ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

300 Μαργαριτάρια στον Βυθό

300-μαργαριτάρια-στον-βυθό-503700

70o

Από την «Ατλαντίδα», που αναφέρει ο Πλάτωνας στον «Τίμαιο» και τον «Κριτία», την βυθισμένη ιδεώδη πολιτεία, τη μυθολογική αυτή χώρα, ο Βάκων Φραγκίσκος, Άγγλος φιλόσοφος και προφήτης τής επιστημονικής μεθοδολογίας, εμπνέεται και γράφει τη «Νέα Ατλαντίδα», που, αρχικά, δημοσιεύτηκε στη Λατινική, το 1627, από μετάφραση του αγγλικού κειμένου. Η «Νέα Ατλαντίδα» αποτελεί ένα είδος φανταστικού ουτοπιστικού μυθιστορήματος, που παρουσιάζει ένα ιδανικό κράτος, τού οποίου ο πληθυσμός έταξε ως σκοπό την καλλιέργεια των επιστημών και τη γνώση τής Φύσης. Ουσιαστικά, η «Νέα Ατλαντίδα» αποτελεί δοκίμιο στο οποίο εκτίθεται η ιδανική εφαρμογή των πλέον προχωρημένων αντιλήψεων του συγγραφέα για μία μεγάλη ανανέωση του κόσμου. Η «Νέα Ατλαντίδα» βρίσκεται, πολύ πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες, εγκαταστημένη σ’ ένα νησί τού Ειρηνικού και κατοικημένη από ένα χριστιανικό λαό, που έχει αποσχιστεί από τον υπόλοιπο κόσμο, για να περάσει μία ήρεμη ζωή. Το έργο, γραμμένο σε μορφή διήγησης, περιγράφει τη ζωή αυτού του λαού, όπως την είδε ένας ναυαγός, που τον έφεραν στη χώρα αυτή τα συντρίμμια τού ναυαγίου του. Σ’ αυτή, λοιπόν, τη χώρα, υπάρχει ένα «ίδρυμα». Είναι ο «Οίκος τού Σολομώντα», που ονομάζεται και «Σχολείο των Έργων των έξι Ημερών», στο οποίο είναι εγκαταστημένη μία ομάδα σοφών, που ασχολούνται με τη μελέτη και την έρευνα. Κάθε 12 χρόνια, η Πολιτεία τής «Νέας Ατλαντίδας» στέλνει, ως μυστικούς συμβούλους, προς τους άλλους λαούς, σοφούς και ερευνητές, που έχουν εντολή να μεταφέρουν στο νησί πληροφορίες, που αφορούν όλες τις νέες ανακαλύψεις τού κόσμου. Σκοπός τού «Οίκου τού Σολομώντα» ήταν η διεύρυνση των γνώσεων των φυσικών φαινομένων και η εξουσία των ανθρώπων πάνω τους. Για τον σκοπό αυτό, συγκεντρώνονται όλα τα δυνατά μέσα, με τη μεγαλύτερη κλίμακα βιοποικιλότητας, μέσα κατάλληλα για την εκτέλεση των πιο διαφορετικών πειραμάτων που εκτείνονται, από τη μελέτη τού υπέδαφους, μέχρι την ατμόσφαιρα και, από την καλλιέργεια των φυτών και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, μέχρι την παρασκευή των πιο περίεργων ποτών, και τη μελέτη των φωτεινών και θερμικών φαινομένων. Σχεδόν το σύνολο των όσων γράφονται για τη «Νέα Ατλαντίδα», αφορούν την περιγραφή τής οργάνωσης των σπουδών αυτής της πολιτείας. Ο «Οίκος τού Σολομώντα» διαθέτει σοφούς διαφόρων κατηγοριών, και η διάκρισή τους βασίζεται στην ειδικότητά τους. Έτσι, υπάρχουν αυτοί που «εμπορεύονται το φως», αυτοί που στέλνονται στο εξωτερικό για να συλλέξουν γνώσεις, οι «κυνηγοί» φιλόσοφοι, που συγκεντρώνουν τα πειράματα, που πραγματοποιούνται στο χώρο των τεχνών. Είναι οι ερευνητές των παλαιών συγγραμμάτων για τη συγκέντρωση πληροφοριών, οι «αγαθοποιοί», που αφιερώνονται στην εφαρμοσμένη επιστήμη, από την οποία θα ωφεληθεί ο άνθρωπος και, τέλος, οι «ερμηνευτές τής Φύσης», που ασχολούνται μόνο με τους γενικότερους νόμους. Σ’ αυτόν τον Οίκο, συγκεντρώνονται τα πρότυπα όλων των εφευρέσεων. Ο «Οίκος τού Σολομώντα», που περιγράφει ο Βάκων, αποτέλεσε το πρότυπο των Επιστημονικών Ακαδημιών, που συνεστήθηκαν στα τέλη του 17ου αιώνα, ειδικά για τη Βασιλική Ακαδημία τού Λονδίνου. Για το λόγο αυτό, τα μέλη τής Ακαδημίας θεώρησαν τον Βάκωνα ως ιδρυτή της και γι αυτό, στην ιστορία τής σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, ο Άγγλος φιλόσοφος θεωρείται, γενικά, ως ο προφήτης των επιστημονικών αντιλήψεων. Ένα Ελληνόπουλο καλείται, τώρα, ν’ ανακαλύψει την «Ατλαντίδα» τού μέλλοντος, μέσα από τις σελίδες τής «Ατλαντίδας» τού Βάκωνα και της «Ατλαντίδας» τού Πλάτωνα. Να εκπονήσει μια διδακτορική διατριβή, συγκρίνοντας τις δυο «Ατλαντίδες» και επεκτείνοντας τις γνώσεις του. Είναι βέβαιο ότι δίκαια θα υπερηφανεύεται ότι ο εμπλουτισμός τού βιβλιογραφικού οικοδομήματος θα είναι και δική του υπόθεση. Χρειάζεται να γίνει περισσότερη έρευνα στα θεμέλια αυτού του οικοδομήματος, να πέσει περισσότερο φως για να διαλυθεί το μυστηριώδες σκοτάδι τής βυθισμένης «Ατλαντίδας», που μόνος του ο Πλάτωνας έβγαλε από τα κύματα και μόνος του τη βύθισε…Ένας άλλος Έλληνας, όμως, να την ξαναβγάλει από τα κύματα της θάλασσας και της ιστορίας.

Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου