Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια αναπτυξιακά ορόσημα που θεωρούνται κομβικά στην εξέλιξη του λόγου και της επικοινωνίας του. Για να μην περιοριστούμε σε ηλικίες και «φυσιολογικά» στερεότυπα, καλό είναι να γνωρίζουμε τι προηγείται της ομιλίας για να μπορούμε να ελέγχουμε ανά διαστήματα την ανάπτυξη του παιδιού μας.
Πολύ πριν καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας λεκτικά, αναπτύσσουμε άλλους τρόπους μη-λεκτικής επικοινωνίας. Το παιδάκι μας από βρέφος μας κοιτάζει, μας κλαίει, μας χαμογελάει και γουρλώνει τα μάτια του από περιέργεια κάθε φορά που αντιλαμβάνεται κάποια αλλαγή στο περιορισμένο του τότε οπτικό πεδίο. Περίπου κατά το πρώτο του έτος, αναγνωρίζει εμάς και άλλα οικεία του πρόσωπα και αντιδράει διαφορετικά στο καθένα, παράγει ολοένα και περισσότερους ήχους και δείχνει για να μας εξηγήσει τι θέλει. Πριν από το δεύτερο χρόνο της ζωής του, το παιδί ονοματίζει αντικείμενα και ρωτάει «τι είναι αυτό», μιμείται και ηχολαλεί συνεχώς και μέσα στο επόμενο εξάμηνο, αρχίζει να συντάσσει προτάσεις με δυο λεξούλες.
Σύμφωνα με αυτά τα βασικά στάδια εξέλιξης, οι οδηγίες για το «πότε να ανησυχήσουμε» είναι απλές.
- Όταν το παιδί δεν ανταποκρίνεται σε ήχους, χρειάζεται ακουολογικός έλεγχος
- Όταν δε δείχνει και δεν ανταποκρίνεται σε καλέσματα χρειάζεται παραπομπή σε αναπτυξιολόγο
- Όταν δυσκολεύεται σε κινήσεις παραπομπή σε παιδονευρολόγο.
Η λογοθεραπεία μπορεί να προταθεί από τον αρμόδιο γιατρό για να ενισχύσει την επικοινωνία του παιδιού ή μπορεί και να γίνει αυτόνομα όταν πρόκειται για απλές περιπτώσεις δυσκολιών άρθρωσης. Αν ο λόγος του παιδιού μας δε γίνεται κατανοητός από τους ξένους (εμείς δεν είμαστε κριτήριο), η λογοθεραπεία θα το βοηθήσει να επικοινωνήσει με άνεση και να ενταχθεί ομαλά στο πρώτο του σχολικό περιβάλλον.
Μέχρι το 5ο έτος (νηπιαγωγείο), η άρθρωση θα πρέπει να είναι καθαρή και ο λόγος πλούσιος σε λεξιλόγιο. Να μη ξεχνάμε, πως κανείς δε ξέρει καλύτερα ένα παιδί από τους ίδιους του τους γονείς, οπότε μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ακόμα και αν νομίζετε πως είστε υπερβολικοί.
