Της Ελενας Αντωνοπουλου
Το αγαπημένο σχέδιο της κινεζικής ηγεσίας, ο νέος Δρόμος του Μεταξιού δείχνει να ωφελεί κυρίως την Κίνα. Συμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Επιμελητηρίου, το 2020 το Πεκίνο καρπώνεται το 90% της προστιθέμενης αξίας.
«Ο δρόμος της ζωής και των ευκαιριών», έτσι αποκάλεσε η κινεζική εφημερίδα Global Times το νέο Δρόμο του Μεταξιού. Τι είναι ομως ο δρομος του μεταξιού; Πριν από οκτω περίπου χρόνια η Κίνα άρχισε να θέτει σε εφαρμογή ενα φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας ενός δικτύου σύνδεσης της Κίνας με την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη. Δαπανώντας μεγάλα ποσά, η Κίνα κατασκευάζει σε πλήθος χώρες έργα υποδομής, όπως λιμάνια, σιδηροδρομικούς άξονες και οδικές αρτηρίες με σκοπό τη γρήγορη και απρόσκοπτη μεταφορά κινεζικών προϊόντων στις αγορές.
Η Κίνα παρουσιάζει το Δρόμο του Μεταξιού ως συνθήκη με την οποία κερδίζει με το σκεπτικό ότι «εμείς χρηματοδοτούμε και κατασκευάζουμε για εσάς την υποδομή που χρειάζεστε». Οπως δείχνουν όμως τα πράγματα, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Εκθεση του Ευρωπαϊκού Εμπορικού Επιμελητηρίου στη Κίνα με τίτλο «Ο δρόμος με ελάχιστη χρήση» δείχνει ότι οι γενναιόδωρες κινεζικές επενδύσεις ωφελούν κυρίως μόνο μια πλευρά.
Η έκθεση δείχνει ότι ο Δρόμος του Μεταξιού έχει περισσότερο μια πολιτική, παρά μια οικονομική διάσταση. Και ότι η Κίνα είναι εκείνη που ωφελείται περισσότερο. Δεν πρόκειται λοιπόν για μια πολυμερή υπόθεση, αλλά μια διμερή, όπου η Κίνα επιβάλλεται στην ουσία στη χώρα, με την οποία συνεργάζεται, εκμεταλλευόμενη τη μεγάλη οικονομική της ισχύ. Η έκθεση δείχνει επίσης ότι ο Δρόμος του Μεταξιού διασφάλισε τη πρόσβαση κινεζικών εταιριών στο εξωτερικό και ότι το 90% της προστιθέμενης αξίας το καρπώνεται η Κίνα.
Μεγάλες κερδισμένες είναι κινεζικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές, τον χάλυβα και τις μεταφορές, μιας και εκείνες αναλαμβάνουν να φτιάξουν την απαιτούμενη υποδομή, είτε στο Πακιστάν, είτε στην Ελλάδα ή τη Σερβία και άλλου. Βεβαίως και οι άλλες χώρες ωφελούνται αλλά η Κίνα έχει το επάνω χέρι. Στο Δρόμο του Μεταξιού συμμετέχουν συνολικά 140 χώρες. Το φιλόδοξο πρόγραμμα θεωρείται ο πυρήνας της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής.
Βαρύτατο πλήγμα στα φιλόδοξα σχέδια της Κίνας κατέφερε ωστόσο η πανδημία του κορονοϊού, όπως δηλώνει ο κινέζος πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε ζητήματα γύρω από τον Δρόμο του Μεταξιού στο πανεπιστήμιο Ρενμίν του Πεκίνου Ουάνγκ Γιβέι: «Οι αρνητικές επιπτώσεις του κορονοϊού είναι τεράστιες. Οι άνθρωποι μολύνουν ο ένας τον άλλο. Επικρατεί καχυποψία. Οι μετακινήσεις αποτελούν πλέον ζήτημα. Και το μεγάλο πρόβλημα είναι η οικονομική ανάπτυξη. Σκεφτείτε ότι η κινεζική οικονομία θα είναι πιθανότατα η μόνη από τις μεγάλες οικονομίες που θα καταγράψει ανάπτυξη».
Επικριτές της νέας οδού του μεταξιού προειδοποιούν για υπερχρέωση μικρότερων χωρών, οι οποίες δανείζονται από κινεζικές κρατικές τράπεζες για το δικό τους μερίδιο στα έργα υποδομής και μετά δεν είναι πλέον σε θέση να αποπληρώσουν τις πιστώσεις. Λόγω της γενικότερης οικονομικής κρίσης το Πεκίνο εμφανίζεται πρόθυμο να διαγράψει χρέη, είτε να αναστείλει την εξυπηρέτησή τους. Από κάποιες χώρες μάλιστα δέχθηκε πρώτες ύλες αντί χρημάτων. Όπως και να έχει, ο κίνδυνος οικονομικής, αλλά και πολιτικής εξάρτησης από την Κίνα παραμένει.
