ΑΓΡΟΤΙΚΑ

Βασικές οδηγίες χρήσης – εφαρμογής χημικών λιπασμάτων

βασικές-οδηγίες-χρήσης-εφαρμογής-χη-943435

προς επαγγελματίες γεωργούς – παραγωγούς, αλλά και προς ερασιτέχνες καλλιεργητές – παραγωγούς

του ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ – Συν/χου Γεωπόνου, πρ. Προέδρου Γεωπονικού Συλλόγου Μαγνησίας

Πλησιάζοντας στην εποχή, που θ’ αρχίσουν να εφαρμόζονται «εντατικά» (από τους επαγγελματίες γεωργούς – καλλιεργητές – παραγωγούς, αλλά (ενδεχόμενα) και από τους ερασιτέχνες καλλιεργητές – παραγωγούς) οι διάφορες βασικές λιπάνσεις, στις φυτικές καλλιέργειες, όπως π.χ. στα διάφορα καρποφόρα δένδρα, στα αμπέλια, στα διάφορα λαχανοκομικά φυτά, αλλά και στις διάφορες εκτατικές – εντατικές ανοιξιάτικες καλλιέργειες (βαμβακιού, καλαμποκιού κ.ά) ΘΕΛΩ (σ’ αυτό το άρθρο μου) να επισημάνω ορισμένες βασικές επιστημονικές και πρακτικές οδηγίες για τη χρήση / εφαρμογή των διαφόρων ανόργανων χημικών λιπασμάτων.

Οι βασικές, λοιπόν, «αρχές» και τα βασικά «σημεία», που πρέπει (κατά τη γνώμη μου) να χαρακτηρίζουν κάθε λιπαντική εφαρμογή, σε οποιαδήποτε φυτική καλλιέργεια, (από τους γεωργούς – καλλιεργητές – παραγωγούς) με σκοπό και στόχο, να έχουμε:

  • την όσο το δυνατόν καλύτερη ανάπτυξη – καρποφορία – απόδοση των διαφόρων παραγωγικών φυτών (ατομικά) και φυτικών καλλιεργειών,
  • την όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος, από τη χρήση των χημικών λιπασμάτων και
  • την όσο το δυνατόν καλύτερη οικονομικότητα της λίπανσης, δηλαδή την οικονομία χρημάτων στην… τσέπη του κάθε γεωργού – καλλιεργητή – παραγωγού, ΕΙΝΑΙ (πολύ περιληπτικά) τα εξής:

Θα πρέπει να εφαρμόζουμε / να χορηγούμε (σε κάθε συγκεκριμένη φυτική καλλιέργεια) ΜΟΝΟΝ την απαραίτητη ποσότητα / δόση, του ενδεδειγμένου, για τη φυτική καλλιέργεια χημικού λιπάσματος. Αποφεύγουμε («πάση θυσία») την οποιαδήποτε μεγάλη χρήση δόσης, του οποιουδήποτε λιπάσματος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Εάν έχουμε κάποιους ενδοιασμούς / κάποιες αμφιβολίες, για το είδος και την ποσότητα του κάθε λιπάσματος, ας ζητήσουμε τη βοήθεια του επιστήμονα γεωπόνου-συμβούλου. Η βοήθεια της γνώμης και της «θέσης» του γεωπόνου – συμβούλου, προς τους γεωργούς – καλλιεργητές – παραγωγούς, ΕΙΝΑΙ σημαντική και ΠΡΕΠΕΙ να εισακούγεται, γιατί ΕΙΝΑΙ «κέρδος» για όλους και για τα πάντα (φυτά, περιβάλλον… χρήμα!!!).

Αν, όμως, (για τον Α ή Β λόγο) κάνουμε… του «κεφαλιού μας», ΤΟΤΕ ας επιλεχθεί η μικρότερη (τουλάχιστον) δόση λιπάσματος.

