Εννιακόσιοι ερευνητές από 60 χώρες των έξι ηπείρων συμφώνησαν να λύσουν το ίδιο μυστήριο: τι μπορεί να υπάρχει στους υπόγειους σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς. Πήραν τις μάσκες τους και τις μπατονέτες τους και σε διάστημα τριών χρόνων πήραν 4.728 δείγματα από τουρνικέ, κιγκλιδώματα, παγκάκια, κιόσκια έκδοσης εισιτηρίων και συρμών, σε πόλεις όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, το Ρίο ντε Τζανέιρο και το Τόκιο. Το 58% των πόλεων ήταν σε ανατολική Ασία και Ευρώπη. Όπου δεν υπήρχε μετρό, οι ειδικοί πήραν δείγμα από τις επιφάνειες τρένων και λεωφορείων.
Ο επικεφαλής της κοινοπραξίας με το όνομα MetaSUB και της έρευνας που δεν έχει προηγούμενο -δεδομένου του αριθμού των μελετητών- είναι ο Κρίστοφερ Μέισον, γενετιστής στο ιατρικό τμήμα του Cornell University. Εξήγησε στους New York Times πως “κάναμε μια βαθιά βουτιά στα αστικά κέντρα και βρήκαμε ένα εύρος, έναν θησαυρό νέων μορφών ζωής”.
Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δημοσιεύτηκαν χθες (Πέμπτη 27/5) στο περιοδικό Cell. Βάσει αυτών “οι υπόγειοι σταθμοί των ΜΜΜ και τα παγκάκια των πόλεων μας έχουν κάποιες φορές την ίδια ή μεγαλύτερη ποικιλομορφία από αυτή που βρίσκουμε σε τροπικό δάσος”.
Για την ακρίβεια, ανακάλυψαν
✎ 10.928 ιούς και 748 βακτήρια που δεν ήταν γνωστά -δεν υπήρχαν προηγούμενες καταγραφές σε ’τράπεζες πληροφοριών’.
✎ 4.246 είδη μικροοργανισμών που ήταν γνωστά. Τα 2/3 ήταν βακτήρια. Το 1/3 ήταν μείγμα μυκήτων, ιών και άλλων μικροβίων.
✎ πως σχεδόν τα μισά από αυτά τα είδη είναι βακτήρια που συνήθως ζουν μέσα ή πάνω στο ανθρώπινο σώμα -και ειδικά στο δέρμα. Για παράδειγμα ένα που ’τρέφεται’ από το λιπαρό του προσώπου μας, ένα άλλο που συμβάλει στην παραγωγή της μυρωδιάς του σώματος μας, διαλύοντας τις ενώσεις που ’δίνουν’ τον ιδρώτα
✎ ότι τα βακτήρια του δέρματος αποτελούν τα μισά των μικροβίων που υπάρχουν στον αέρα
✎ πως πυρήνας ενός μικροβίου είχε βακτήριο που υπάρχει στο έδαφος
✎ ότι πυρήνας άλλου μικροβίου συνδεόταν με τον ωκεανό -’άντεξε’ λόγω υψηλής ανοχής στο αλάτι, αντοχής στην ακτινοβολία και ανάπτυξης στην πέτρα
✎ πως σε όλες τις πόλεις υπήρχε και ένα βασικό κοινό μικροβιακό προφίλ που αφορούσε τα ίδια 31 διαφορετικά βακτήρια
Ο Dr. Μέισον δήλωσε πως σε κάθε πόλη ανακαλύφτηκε ένα μοναδικό μικροβιακό προφίλ “που λειτουργεί ως δακτυλικό αποτύπωμα”. Ήταν τόσο χαρακτηριστικά αυτά τα προφίλ σε κάθε πόλη, που οι επιστήμονες μπορούσαν να καταλάβουν από πού προήλθε το όποιο δείγμα, με εγκυρότητα της τάξεως του 88%.
“Αν μου δώσετε το παπούτσι σας, πιθανότατα θα μπορώ να σας πω από πού έχετε έλθει”.
