Σχετικά με το πειραματικό σχολείο της Νέας Ιωνίας Βόλου
Του Νίκου Κουρεμένου, Εκπαιδευτικού
Το ζήτημα που ανέκυψε με την σχεδιαζόμενη μετατροπή του 1ου λυκείου Ν. Ιωνίας σε πειραματικό δίνει αφορμή να διαπιστώσουμε για άλλη μια φορά την ιδιάζουσα σχέση κράτους και πολιτών, ιδιάζουσα και αρκούντως κραταιή στην συμπλήρωση μάλιστα των 200 χρόνων από την επανάσταση. Χρειάστηκαν 400 χρόνια σκλαβιάς για να αποθέσουμε όλες τις κακοτυχίες και την μετριότητα του κράτους στον τουρκικό ζυγό αλλά και διακόσια χρόνια για να διαπιστωθεί ότι όντως πάθαμε πολύ μεγάλη «ζημιά» που χαράχτηκε ανεξίτηλα μέσα στο νεοελληνικό DΝΑ. Έτσι εξηγούνται οι αλλεπάλληλες χρεοκοπίες, οι μαύρες σελίδες (εμφύλιοι, διχασμοί και κάθε είδους καταστροφές που στοίχισαν τη ζωή σε εκατομμύρια αθώους) κι εν τέλει μια σύντομη, εσωστρεφή και αγκυλωματική ιστορία μέσα στην φερέλπιδα δυτικοτραφή νεωτερικότητα των προηγούμενων αιώνων, που συντήρησε με την πεισματική ξεροκεφαλιά ενός επαρχιώτη της Ευρώπης, την ανταγωνιστικότητα (έως και αντιπαλότητα) κράτους και πολίτη.
Καίτοι η Ελλάδα έχει κάνει τεράστια βήματα για να «προλάβει» την Ευρώπη (ασφαλώς μέσω τεράστιων χρηματικών και άλλων βοηθειών από τους εκάστοτε «προστάτες-φίλους»), ωστόσο η αρχική βίαιη/απότομη επιβολή μιας ξενόφερτης βασιλευόμενης δημοκρατίας προς σχηματισμό ενός κράτους που μόνο στα χαρτιά θα συνένωνε (και συνενώνει) αναρίθμητους τοπικισμούς ανά την επικράτεια, συντηρεί μια αυτοαναιρούμενη διάσταση: ο πολίτης αντιμάχεται το κράτος που υφίσταται βάσει των επιλογών του – ιδιαίτερα μετά την «απομάκρυνση» των βασιλιάδων. Κι είναι στο βάθος αυτή η διάσταση που ενίοτε εκφράζεται ως ξεφτισμένος αναρχισμός και πολιτική ανυπακοή (με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό της πανδημίας), ως μπαγιατισμένος αλλά εξ’ ίσου κραταιός αριστερισμός και μ’ ένα ισχνό φιλελευθερισμό που αρχίζει με τις καταθέσεις κάτω απ’ το στρώμα και τελειώνει (δόξα στον κορονοϊό) με τα roomstolet, την χαρτονένια πινακίδα που κρατάει η συμπεθέρα στην προβλήτα της Μυκόνου!
Επί του προκείμενου, ο αναγκαίος θεσμός των πρότυπων και πειραματικών σχολείων πέραν του βεβαρημένου παρελθόντος του (που δεν συνεισέφερε τίποτα στον εμμένων ιό της κολυβογραμματείας) επανέρχεται από την ΝΔ ούσα πάντα πιστή στην συντηρητικό της χαρακτήρα. Και μόνο το άκουσμα της δημιούργησε αυτοματικά αντιδράσεις, τηλεδιασκέψεις, ηχηρά μηνύματα των επαναστατών του facebook, η ίδια αντίδραση που έχουμε δει πολλές φορές να τροφοδοτεί έναν ανέξοδο όσο κι αδιέξοδο διάλογο ικανό να δώσει θετικά αποτελέσματα μόνο με όρους τηλεθέασης σε τηλεοπτικά πάνελ.
Οι προοπτικές του σχεδίου αλλά και οι ενστάσεις που τις συνοδεύουν δεν γίνονται στη βάση μιας παραγωγικής διαδικασίας, αλλά μιας φασαριόζας αντιπαράθεσης – αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε από την συνέλευση των ενοίκων μιας πολυκατοικίας μέχρι τις συζητήσεις νομοσχεδίων στη βουλή. Το σίγουρο αποτέλεσμα θα είναι η αναστολή του ή κάποια πρόχειρη εφαρμογή του ώστε να μην θιχτούν οι διάφοροι τοπικισμοί.
Μπορούμε λοιπόν να βγούμε απ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο που μας αφήνει στην μετριότητα; Ποιος πρέπει να κάνει το βήμα υποχώρησης; Αν πιστεύουμε ελάχιστα στην ύπαρξη μιας συντεταγμένης πολιτείας θα πρέπει να αφήνουμε τις καινοτομίες να εφαρμόζονται. Μόνο που αυτές θα πρέπει να είναι μικρές, επιφυλακτικές και να εντάσσονται σ’ ένα ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο. Αποφεύγονται έτσι οι μαζικές ενστάσεις αλλά και οι βαρύγδουπες πατάτες φερέλπιδων υπουργών. Δεν χρειάζονται για παράδειγμα να ξεπεταχτούν απ’ την μια μέρα στην άλλη πρότυπα και πειραματικά σχολεία τη στιγμή που υφίσταται η γελοιότητα των αιώνιων αναπληρωτών καθηγητών και το όνειδος της απουσίας αξιολόγησης των εκπαιδευτικών.
Απ’ την άλλη η κριτική των πολιτών πρέπει να συντροφεύει την εξέλιξη του σχεδίου καθώς αυτό θα πραγματοποιείται και θα αρχίσει να δείχνει τα πρώτα αποτελέσματα, κι όχι πριν καν ξεκινήσει. Αλλιώς μιλούμε για ένα αντιδραστικό, μονίμως οπισθοδρομικό και συντηρητικό λαό.
Θεωρητικά όλα ακούγονται εύκολα κι όλοι φαίνεται να μιλούν λογικά. Όμως το μέτριο αποτέλεσμα παραμένει ως η πιθανότερη προοπτική γιατί στην πραγματικότητα ουδέποτε εξουδετερώσουμε τις φυγοκεντρικές τάσεις στη βάση μιας κεντρομόλου αναπτυξιακότητας αλλά τις κουκουλώσαμε με τις φανφάρες ενός πολιτικού λόγου που όπως και η εκπαίδευση καμώνονται ότι ακολουθούν την μεγάλη αξιακή παράδοση του διαφωτισμού, στο δρόμο για την Γνώση και την Κοινωνία των Πολιτών. Πάνω σ’ αυτόν τον μπερντέ οι θεσμικοί άρχοντες κοιτούν μακριά οραματιζόμενοι μια άλλη Ελλάδα που υπάρχει μόνο στο κεφάλι τους κι απέναντι τους χαζεύει ένας λαός που τον έντυσαν εδώ και διακόσια χρόνια πολίτη, και τον μόνο που πραγματικά τον απασχολεί είναι να μην αλλάξουν τα όρια του μαντριού του.
