Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου
Τρίτη πρωί, περπατώντας στο δρόμο, ως συνήθως χαμένος στις σκέψεις μου και μονίμως σκεπτόμενος πως θα καταφέρω να ακολουθήσω απαρέγκλιτα το πρόγραμμα της ημέρας, ώστε να έρθουν εις πέρας όλες οι υποχρεώσεις, έτυχε να συναντήσω κάποιον φίλο. Ο χαιρετισμός μας κράτησε μόλις λίγα δευτερόλεπτα και ευθύς αμέσως, δίχως να χάσει χρόνο, με ρώτησε κάτι που αποτέλεσε και την αιτία να ονομάσω το σημερινό μου άρθρο ως έναν ύμνο στο γράψιμο.
«Διάβασα το άρθρο σου στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της Κυριακής και σκέφτηκα, άραγε, σε τι χρησιμεύει να γράφει κανείς;», ήταν το ερώτημά του και ομολογώ ότι μία έκπληξη για αυτή την ξεχωριστή ερώτηση κυρίευσε το μυαλό μου. Παρά το γεγονός ότι μπορούσα να απαντήσω εκείνη τη στιγμή, ίσως και με ελάχιστες λέξεις ακόμη, χαμογέλασα και επιφυλάχθηκα να δώσω την απάντησή μου στο αναπάντεχο -για εμένα- αυτό ερώτημα για το γράψιμο… με γράψιμο…
Το γράψιμο είναι ο δίδυμος αδελφός του διαβάσματος. Άμα διαβάζεις, άμα διαβάζεις πολύ, θα θελήσεις και να γράφεις, δεν μπορείς να μη γράφεις. Δε γίνεται αλλιώς. Η αγάπη για διάβασμα σού βάζει στο χέρι και το μολύβι με το χαρτί ή σε φέρνει στα πλήκτρα του λάπτοπ και γίνεται και αγάπη για γραφή.
Τόσο διάβασμα όλα αυτά τα χρόνια, τόσο σκέψεις συγγραφέων που έχουν πλημμυρίσει το είναι μου, πώς να στομώσουν, πώς να βάλω φράγμα μπροστά τους όταν πολλαπλασιάζουν τις δικές μου μικρές πηγές και γίνονται χείμαρροι που μόνο στης γραφής τους κάμπους θα απλωθούν και θα καταλαγιάσουν; Δεν έχει υπάρξει ημέρα εδώ και χρόνια πολλά που να μην έχει στο πιο δημιουργικό μέρος της διάβασμα και γράψιμο. Και είναι οι δύο ενασχολήσεις όπου αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε απόλυτα οικείους χώρους. Αλλά το γράψιμο κερδίζει το απόλυτα δημιουργικό κομμάτι του εαυτού μου και αυτό γενναιόδωρα και απλόχερα μού πολλαπλασιάζει αυτό το κομμάτι.
Το γράψιμο είναι μια καθημερινή μου εργασία, μια καθημερινή πνευματική μου άσκηση. Μια απόλυτα αναγκαία, μια θεμελιώδης καθημερινή όψη του εαυτού μου. Είναι μια βασική ανάγκη, όπως η ανάσα. Όχι δεν είναι το γράψιμο καμιά πολυτέλεια, δεν είναι εργασία μόνο για τους διανοούμενους ή για κάποιους επαγγελματίες. Το γράψιμο δεν είναι επαγγελματική εργασία. Μπορεί κάποιοι να τη θεωρούν ως τέτοια. Το γράψιμο είναι μια παγκόσμια, μια απόλυτα καθολική εργασία, αφορά όλους τους ανθρώπους όπου γης και όπου χρόνου.
Νομίζω όμως ότι θα ήταν αρκετά εγωκεντρικό να συνεχίσω να παραθέτω επιχειρήματα για την προσωπική μου αγάπη για το γράψιμο, θα μπορούσα να αναφέρω πολλά άλλωστε ακόμη. Πιο σημαντικό λοιπόν, κάπου εδώ, κρίνω να σταθώ σε αυτή την ιδιαίτερη αποστολή -εκτός όλων των άλλων φυσικά- που έχουμε σαν εκπαιδευτικοί να κάνουμε τα παιδιά να αγαπήσουν το γράψιμο. Να σταματήσουν να το βλέπουν απλώς ως μια αναγκαιότητα, μια κατάσταση στην οποία πρέπει να ανταπεξέλθουν επειδή τους την επιβάλλουν. Σπάνια συναντάς πλέον μαθητές να αγαπούν το γράψιμο, το αυθεντικό γράψιμο, όχι αυτό το τυποποιημένο, το αναγκαίο για να φανούν εντάξει απέναντι στις σχολικές ή φροντιστηριακές τους υποχρεώσεις. Βιασύνη, ορθογραφικά λάθη με τη συνοδεία του «έλα μωρέ αυτό ξέρω πως γράφεται, απλά βιαζόμουν», άσχημα γράμματα και συντακτικά λάθη συνθέτουν πολλές φορές το σκηνικό που έχει απέναντί του ένας εκπαιδευτικός.
Κάπου εδώ όμως ελλοχεύει ένας «ιδιαίτερος» κίνδυνος. Πολύ συχνά, η άσχημη γραπτή εικόνα του μαθητή ερμηνεύεται σαν φτωχό κίνητρο, απροσεξία, τεμπελιά ή υπερβολική ταχύτητα. Αν και αυτές οι παρατηρήσεις μπορεί να είναι πολύ πραγματικές, και φυσικά χρήσιμες, σε κάθε περίπτωση οφείλω να τονίσω ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να είναι επιφανειακές και η υπο-κείμενη αιτία ίσως να είναι ένα ίχνος δυσγραφίας που δεν ελέγχεται από το μαθητή. Η δυσγραφία είναι μια από τις πολλές όψεις μιας μαθησιακής δυσκολίας ή μιας μαθησιακής διαφοράς. Δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το πόσο έξυπνος είσαι. Συχνά η δυσγραφία παρανοείται. Γονείς και δάσκαλοι ίσως νομίζουν πως το παιδί είναι τεμπέλης ή ότι δε νοιάζεται για τη νοικοκυροσύνη. Αυτό όμως πρέπει να δώσει το έναυσμα στον μαθητή να προσπαθήσει ακόμη σκληρότερα, για να δείξει ότι νοιάζεται και φυσικά να βελτιώσει το γραπτό του λόγο, που δυστυχώς πολλές φορές πρέπει να μεγαλώσει αρκετά ο άνθρωπος ώστε να καταλάβει τη σημαντικότητά του.
Το γράψιμο είναι πάντα μια πρόκληση, μια πρόκληση για οδοιπορικό σε κρυμμένες όψεις του εαυτού μας, μια πρόκληση – πρόσκληση σε άγνωστο έδαφος της ζωής μας. Γράφοντας ονειρεύεσαι χωρίς να ξέρεις αν βρίσκεσαι στη χώρα του πραγματικού ή στη χώρα του φαντασιακού ή αν ταλαντεύεσαι διαρκώς στη μεθόριό τους. Και ίσως αυτή η πολλαπλή άγνοια να προκαλεί αυτή την ιδιότυπη γοητεία…
