του ψηφιακού κόσμου και της πληροφορίας και στις διαδικτυακές κοινωνίες.
Διανύοντας η ανθρωπότητα τη δεύτερη χιλιετία της έρχεται αντιμέτωπη με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, που πλέον έχει δημιουργήσει ένα δικό της κόσμο, έναν κόσμο που ζει από το δικό μας κόσμο και συγχρόνως τον ανταγωνίζεται προσπαθώντας να τον κατακτήσει κερδίζοντας συνεχώς έδαφος, αφού όσο συμπεριλαμβάνει την πραγματική μας ζωή τόσο την εξουδετερώνει και την υποκαθιστά. Η τεχνολογία έχει καταφέρει να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή μας και ουσιαστικά να διαμορφώσει μια νέα κοινωνία σε έναν ψηφιακό κόσμο.
Η αποξένωση του αστισμού και οι γρήγοροι ρυθμοί του σύγχρονου τρόπου ζωής, μας έχουν οδηγήσει να θέλουμε να ξεφύγουμε από τον πραγματικό κόσμο. Η εικόνα του όλο και πιο εξελιγμένου κινητού μας που αποτελεί προέκταση του χεριού μας, η εικόνα του Laptop μας, η εικόνα του Tablet μας και οι τεράστιες δυνατότητές τους σαφώς πιο καθηλωτικές και φαινομενικά πολύ πιο ελκυστικές από τη μονότονη και αλλοτριωμένη καθημερινότητά μας που «καταπίνει» όλο και περισσότερο τους ανθρώπους και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, μας ωθεί όλο και περισσότερο αντί να ζούμε στον πραγματικό κόσμο να ζούμε στον ψηφιακό.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ουσιαστικά δημιουργήσει κατά κάποιο τρόπο διαδικτυακές κοινωνίες. Άνθρωποι δημιουργούν δίκτυα με φίλους εικονικούς που μπορεί να είναι γνωστοί και άγνωστοι στην κανονική τους ζωή, συνομιλούν, γνωρίζονται, αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις, αποδοκιμάζουν, επιδοκιμάζουν, κρίνουν, συμβουλεύουν, σχολιάζουν, εκφράζονται, αλληλεπιδρούν, παρουσιάζουν τον εαυτό τους, την κανονική ζωή τους μέσα από τις προτιμήσεις τους για παράδειγμα στη διασκέδαση, στη γαστρονομία, στις τέχνες, παρουσιάζουν τις πεποιθήσεις τους, επιτελούν διάφορες καθημερινές και πιο προσωπικές ανθρώπινες δραστηριότητεςταυτόχρονα με άλλους ανθρώπους σα να βρίσκονται στον ίδιο χώρο για παράδειγμα χορεύουν, τρώνε, βλέπουν ταινία ο καθένας όμως από την οθόνη του. Επίσης, μοιράζονται φωτογραφίες και στιγμιότυπα της ζωής τους ακόμα και τη στιγμή που συμβαίνουν στην κανονική τους ζωή, ζητάνε την επιβεβαίωση, την αναγνώριση, την επαφή μέσα από την ασφάλεια που παρέχει μια γυάλινηοθόνη, ένα «δίκτυ προστασίας» που δε σου παρέχει η σκληρή κανονική ζωή, μια απόσταση που σε κάνει να δημιουργείς εσύ την εικόνα σου στο κοινωνικό δίκτυο που εσύ επιλέγεις να δημιουργήσεις και δεν καλείσαι να ενταχθείς όπως στο ήδη υπάρχον της κανονικής σου ζωής.
Επιλέγεις, λοιπόν, το δικό σου δίκτυο με τους «φίλους» σου και όταν μάλιστα κάποιος δεν συμβαδίζει με τους όρους του δικτύου σου μπορείς να τον «εξοστρακίσεις» πατώντας απλά ένα κουμπί. Από την άλλη τα «μου αρέσει», likesκοινώς, οι καρδούλες και οι κάθελογής αντιδράσεις και τα σχόλια καθορίζουν πλέον την αξία σου. Όχι πως είναι άσχημη η επιβεβαίωση, ο άνθρωπος άλλωστε είναι ένα εγωιστικό ον και λίγο ως πολύ επιζητά την επιβεβαίωση, είναι σίγουρα άσχημο όμως να καθορίζεται από εκεί η αξία του καθενός και η σημαντικότητά του, αφού πλέονόσο πιο πολλά τα likesτόσο πιο μεγάλη η «αξία»του κάθε ανθρώπου στον ψηφιακό κόσμο, που τείνει να καθορίσει και τον κανονικό κόσμο.
Οι διαδικτυακές κοινωνίες είναι, πλέον μια πραγματικότητα στη ζωή μας κάθε στιγμή και ας μην είναι η πραγματικότητα. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποκαθιστούν την πραγματικότητα, διότι η τεχνολογία είναι ένα εύχρηστο, επαναστατικό και μαγικό εργαλείο, είναι όμως ένα μέσο και όχι ο σκοπός. Η τεχνολογία δεν πρέπει να κυριαρχήσει στη ζωή μας, αλλά να συμβαδίζει αρμονικά με αυτή και όχι να προσπαθεί να την εξουδετερώσει, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι οι διαδικτυακές κοινωνίες είναι καλύτερες και πιο σημαντικές από την κοινωνία που ζούμε. Η τεχνολογία είναι μια πραγματικότητα, αλλά όχι η πραγματικότητα.Οι διαδικτυακές κοινωνίες είναι ένα είδος «κοινωνίας», αλλά όχι η πραγματική κοινωνία. Είναι μέρος τηςζωής μας, αλλά όχι η ίδια η ζωή μας.
Αντί, λοιπόν, να δίνουμε μεγαλύτερη βάση, χώρο και χρόνο στις διαδικτυακές κοινωνίες, γιατί δεν προσπαθούμε να κάνουμε την πραγματική κοινωνία μας έτσι όπως την θέλουμε; Γιατί το πραγματικό άλμα και σημαντικό επίτευγμα της ανθρωπότητας για το μέλλον δεν πρέπει να είναι όλο και πιο εξελιγμένες διαδικτυακές κοινωνίες, αλλά πραγματικές κοινωνίες όλο και πιο ανθρώπινες…
