Του Δημήτρη Αντωνίου, καθηγητή Αγγλικής B.A., κατόχου Masters Παιδαγωγικής και Γλωσσολογίας
Ας αρχίσουμε με τον τίτλο του κειμένου. Η λέξη sound σημαίνει ήχος, ηχώ, ακούγεται κλπ, αλλά στην καθαρά επιστημονική της σημασία σημαίνει μεταξύ άλλων εννοιών «τέλεια», εξ ου και η έκφραση “a sound mind in a sound body” που σημαίνει «νους υγιής εν σώματι υγιεί».
Ερχόμαστε τώρα στις υγιείς σκέψεις και στον υγιή γάμο. Έναυσμα του παρόντος, ήταν μια πρόσφατη συζήτηση που είχα με μία πρώην μαθήτρια μου και νυν καλή και πιστή φίλη και συνεργάτιδα μου. Πρόκειται για την Κωνσταντίνα Μαρσουβανίδου, ή κατά το Αγγλοσαξονικό και καλλιτεχνικό της, «Kon Mars», στην οποία, χάριν της συζήτησης στην Αγγλικήν, απεύθυνα την ερώτηση: «Τι γνώμη έχεις για έναν επιτυχημένο γάμο;». Εκείνη, με τον αυθορμητισμό της νιότης, την φλόγα και την ορμή του ρομαντισμού των 21 Μαΐων, μου απάντησε χωρίς πολύ σκέψη, όπως η ίδια βλέπει τον γάμο. Παρεμπιπτόντως η Κωνσταντίνα συμβαίνει να είναι τριτοετής φοιτήτρια ΤΕΦΑΑ στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης και κάθε φορά που έρχεται στον Βόλο, αναλαμβάνει να οργανώσει τον λαβύρινθο των πονημάτων μου και παράλληλα να ξαναζήσει ως μαθήτρια. Αφού την άκουσα με θρησκευτική ευλάβεια και προσοχή, χωρίς να την διακόψω και να την διακόπτω, και αφού συνοπτικά ολοκλήρωσε τις σκέψεις της εξέφρασα και εγώ τις δικές μου απόψεις.
1) Definite and prolonged cohabitation before marriage –«Οπωσδήποτε παρατεταμένη συμβίωση προ του γάμου»
Πριν από λίγες μέρες, ολοκλήρωσα μια μικρή ιστορία σχετικά με το προξενιό και τον γάμο της αδερφής μου Αλεξάνδρας που έλαβε χώρα πριν από αρκετές δεκαετίες, και παρά το γεγονός που δεν υπήρχε κανένας ρομαντισμός μεταξύ της αδερφής μου και του γαμπρού μου, απεδείχθη ο γάμος τους ένα success story. Έκαναν αρκετά παιδιά, όλα πρόκοψαν, και σήμερα ευημερούν και κάνουν την αδερφή μου ευτυχισμένη.
Ωστόσο, τα προξενιά και οι σύντομοι γάμοι ανήκουν στο παρελθόν. Μία αγγλοσαξονική παροιμία λέει: “Rush to get married and regret in leisure”, το οποίο σημαίνει «Bιάσου να παντρευτείς και μετά μετανιώνεις με την ησυχία σου».
Ωστόσο, ο γάμος προ πολλού έπαυσε να είναι ο θεσμός που κάποτε ήταν και με ότι αυτό συνεπάγεται. Καθώς ο χρόνος κυλάει τα πράγματα εξελίσσονται, οι θεσμοί καταργούνται ή αλλοιώνονται, τα ήθη χαλαρώνουν και ο γάμος υφίσταται τα δεινά των εξελίξεων, και όλοι μας αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει αυτό. Οι Αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν, και φαίνεται πως είχαν δίκιο: «ενός κακού μύρια έπονται», από έναν κακό γάμο, ή βιαστικό, τα πρώτα θύματα είναι τα παιδιά, αλλά και το «ασθενές» φύλλο δεν μένει αλώβητο. Κατά συνέπεια, επειδή η πρόληψη είναι προτιμότερη της θεραπείας, η συμβίωση είναι μια ενδεδειγμένη όσο και απαραίτητη συμβουλή για έναν αρμονικό και βιώσιμο γάμο.