Γιατί, μπορεί να «αντιπροσωπεύσει» μικρότερη (ενδεχόμενα) απόδοση στη φυτική καλλιέργεια, ΟΜΩΣ θα μας «προσφέρει» ικανοποιητική θετική προστασία στο φυσικό περιβάλλον και σίγουρη οικονομία χρημάτων… στην τσέπη μας.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:

Επειδή προς το παρόν (τουλάχιστον) οι τιμές των χημικών λιπασμάτων, έχουν (δυστυχώς) εκτοξευθεί στα ύψη, για πολλούς και διαφόρους λόγους (από τις εταιρείες παραγωγής και τους εισαγωγείς χημικών λιπασμάτων) η χρησιμοποίηση / η εφαρμογή μεγάλης δόσης (οποιουδήποτε χημικού λιπάσματος) είναι, ίσως ή μάλλον σίγουρα, αδύνατος.

Θα πρέπει να γίνεται (κατά τη γνώμη μου) ανάλυση εδάφους, ανά 2-3 χρόνια (ανάλογα με το είδος της φυτικής καλλιέργειας) ή «ανάλυση φύλων» / φυλλοδιαγνωστική. Με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων, μπορούμε, με μια πάρα πολύ μεγάλη προσέγγιση, να κάνουμε προσαρμογή, της σύνθεσης του λιπάσματος που θα χρησιμοποιήσουμε, καθώς και της δόσης εφαρμογής του, στη σωστή ποσότητα. Αυτό γίνεται και για καλύτερες αποδόσεις των διάφορων φυτικών καλλιεργειών και για καλύτερη διατήρηση της καλής γονιμότητας του εδάφους (σε σχέση με τις καταναλώσεις των εδαφικών λιπαντικών υπολοίπων, από τις προηγούμενες καλλιεργητικές περιόδους / χρονιές και οικονομικότητα στην αξία της λίπανσης.

Θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή και σημασία στη χρήση / στην εφαρμογή του Αζώτου (Ν), δηλαδή των Αζωτούχων λιπασμάτων, παρακολουθώντας, ουσιαστικά, την πορεία της βλάστησης του κάθε είδους φυτού και χρησιμοποιώντας (τις περισσότερες φορές) την ονομαζόμενη «κλασματική λίπανση», δηλαδή πολλές φορές, με μικρή ποσότητα Αζωτούχου λιπάσματος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Το Άζωτο (Ν) στην οποιαδήποτε λιπαντική μορφή του ή ως Νιτρική (κυρίως) ή ως θειϊκή ή ως Ουρική, είναι σε μεγάλες (τουλάχιστον) δόσεις ανεπιθύμητο, γιατί αφ’ ενός δεν προσλαμβάνεται, άμεσα, ολόκληρη η ποσότητά του, από το ριζικό σύστημα του φυτού και αφ’ ετέρου έχουμε επιβάρυνση και του καλλιεργήσιμου εδάφους και των νερών του υπόγειου ορίζοντα.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Οι βασικές πηγές του Αζώτου (Ν) στο έδαφος, του κάθε καλλιεργούμενου φυτού, είναι οι εξής:

* Τα διάφορα εφαρμοζόμενα; Αζωτούχα λιπάσματα και κυρίως τα Νιτρικά,

* τα διάφορα ζωϊκά απόβλητα (ούρα, κοπριές),

*τα διάφορα φυτικά απόβλητα.

Η ελάττωση του συνολικού εδαφικού Αζώτου (Ν) προέρχεται:

* Από την πρόσληψη του Αζώτου από τα καλλιεργούμενα φυτά,

* από τις απώλειες, ενός μέρους του Αζώτου, προς την ατμόσφαιρα (απονιτροποίηση)

* από τις απώλειες, μέρους του Αζώτου, με τη στράγγισή του, στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα,

* από τα «σταθμευμένα» αποθέματα Αζώτου, στο καλλιεργούμενο έδαφος (ακινητοποίηση). Εδώ πρέπει να επισημάνουμε και το εξής:

«Στο φυσικό «κύκλο του Αζώτου/Ν», το Άζωτο (Ν) βρίσκεται σε σχετική ισορροπία, διότι οι εκροές του Αζώτου προς την ατμόσφαιρα, είναι (περίπου) ίσες με τις εισροές του από άλλα οικοσυστήματα (ζωϊκά απόβλητα, φυτικά υπολείμματα)».