Δεν έγινε απόλυτα ξεκάθαρο τι δημιουργεί αυτές τις διαφορές. Δεδομένα παίζουν ρόλοι το κλίμα και η γεωγραφική θέση. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει πως το ανθρώπινο μικρόβιο ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία, το φύλλο, τη γεωγραφία και παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής (διατροφή και ενδεχόμενη χρήση φαρμάκων). Οι ερευνητές υποθέτουν πως τα μικρόβια του ανθρωπίνου δέρματος ’αντανακλούν’ την πληθυσμιακή ομάδα των ατόμων που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και διαφέρουν από πόλη σε πόλη. Προφανώς και χρειάζεται περαιτέρω δουλειά, ώστε να μιλήσουν για δεδομένα.
Δεν χρειάζεται πανικός
Τόνισε πως δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας -ή εκπομπής SOS-, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των νέων μικροοργανισμών δεν απειλούν τους ανθρώπους. Σχεδόν όλοι οι νέοι ιοί συνδέονται με βακτηριοφάγους ή ιούς που μολύνουν βακτήρια. Σημαντικό είναι επίσης να γνωρίζουμε ότι η γενετική αλληλούχιση δεν μπορεί να διακρίνει αν οι οργανισμοί ήταν ζωντανοί ή νεκροί. Επίσης, κανένα περιβάλλον δεν είναι αποστειρωμένο.
“Οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με αυτούς τους μικροοργανισμούς εδώ και πολλά χρόνια. Είναι μέρος του οικοσυστήματος στο οποίο ζούμε και εμείς -οι άνθρωποι. Τα σώματα μας βασίζονται σε πλούσια και δυναμική ’κοινότητα’ μικροβίων, ώστε να μπορεί να λειτουργεί σωστά”.
Επιπροσθέτως, οι μικροοργανισμοί χρησιμοποιούν τη δική τους, αυτοδημιούργητη αντιμικροβιακή ένωση, για να καταπολεμήσουν άλλα μικρόβια. “Η αντιμικροβιακή αντοχή είναι τύπος φυσικής προσαρμογής. Δεν σημαίνει πως ανακαλύψαμε superbugs κρυμμένα στους υπόγειους σταθμούς”.
Πού μπορούν να φανούν χρήσιμα τα ευρήματα -και δεν το υποψιάζεστε
Οι ειδικοί εξήγησαν πως πέραν του εμπλουτισμού της ’τράπεζας πληροφοριών’ που πάντα είναι χρήσιμος (“η ποσότητα της μικροβιακής ποικιλομορφίας είναι ακατανόητα τεράστια”), αυτά που ανακάλυψε η έρευνα μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμα και στην εγκληματολογία, καθώς βάσει των ιών μπορεί να προσδιοριστεί αν κάποιος ήταν σε συγκεκριμένο χώρο. Άλλα ενδέχεται να γίνουν πηγές για νέα φάρμακα και άλλες χρήσιμες ενώσεις. Τα ευρήματα έχουν ήδη συγκριθεί με γενετικές αλληλουχίσεις σε βάσεις δεδομένων για γονίδια, ώστε να διαπιστωθεί αν οι νέοι μικροοργανισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αντιβιοτικά.
Η εξέλιξη της ιστορίας και το επόμενο project
Η αρχή είχε γίνει στη Νέα Υόρκη από τον Dr. Μέισον και την ομάδα του. Δημοσίευσαν τα ευρήματα τους το 2015. Τα αποτελέσματα γνώρισαν τέτοιο ενδιαφέρον που σύντομα συστάθηκε η κοινοπραξία των μελετητών και των εθελοντών από όλον τον κόσμο. Η συλλογή των δειγμάτων έγινε από το 2015 έως το 2017. “Σε κάποιες περιπτώσεις οι επιβάτες ήταν τόσο περίεργοι που θέλησαν να πάρουν μέρος στη λήψη δείγματος. Άλλοι είπαν πως δεν θέλουν να μάθουν ποτέ τι ζει στους υπόγειους σταθμούς. “Κάποιοι πίστεψαν πως καθαρίζουμε”.
Σε έξι πόλεις (Νέα Υόρκη, Ντένβερ, Λονδίνο, Όσλο, Στοκχόλμη και Χονγκ Κονγκ) ελήφθη δείγμα και από τον αέρα που ’άφηναν’ τα συστήματα μετακίνησης, για να γίνει ξεχωριστή, ειδική αναφορά. Το επόμενο project θα αφορά το νερό και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο.
Νίκη Μπάκουλη
news247.gr
