Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τη νόσο Alzheimer, η οποία έχει καθιερωθεί στις 21 Σεπτεμβρίου, η ομάδα του Gym Way αφιερώνει το συγκεκριμένη άρθρο προς ενημέρωση των κατοίκων του Βόλου. Η άσκηση η οποία είναι το δυνατότερο μέσο πρόληψης και ενίσχυσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος οφείλει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Αποστολή μας λοιπόν, εδώ και 32 χρόνια, είναι να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να εντάξουν την άσκηση στην καθημερινότητα τους, με σκοπό να έχουν αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής, βελτίωση ποιότητας της καθημερινότητας τους και νοητική διαύγεια.
Ορισμός της νόσου
Το Alzheimer είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, που επηρεάζει την γνωστική συμπεριφορά, την μνήμη και την ικανότητα του ατόμου να είναι ανεξάρτητος στις καθημερινές του δραστηριότητες. Είναι η κυριότερη μορφή άνοιας σε ποσοστό 60-80%, η οποία επηρεάζει κυρίως ηλικίες άνω των 65 ετών και σπάνια ηλικίες 50-65 ετών ενώ σπανιότερα ηλικίες κάτω των 50ετών (Jutten et al 2017). Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 ο αριθμός των ατόμων με άνοια θα φθάσει τα 131,5 εκατομμύρια παγκοσμίως (Lam et al 2018).
Θεραπεία
Δεν υπάρχει ακόμα θεραπεία για το Alzheimer, όμως υπάρχουν τρόποι που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Η διατροφή και η θεραπευτική άσκηση παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη, στην επιβράδυνση της νόσου και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου. Η αερόβια άσκηση βελτιώνει την απόδοση της μνήμης και μειώνει την ατροφία του ιππόκαμπου μέσω της ανάπτυξης της καρδιοαναπνευστικης ικανότητας (Gass 2017). Οι ασκήσεις Pilates, μέσω του συντονισμού χεριών-ποδιών και της αναπνοής βοηθάνε να απελευθερωθούν στον εγκέφαλο περισσότερο οξυγόνο και απαραίτητες πρωτεΐνες που κρατάνε υγιή τα νευρικά κύτταρα συμβάλλοντας παράλληλα στην συναπτική νευροπλαστικότητα. Έτσι ειδικά τα άτομα που είναι σε αρχικά στάδια της νόσου επιβραδύνουν την εξελικτική διαδικασία, αλλά και οι ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο βελτιώνουν την γνωστική και σωματική τους λειτουργικότητα.
Προγράμματα θεραπευτικής άσκησης που χρησιμοποιούνται με τη νοητική λειτουργία
Είδη άσκησης: Η αερόβια άσκηση είναι η προτεινόμενη θεραπευτική παρέμβαση. Το περπάτημα είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μορφή αερόβιας άσκησης. Στα υπόλοιπα πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης συμπεριλαμβάνονται οι σωματικές δραστηριότητες με ποδηλασία, με το χορό και ο συνδυασμός περπατήματος με τα παραπάνω. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονιστεί ότι αυτό δεν σημαίνει πως οι αερόβιες θεραπευτικές παρεμβάσεις υπερτερούν σε σχέση με τις λιγότερο μελετημένες, όπως οι ασκήσεις μυαλού και σώματος, αλλά ότι έως σήμερα πλειονότητα των διαθέσιμων ερευνητικών δεδομένων υποστηρίζουν την αερόβια θεραπευτική παρέμβαση.
Οι παράμετροι της θεραπευτικής άσκησης ανάλογα με την κατάσταση υγείας των συμμετεχόντων. Η μέση ένταση στις αερόβιες ασκήσεις μέτριας έντασης αναφέρονται στη μέγιστη καρδιακή συχνότητα (60%-80%). Το γεγονός ότι διάφορες μορφές άσκησης συσχετίζονται θετικά με την γνωστική υγεία του εγκεφάλου είναι από κλινικής άποψης ενθαρρυντικό. Ασφαλώς όλα τα άτομα δεν έχουν επαρκή καρδιοαγγειακή αντοχή, λειτουργική ικανότητα, ή κίνητρο για να επιδοθούν σε αερόβια άσκηση μέτριας έντασης, ωστόσο φαίνεται ότι μπορούν να ωφεληθούν ακόμη και από άσκηση χαμηλής έντασης.