Ο άνθρωπος, όμως, (δηλαδή ο γεωργός – καλλιεργητής – παραγωγός) στην προσπάθειά του να διαχειριστεί το Άζωτο (Ν) προς όφελός του, προκάλεσε μια σειρά «διαταραχών» στον «κύκλο» του, που έχουν ως αποτέλεσμα, τη συσσώρευση Αζώτου (Ν), υπό τη μορφή Νιτρικών (ΝΟ3), η οποία μπορεί (κατά πάσα πιθανότητα) να είναι ανεπιθύμητη και επιζήμια στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων και επιβλαβής στο φυσικό περιβάλλον, όταν (φυσικά) βρίσκεται σε λάθος «θέση» και σε λάθος χρόνο, αλλά και αντιοικονομική στο πορτοφόλι του κάθε γεωργού – καλλιεργητή – παραγωγού.

Θα πρέπει, να δημιουργούμε και διατηρούμε στο έδαφος, ένα καλό ποσοστό οργανικής ουσίας, με την περιοδική (ανά 2 ως 4 χρόνια) χορήγηση / εφαρμογή μια ποσότητα οργανικών λιπασμάτων ή εφαρμόζοντας (όπου είναι δυνατόν) ενσωμάτωση στο έδαφος, ανά 3ετία, «χλοοτάπητα», δηλαδή την ενσωμάτωση / αντιστροφή στο έδαφος των υπαρχόντων χορταριών / ζιζανίων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Για την ελάττωση / καταστροφή των διαφόρων αγριόχορτων / ζιζανίων, στις καλλιέργειές μας χρησιμοποιούμε ειδικά ζιζανιοκτόνα. Γιατί με τη χρήση / εφαρμογή των ζιζανιοκτόνων, έχουμε: και την καταστροφή των ζιζανίων / των αγριόχορτων, τα οποία «συμμετέχουν» ενεργά και θετικά, στην απορρόφηση εδαφικής υγρασίας και εδαφικών θρεπτικών ουσιών, με αρνητική, ουσιαστικά, συνέπεια στα καλλιεργούμενα φυτά, αλλά καιθετικό αποτέλεσμα με την αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος (από την καταστραφείσα ενεργή ρίζα των αγριόχορτων), με τον καλύτερο αερισμό του εδάφους (λόγω των κενών που δημιουργούνται από τον όγκο των κατεστραμμένων ριζών των ζιζανίων.Αυτό σημαίνει, πρακτικά, καλύτερη λειτουργία – απόδοση του οποιουδήποτε εφαρμοζόμενου ανόργανου χημικού λιπάσματος, καθώς και καλύτερη απορροφητικότητα, του οποιουδήποτε λιπάσματος, από το ριζικό σύστημα των παραγωγικών φυτών (ατομικά) και των φυτικών καλλιεργειών (γενικά). Αυτά που ανέφερα προηγούμενα έχουν σαν αποτέλεσμα και μικρότερη δόση λιπάσματος και μικρότερο κόστος λιπάσματος.

Θα πρέπει να αποφεύγουμε την εφαρμογή χημικής – ανόργανης λίπανσης, όταν προβλέπονται άμεσα ισχυρές βροχοπτώσεις, έτσι ώστε να αποφευχθεί η έκπλυση των διαφόρων λιπασμάτων και ιδιαίτερα των Αζωτούχων λιπασμάτων, με ότι αυτό συνεπάγεται, για το ευρύτερο περιβάλλον των υπόγειων νερών του εδάφους (Βλέπε, Σημείωση & Παρατηρήσεις Νο 3).

Θα πρέπει να αποφεύγουμε τις υπερβολικές αρδεύσεις / τα υπερβολικά ποτίσματα, μετά την εφαρμογή των ανόργανων – χημικών λιπασμάτων (και ιδιαίτερα των Αζωτούχων λιπασμάτων), γιατί ένα μεγάλο ποσοστό λιπάσματος παρασύρεται έξω από τη ριζόσφαιρα / έξω από το περιβάλλον του ριζικού συστήματος του φυτού. Έτσι, η κανονική (έστω) ποσότητα του λιπάσματος και πάει «χαμένη» από την πρόσληψή της, από το ριζικό σύστημα του φυτού και έχουμε μεγαλύτερη επιβάρυνση, με χημικά στοιχεία, με χημικές ουσίες, των νερών του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα του εδάφους.