Στατιστικά έχει αποδειχθεί πως γάμοι μετά από μακρά συμβίωση, είχαν πολύ καλύτερη εξέλιξη, σε σχέση με γάμους που προέκυψαν χωρίς αξιόλογη συμβίωση. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις η συμβίωση αντικατέστησε και το θεσμό του γάμου. Περίτρανο παράδειγμα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας, η οποία αντί του καθιερωμένου όρου «συζύγου» προσφωνεί τον πατέρα του παιδιού της «σύντροφο». Η ισορροπία που τηρείται μεταξύ των δύο φύλλων, κατά την διάρκεια της συμβίωσης, μπορεί να συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό κατά την διάρκεια του γάμου.
2) Balance of power – «Ισορροπία δυνάμεων»
Η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ και των δύο φύλλων, έχει δύο σκέλη: Α) το οικονομικό ή περιουσιακό και Β) το εκπαιδευτικό-μορφωτικό. Πριν από αρκετά χρόνια στην Ελλάδα, οι τίτλοι των ευγενών επαγγελμάτων εξαγοράζονταν αδρά με προίκα, άσχετα από το χάσμα μόρφωσης ή εκπαίδευσης που υπήρχε μεταξύ των δύο φύλλων. Σε πάμπολλες περιπτώσεις, μετά τον γάμο, αυτό το χάσμα δεν γεφυρώνονταν, απεναντίας μεγάλωνε, με τα γνωστά αποτελέσματα… Είναι σφάλμα, τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας, να υπολογίζει στην οικονομική κατάσταση ή εισοδήματα του άλλου. Για τον απλό λόγο εάν προκύψει ένα διαζύγιο ένας από τους δύο θα βρεθεί σε δυσάρεστη θέση.
3) Αρμονικά και δυσλειτουργικά ζευγάρια
Λόγω της μακρόχρονης ενασχόλησής μου με παιδιά και φυσικά και με γονείς, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω γονείς πολλών κατηγοριών και τα αρμονικά ζευγάρια κατά κανόνα είχαν και προοδευτικά και προκομένα παιδιά. Ακριβώς το αντίθετο συνέβαινε με δυσλειτουργικά ζευγάρια.
Είναι γεγονός πως η δυσλειτουργικότητα ενός ζευγαριού έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την μη πρέπουσα διαπαιδαγώγηση των παιδιών, τα οποία καταλήγουν να είναι τα θύματα.
Άκουσα πρόσφατα πως κάποιο ζευγάρι μετά από κάποιες δεκαετίες γάμου, αποφάσισαν να χωρίσουν. Φαντάζομαι τι απαράδεκτες σκηνές θα βίωσαν τα παιδιά τους. Ένα ζευγάρι δεν αποφασίζει να χωρίσει από τη μία μέρα στην άλλη. Η δυσαρμονία καλλιεργείται για πολλά χρόνια και κάποια στιγμή καθένας παίρνει το δρόμο του, αλλά το κακό στα παιδιά έχει ήδη γίνει και δύσκολα διορθώνεται.
Συμπερασματικά η συμβίωση για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα πρέπει να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για έναν βιώσιμο γάμο. Επίσης απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί και η απόλυτη απαγόρευση τρίτων ατόμων να επεμβαίνει στη σχέση ενός ζευγαριού. Όλοι μας γνωρίζουμε τον παραδοσιακό ρόλο της πεθεράς και της νύφης που βλέπει τη νύφη ως αντίπαλο. Δυστυχώς, απ’ ότι γνωρίζω, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σύμβουλοι γάμου, κάτι που για αρκετές δεκαετίες υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στις Η.Π.Α.
Ένας από τους πλέον σοβαρούς λόγους διαζυγίων σήμερα είναι το γεγονός πως μία σημαντική μερίδα Ελλήνων θεωρεί την σύζυγο ως κτήμα του και ιδιοκτησία του, με περιορισμένα δικαιώματα και φορτωμένη με πολλές συζυγικές και οικογενειακές υποχρεώσεις. Τα δημοφιλή άσματα Α) «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω» και Β) «Είμαι η Μαίρη Παναγιωταρά» είναι αρκούντος ανάγλυφα και απεικονίζουν τον σύγχρονο Έλληνα.