Διάρκεια άσκησης: Ο μέσος χρόνος της συνεδρίας θεραπευτικής άσκησης για τους ασθενείς με άνοια είναι 60’, συνεχόμενη η σε φάσεις από 15’-20’ ανάλογα με τη φυσική κατάσταση του ασθενούς και την διάθεση συμμετοχής του ασθενούς.
Ένταση άσκησης: Προτείνονται πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης υψηλής η μέτριας έντασης για την ομάδα με άνοια.
Συχνότητα άσκησης: Η μέση συχνότητα προτεινόμενης θεραπευτικής παρέμβασης με αερόβια άσκηση είναι 3 φορές την εβδομάδα. Συνολική διάρκεια της θεραπευτικής άσκησης: Η συνολική διάρκεια της θεραπευτικής άσκησης είναι τουλάχιστον 60 ώρες κατανεμημένες σε 24 εβδομάδες. Ο μέσος χρόνος άσκησης ανά εβδομάδα προτείνεται να είναι τουλάχιστον 180’. Η σχέση της εφαρμογής πρωτοκόλλων θεραπευτικής άσκησης με τη βελτίωση των γνωσιακών επιδόσεων υπερηλίκων και ασθενών με ανοϊκά σύνδρομα Ως σήμερα η μόνη σημαντική συσχέτιση που έχει καταδειχθεί είναι εκείνης της συνολικής διάρκειας θεραπευτικής αερόβιας θεραπευτικής άσκησης (180 ώρες/βδομάδα για τουλάχιστον 5 μήνες) με τη βελτίωση των γνωσιακών επιδόσεων των ασθενών με άνοια. Η μέση διάρκεια συνολικής θεραπευτικής παρέμβασης με περπάτημα είναι οι 52 ώρες συνολικά ενώ όλα τα πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης μικρότερης διάρκειας (
Το Αμερικανικό Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και η Αμερικανική Αθλητιατρική Εταιρεία (ACSM) εισηγούνται τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης, ή 75 λεπτά έντονης άσκησης ανά εβδομάδα τουλάχιστον για 4 μήνες για την επίτευξη οφέλους στη νοητική λειτουργία των υπερηλίκων και ανοϊκών ασθενών. Αυτό υποδηλώνει, ότι για την επίτευξη γνωσιακών ωφελειών στους ασθενείς με άνοια, είναι πιθανό να είναι απαραίτητη η εφαρμογή των πρωτοκόλλων θεραπευτικής άσκησης πολύ μεγαλύτερης διάρκειας. Ειδικότερα, η άσκηση φαίνεται να βελτιώνει την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών σε υγιείς ηλικιωμένους και σε ασθενείς με άνοια, βελτιώνει την εκτελεστική λειτουργία σε υγιείς ηλικιωμένους και επιδρά σε μικρό βαθμό στη μνήμη (μνήμη εργασίας και αναγνώριση εικόνων και χώρου).
Συμπερασματικά, αν και πολλά υποσχόμενη, η επίδραση της άσκησης στην συνολική νοητική/γνωστική λειτουργία δεν είναι ακόμη σαφής, αφού γενικά ο αριθμός των μελετών που έχουν διερευνήσει το θέμα αυτό είναι, ακόμη, περιορισμένες.
Αlzheimer και διατροφή
Μπορεί η κατανάλωση ενός συγκεκριμένου φαγητού ή η ακολούθηση μιας συγκεκριμένης δίαιτας να βοηθήσει στην πρόληψη ή την “καθυστέρηση” της πορείας της νόσου Αλτσχάϊμερ;
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι αυτό που τρώμε μπορεί να επηρεάσει την πορεία της γήρανσης του εγκεφάλου αλλά και την ικανότητά του να σκέφτεται και να θυμάται.
Η μεσογειακή διατροφή μπορεί να αυξήσει συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να προστατεύουν τον εγκέφαλο μέσω αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων. Μπορεί επίσης να αναστείλει τις εναποθέσεις β-αμυλοειδών, οι οποίες βρίσκονται στον εγκέφαλο ατόμων με Αλτσχάιμερ ή να βελτιώσει τον κυτταρικό μεταβολισμό με τρόπους που προστατεύουν από τη νόσο. Τέτοιες ουσίες είναι οι βιταμίνες Ε, Α, C (φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί) οι οποίες είναι ισχυροί αντιοξειδωτικοί παράγοντες και προστατεύουν τον εγκέφαλο από μεγάλης έκτασης οξειδωτικού στρες . Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι ουσίες αυτές αντιμετωπίζουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στον εγκέφαλο. Επίσης, αρκετές έρευνες έχουν βρει συσχέτιση μεταξύ των γνωστικών ικανοτήτων και τα επίπεδα συγκέντρωσης του φολικού οξέος, βιταμίνης Β12, Β6 και ομοκυστεΐνης στον ορό. Επιπροσθέτως, μια διατροφή ισορροπημένη σε ω-6 και ω-3 λιπαρά οξέα (λιπαρές τροφές όπως λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί) πιθανόν να βοηθήσει στην καθυστέρηση της εκδήλωσης αυτών των ασθενειών ή στη μείωση της προσβολής των εγκεφαλικών λειτουργιών που αυτές προκαλούν. Επίσης, πολύ σημαντικός παράγοντας στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση της πορείας της νόσου είναι η κατανάλωση προβιοτικών είτε από τροφή πχ κεφίρ ή γιαούρτι με την ¨πέτσα¨) είτε σε μορφή συμπληρώματος.
Συμπερασματικά μία διατροφή βασιζόμενη σε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και πλούσια σε απαραίτητα λιπαρά οξέα μειώνει τα επίπεδα φλεγμονής ενώ βοηθάει στην καταστροφή των ελεύθερων ριζών, κάτι το οποίο είναι αναμφισβήτητα ευεργετικό για τον οργανισμό μας.
32 Χρόνια Gym Way
Η ομάδα του Gym Way με το άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό σε γυμναστική, διατροφή, αισθητική και φυσικοθεραπεία, έχει σα στόχο να μυήσει τους πολίτες του Βόλου σε έναν πιο υγιή τρόπο ζωής, με κινητήρια δύναμη την άσκηση και να παρέχει ένα βέλτιστο επίπεδο υπηρεσιών σαν όπλο ενάντια σε κάθε ασθένεια του μυαλού και του σώματος!
Απόστολος Κοσμάς
Κ. Φ.Α
Συνταγογραφιση ασκήσεων για άτομα
Με μη μεταδιδόμενα νοσήματα
Όλγα Μούστα
Φυσικοθεραπεύτρια PT,NDT
Γεράσιμο Πίννας
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Msc
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division.World Population Prospects: The 2017 Revision, Key Findings and Advance Tables.Working Paper No.ESA/P/WP/248.2017. Available at: esa.un.org/unpd/wpp/Publications/Files/WPP2017_KeyFindings.pdf. Accessed February 20, 2017.
2. National CouncilonAging. The United States of Aging Survey: Full Research Findings. 2015;4–7. Available at: ncoa.org/wp-content/uploads/USA15-National-Fact-Sheet-Final.pdf. Accessed January 15, 2017.
3. Blazer DG, Yaffe K, Karlawish J. Cognitive aging. JAMA 2015;313:2121.
4. Erickson KI, Voss MW, Prakash RS, et al. Exercise training increases size of hippocampus and improves memory. ProcNatlAcadSci USA 2011;108:3017–3022.
5. Best JR, Chiu BK, Liang Hsu C, Nagamatsu LS, Liu-Ambrose T. Long-term effects of resistanceexercise training on cognition and brain volume in older women: resultsfrom a randomized controlled trial. J IntNeuropsycholSoc 2015;21:745–756.
6. Christie BR, Eadie BD, Kannangara TS, Robillard JM, Shin J, Titterness AK. Exercising our brains: how physical activity impacts synaptic plasticity in the dentate gyrus.Neuromolecul Med 2008;10:47– 58.our brains: how physical activity impacts synaptic plasticity in the dentate gyrus. Neuromolecul Med 2008;10:47–58