Θα πρέπει να εφαρμόζουμε όλες τις απαραίτητες πρακτικές, έτσι ώστε να περιορίσουμε τη διάβρωση στα πολύ (κυρίως) επικλινή εδάφη των υφιστάμενων / των υπαρχόντων καλλιεργειών και βασικά των υφιστάμενων ελαιοκαλλιεργειών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Μια πολύ ανέξοδη πρακτική είναι η χρησιμοποίηση «χλοοτάπητα», δηλαδή να αφήσουμε να αναπτυχθούν και ζιζάνια / αγριόχορτα, στα πολύ επικλινή καλλιεργούμενα και όχι μόνον εδάφη.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:

Το ριζικό σύστημα των φυτών (γενικά) συγκρατεί ένα ποσοστό νερών / υγρασίας και έτσι δεν έχουμε μεγάλη και έντονη καθοδική ροή νερών, δηλαδή «χειμαρρώδη» μορφή νερών και μεγάλη εκχωμάτωση. Δηλαδή, να παρασέρνονται, προς τα κάτω, μεγάλες (σχετικά) ποσότητες επιφανειακών ωφέλιμων χωμάτων, που βρίσκονται γύρω από τα καλλιεργούμενα φυτά.

Εδώ, φυσικά, έχουμε μια ουσιαστική αντίθεση στη δημιουργία «χλοοτάπητα» στο καλλιεργούμενο έδαφος. Αλλά, αυτό είναι φυσικό και επόμενο, γιατί στα μεν επίπεδα εδάφη η συγκράτηση νερού / υγρασίας από το ριζικό σύστημα των ζιζανίων είναι μειονέκτημα για τα καλλιεργούμενα φυτά, ενώ είναι μειονέκτημα για τις καλλιέργειες στα πολύ επικλινή εδάφη.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

Όσα ανέφερα προηγούμενα, δεν πρέπει να θεωρηθούν πανάκεια, για τη χρήση / εφαρμογή των χημικών – ανόργανων λιπασμάτων στα διάφορα καλλιεργούμενα φυτά. Είναι, όμως, κατά την άποψή μου, ένας ουσιαστικός «μπούσουλας» για τη σωστή εφαρμογή τους, έτσι ώστε να έχουμε:

ΚΑΙ καλύτερη «απόδοση», στα εφαρμοζόμενα καλλιεργούμενα φυτά και τις φυτικές καλλιέργειες και με ότι θετικό, αυτό, συνεπάγεται για τους επαγγελματίες γεωργούς – παραγωγούς, αλλά κα για τους ερασιτέχνες καλλιεργητές – παραγωγούς.

ΚΑΙ καλύτερη – μεγαλύτερη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, δηλαδή του ατμοσφαιρικού αέρα του εδάφους, των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων, αλλά και της θάλασσας. Και, φυσικά, με ότι θετικό, αυτό, συνεπάγεται για ΟΛΟΥΣ μας.

ΚΑΙ μικρότερο κόστος λιπάνσεως, στις διάφορες φυτικές καλλιέργειες, με ότι θετικό, αυτό, συνεπάγεται για το …πορτοφόλι των γεωργών – καλλιεργητών – παραγωγών, αλλά και των ερασιτεχνών παραγωγών.

Πιστεύω και θέλω να πιστεύω, ότι, εν όψει, της επικείμενης περιόδου λιπαντικών εφαρμογών στις διάφορες φυτικές καλλιέργειες, των επαγγελματιών παραγωγών – καλλιεργητών – γεωργών, αλλά ΚΑΙ των παραγωγών – καλλιεργητών – ερασιτεχνών ανθρώπων, που έχουν λίγα ή περισσότερα φυτά στην αυλή τους ή σε κάποια μικρή ατομική έκταση, όλα τα παραπάνω και όχι μόνον, θα ληφθούν υπ’ όψιν τους.

Θανάσης Κουντουράς

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου